Þjóðviljinn - 21.03.1973, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 21. marz 1973

rj »t« 1 . ■' 1
NOREGITR OG KBE;
EBE-SINNAR
BÍÐA FÆRIS Á
NÝRRIATLÖGU
Þaö er eins gott fyrir norska EBE-andstæöinga aö halda áróöurs-
spjöidum sinum til haga þvi nei-iö sem sagt var i haust var alls ekki
endanlegt og auövaidiö gefur ekkert eftir.
Samkvæmt stefnuskrá sem
Verkamannaflokkurinn norski
hefur sett sér veröa allir þing-
menn hans eftir kosningarnar
næsta haust andstæöingar aöildar
aö EBE en flokkurinn mun aö
öllum likindum fá 72-77 menn
kjörna. En I raun og veru veröa
yfirlýstir andstæðingar aöeins 16
eöa 17. Afgangurinn af þing-
mönnunum veröur inn viö beinið
hlynntur aöild. Það sem gerir þá
aö andstæðingum er kúvending á
stefnu fiökksins I markaös-
málum. En sú stefnubreyting
gildir aöeins til fjögurra ára. Aö
kjörtimabilinu loknu getur allt
gerzt.
Andstæðingar i meiri-
hiuta i þinginu
Uppstillingin á frambjóðendum
Verkamannaflokksins hefur verið
mikið umrædd i Noregi i vetur. Af
19 kjördæmum landsins er upp-
stillingu lokiö f fimmtán og af
henni er ljóst að andstæðingar
EBE innan þingflokks Verka-
mannaflokksins verða fleiri en
þeir 13 sem þar eru nú. Meðal
þeirra sem eru nokkuð öruggir
um kosningu er Thorbjörn
Berntsen upplýsingafulltrúi sam-
bands verkamanna i járniðnaði
en hann skipar sjöunda sætiö á
lista flokksins i Osló. Hann kemst
að öllum likindum inn á þing þar
sem þingmönnum i Stórþinginu
fjölgar úr 150 i 155. Er Verka-
mannaflokkurinn nokkuð öruggur
aö bæta viö sig sjöunda þing-
manninum frá Osló, af þeim
sökum. Af þessum sjö eru þrir
EBE- andstæðingar en hinir fjórir
EBE-sinnar — þar á meðal
Trygve Bratteli formaður flokks-
ins og fyrrverandi forsætisráö-
herra.
EBE setur lit á
kosningabaráttuna
„Markaðsmálin og atkvæða-
greiðslan um aðild að EBE mun I
rikum mæli einkenna kosning-
arnar. Ekki aðeins sakir þess að
til eru andstæðingar og fylgj-.
endur EBE heldur einnig vegna
þess að umræðurnar um aðildina
sviptu huliðsblæ þeim sem verið
hefur yfir fjölda pólitiskra og
félagslegra vandamála” segir
Thorbjörn Berntsen. „Umræð-
urnar um EBE voru mjög djúp-
tækar og spönnuðu yfir öll vanda-
mál einstaklingsins i nútimaþjóð-
félagi. Ein sterkasta krafan sem
fram kom var krafan um dreif-
ingu valdsins og aukna stjórn
rikisins yfir efnahagslifinu. 1 þvi
efni hefur Verkamannaflokk-
urinn stefnu sem er aðlöguð upp-
lýstara almenningsáliti sem
EBE-umræðan leiddi af sér.”
1 stefnuskrá Verkamanna-
flokksins sem nýlega var endur-
skoðuð á flokksstjórnarfundi
segir nú að samband Noregs og
EBE eigi að grundvailast á við-
skiptasamningi en ekki skuli rætt
um aðild á Ihöndfarandi kjör-
timabili. 1 þessari stefnubreyt-
ingu felst sigur andstæðinga
EBE-aöildar.
Að öðru leyti hefur þróun mála
siðan i atkvæðagreiðslunni s.l.
hausteinkennzt af hverjum ósigr-
inum af fætur öðrum. Skoðana-
kannanir Gallup leiða i ljós að
rétt rúmur helmingur norsku
þjóðarinnar myndi gjalda aðild
að EBE jáyrði sitt er tækifæri
gæfist til. Rikisstjórn sú, sem
situr nú við völd i krafti andstöðu
sinnar við EBE,hefur aðeins 27
þingsæti og er hún bæði viðvan-
ingsleg og máttlitil i stjórnun
sinni. Forsætisráðherrann, bind-
indismaðurinn Lars Korvald, er
liklega eini stjórnarleiðtoginn i
heiminum sem hefur séð ástæðu
til þess að lýsa þvi yfir að með-
ráðherrar hans séu „þrautþjálf-
aðir stjórnmálamenn”.
Gallup
Allar likur benda til þess að
Verkamannaflokkurinn myndi
stjórn að kosningum loknum.
Möguleikinn á borgaralegri sam-
steypustjórn er þó fyrir hendi þó
að borgaraflokkarnir hafi klofnað
i afstöðunni til EBE. En flestir
gera þvi skóna að Bratteli muni
taka við stjórnartaumunum á ný
þrátt fyrir klofninginn i flokknum
og þrátt fyrir möguleikann á tapi
flokksins. Samkvæmt Gallup
hefur fylgi flokksins minnkað úr
46,8% niður i 42,5%. bó að þarna
sé um rúm fjögur prósent að
ræða, er fylgistapið ekki mikið
miðað við það að 45% af kjós-
endum flokksins greiddu atkvæði
gegn aðild að EBE i trássi við
stefnu flokksforystunnar og
norska alþýðusambandsins.
Það sem getur orðið Verka-
mannaflokknum skeinuhætt er
baráttan um uppstillinguna en
EBE-andstæðingar hafa krafizt
fleiri þingsæta i krafti fylgis sins
meðal kjósenda flokksins. Thor-
björn Berntsen segir: „Hverjir
eru það sem eiga að endurvekja
traust fólksins til flokksins? Er
það forystan sem hlynnt var
aðildinni og glataði trausti
fólksins eða eru það þeir sem
sögðu afdráttarlaust nei og unnu i
raun og veru viö atkvæöagreiðsl-
una?”
Fyrir atkvæðagreiðsluna lagði
flokksforystan áherzlu á að öðlast
stuðning allra veigamestu flokks-
eininga og verkalýðshreyfingar-
innar. Afleiðingin var sægur yfir-
lýsinga frá flokksfélögum, lands-
fundi flokksins og alþýðusam-
bandinu um að Noregi væri bezt
borgið innan Efnahagsbanda-
jagsins. Núna keppist forystan
við að tryggja sem flestum fylgj-
endum aöildar þingsæti og það
hefur heppnazt framar öllum
vonum m.a. vegna þess að flokks-
apparatið er óhemju sterkt. A
vinstri vængnum eru menn
hræddir um að eins fari og i
atkvæðagreiðslunni að forystan
hafi sitt fram og tapi siðan
kosningunum.
Klofningur i
uppsiglingu
Þessi ótti hefur m.a. haft i för
með sér hægfara klofning. Fjöldi
trúnaðarmanna I verkalýðs-
félögum og félagar i æskulýðs-
hreyfingu flokksins hafa safnað
undirskriftum i þvi augnamiði að
stilla upp mótframbjóðendum
e.t.v. i samvinnu við SF og
Kommúnistaflokkinn. Það er
álitið að i Osló einni hafi um 50.000
kjósendur Verkamannaflokksins
greitt atkvæði gegn aðild aö EBE.
Þar af leiðir að mótframboð hefur
góða möguleika á að fá menn
kjörna. En einmitt i Osló hefur
forystan tekið þetta með i reikn-
inginn og stillt upp þremur and-
stæðingum I örugg sæti og þar að
auki er ekki að finna I klofnings-
hópum neinn áberandi and-
stæðing aðildar innan
Verkamannaflokksins.
Fylgistap
Innan Verkamannaflokksins er
búizt við þvi að hann tapi þing-
sætum i Norður-Noregi yfir til
EBE-andstæðinga i Miðflokknum
og i Suður-Noregi er búizt við
vissu fylgistapi yfir til SF og nýja
vinstri flokksins sem laðar til sin
þá kjósendur Verkamannaflokks-
ins sem urðu fyrir vonbrigðum
með eftirgjöf flokksins i EBE«
málinu. Nýi vinstri flokkurinn
var myndaður af þeim armi
Vinstriflokksins sem fylgjandi
var aðild og er leiðtogi hans Helge
Seip fyrrverandi ritstjóri Dag-
blaðsins.
Á meðan á öllu þessu gengur
heldur áróðurinn fyrir EBE
áfram i flestum fjölmiðlum.
Norskir stjórnmálamenn búast
við þvi að hægt verði að keyra i
gegn aðild að EBE eftir 3-4 ár
þegar pressan er farin að hafa sin
áhrif á viðhorf almennings til
EBE og Galluptölurnar eru
orðnar nógu hagstæðar. Andstæð-
ingar aðildar lifa i þeirri von að
reynsla næstu ára sýni fólki fram
á að Noregur plumi sig ágætlega
utan við EBE. Úrslit atkvæða-
greiðslunnar I haust munu hafa
mikil áhrif á norsk stjórnmál
næsta kjörtimabil en þó ekki I
nógu rikum mæli til að staðfesta
það nei sem sagt var. Það er hægt
að taka málið upp að nýju og það
mun vissulega verða gert.
(ÞH þýddi úr Information)
Flugslys
í Víetnam
SAIGON 19/3. Farþegavél i eigu
flugfélagsins Air Vietnam sprakk
i lofti yfir Suður-Vietnam i dag.
Talið er, að allir þeir 62 menn um
borð voru hafi týnt lifi. Flugvélin
var af gerðinni DC-4.
ÁLAFOSS GÓLFTEPPI
nrWTstrin
oru komin fram
ÁLAFOSS