Þjóðviljinn - 14.02.1974, Blaðsíða 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 14. febrúar 1974.
Þœr eiga að ...
Framhald af bls. 7.
Þegar athugað er hvaða störf
körlum er boðið, kemur i ljós: af-
greiðslumaður, matsveinn og
kokkur, verkamaður, lager-
maður, o.fl. Ekki eru öll þessi
störf erfiðari en „kvennastörfin”,
eða karlmannlegri.
Hið opinbera ætti að ganga á
undan með góðu fordæmi, en þvi
er ekki að heilsa. Rikisspitalarnir
auglýsa t.d. eftir starfsstúlkum,
aðstoðarmönnum, hjúkrunarKon-
um (heitir ekki skólinn
Hjúkrunarskóli og eru ekki karl-
menn þar við nám? ). Raun-
visindastofnunin auglýsir eftir
vélritunarstúlku, o.s.fr.
Annað atriði er einkennilegt við
þessar auglýsingar, það eru
kröfurnar, sem tilteknar eru, aö
fólk þurfi að fullnægja. Stúlkur
þurf að kunna heil ósköp t.d.
tungumál, vélritun, bókhald,
skýrslugerð, götun o.fl. Karl-
menn þurfa að vera röskir,
áreiðanlegir, ákveðnir, sjálfstæð-
ir og hugmyndarikir.
Stúlkur þurfa sem sagt að hafa
próf upp á staðgóða menntun
karlar aftur á móti eiga að hafa
óljósa kosti sem ómögulegt er að
færa sönnur á fyrirfram. Hvor
skyldusvo fá hærri laun?
Kvenmenn þurfa að taka hönd-
um saman og sækja um öll störf,
burtséð frá hvort auglýst er eftir
karli eða konu, það er eina ráðið
til að kveða niður þennan mis-
réttis-draug.
Þuriöur Pétursdóttir.
Nixon
Framhald af bls 8.
inn verði leiddur fyrir landsrétt
eða þá rekinn af vinafundi, úr
samtökum kvekara.
Hér skulu tilfærð sýni úr sam-
þykktum kvekarasafnaða:
„Við höfum gaumgæft öflugan
VIPPU - BltSKÖRSHURÐIN
Lagerstærðir miðað við múrop:
Hæð: 210 sm x breidd: 240 sm
- 210 - x - 270 sm
Aðrar sterðir.siniðaðar oftír boiðni
GLUGGAS MIÐJAN
Sliumtí. 12 • Sini 38220
vitnisburð um óheiöarleik yðar,
sviksemi, virðingarleysi fyrir
lögum og stjórnarskrá... og hvetj-
um yður til að skoða hug yðar
gaumgæfilega um það hvort þér
ættuð að halda áfram i embætti
og þá einnig um andlega velferö
yðar.” ... „Okkur þykir ekki rétt
af honum að kalla sig kvekara og
lifa ekki eftir lifsreglum kvek-
ara.”
Nixon hefur i reynd lengi verið
talinn skrýtinn kvekari. Styrjöld
hans i Indóklna hlaut að vekja
mikla andúð trúbræðra hans sem
eru friðarsinnar miklir að hefð.
Sjálfur hlustar Nixon frekar á
þrumupresta eins og Billy Gra-
ham en arftaka Kvekara-post-
ulans Williams Penns. Það eru
kvekarar i eystri héruðum
Bandarikjanna sem flestar ákúr-
ur senda Nixon, einmitt þeir sem
láta mest til sin taka i félagsmál-
um. En hann hefur enn trúnað
„vina” sinna úr vestur-fylkjun-
um.
Dvalarheimili
Framhald af bls. 10.
hendi og Teiknistofa Gisla Hall-
dórssonar Ármúla 7 hefur tekiö
að sér það sem að arkitektum
snýr. Hefur Bjarni Marteinsson
arkitekt aðallega unnið þær
teikningar sem fyrir liggja, en
auk þess njótum við að sálfsögðu
ráða og þekkingar Gisla sjálfs.
Heimilið á að rúma 240 vist-
menn. Uþb. 160 I eins og tveggja
manna ibúðum sem skiptast
þannig að þar verða 57 ibúðir: eitt
herbergi, eldhús og baö ca. 26m2
og 54 ibúöir tvö herbergi, eldhús
og bað, c.a. 52m2. Þá er ætlað að
sérstök hjúkrunardeild rúmi um
80 vistmenn.
Um fjármögnun til þessa stór-
fyrirtækis er þetta að segja:
Stærð heimilisins verður um 55
þúsund rúmmetrar, en grunnflöt-
ur 5 þúsund m2.
Miðað við kostnaðaráætlun nú
má reikna með kr. 12.000 pr.
m3 eða um 650—700 miljón kr.
heildarkostnaði.
Fjár verður m.a. aflað á eftir-
farandi hátt:
1. Með tekjum frá Happdrætti
DAS þ.e. þeim hluta sem sam-
tökin hafa til umráða eða 60%
teknanna.
2. Með lánum Húsnæðismála-
stjórnar.
3. Með tekjum Sjómannadagsins
i Reykjavik og Hafnarfirði
þám. Bæjarbiói.
4. Áheit og fjafir, þám. her-
bergisgjafir sveitarfélaga, út-
gerðarfélaga, einstaklinga og
annara.
5. Með sölu skuldabréfa sem
samtökin munu gefa út og veita
t.d. forgangsrétt að dvöl á
heimilinu.
6. Með lánum úr eigin sjóðum
aðildarfélaga t.d. úr Lifeyris-
sjóði sjómanna.
7. Með lánum úr öðrum sjóðum
og stofnunum.
8. Með hugsanlegum framlögum
sveitarfélaga sbr. Hafnarfjörð
og Garðahrepp.
Að lokum skal taka það fram
sérstaklega að gjafir hafa frá
fyrstu tið verið þýðing-
armikill þáttur i uppbyggingu
Þegar hafa borist tvær stór-
gjafir til hins væntanlega heimilis
i Hafnarfirði sem hvorttveggja
er til bókasafns þess.
Sendar heim
Framhald af bls. 7.
svo há, verkamannalaunin i dag,
að þau dugi til framfærslu fjöl-
skyldu.
Samt er körlunum haldið i
vinnu á þeirri forsendu, að þeir
séu fyrirvinnurnar, og þegar ekk-
ert hráefni er fyrir hendi, eru þeir
látnir dytta að o.þ.h.
Nú á að reyna að knýja i gegn
einhverja kauptryggingu fyrir
kvenfólkið. En þá verða konurnar
lika að vera harðar og ákveðnar
sjálfar og taka þvi að geta ekki
alltaf hlaupið úr vinnu þegar þær
vilja. Sá möguleiki hefur ýmsum
fundist kostur, en einmitt þessi
Ihlaup eru afskaplegur ókostur
fyrir þær, sem eru fyrirvinnur.
Baráttumál
árum saman hér
Á Siglufirði voru 155 konur og 29
karlar skráð atvinnulaus i janúai;
og er það vegna þess, að ákaflega
lítið hefur verið að gera bæði i
Siglóverksmiðjunni og frystihús-
inu Þormóði ramma, sagði Flóra
Baldvinsdóttir, sem er i stjórn
verklýðsfélagsins þar. í Sigló-
verksmiðjunni hefur engin vinna
verið i fleiri mánuði, en þar er
meirihluti starfsfólks konur. Þar
við bætist, að Saumastofan
Salina, þar sem 25 konur unnu,
hætti störfum fyrir jól.
Konur hér eru ekki sfður á-
kveðnar i kauptryggingarkröfun-
um en karlar. Hér er alltaf at-
vinnuleysi annað slagið og konur
eru nauðbeygðar til að vinna fyrir
heimilunum með karlmönnunum.
Þegar atvinnan er litil er hún
vissulega lika litil fyrir karla,
þótt þeir fái þó heldur meiri vinnu
en kvenfólkið. 1 sambandi við
kauptryggingu hafa viðsemjend-
ur reynst óviðráðanlegir til þessa,
en hér hefur þessi krafa verið
baráttumál árum saman.
Undirskrifum ekki
samninga án
lagfæringar
I Keflavik og Njarðvik voru
bara konur á atvinnuleysisskrá,
35 I janúar, 78 i desember.
— Þær eru notaðar sem vinnu-
afl, sem hægt er að kalla og senda
heim eftir þörfum, og ekki sist
þessvegna er það, sem við erum
að reyna að fá. i gegn þessa
kauptryggingu, sagði Guðrún
ólafsdóttir, formaður Verka-
kvennafélagsins I Keflavik. At-
vinnurekendur gætu, ef þeir
vildu, skipt meira á milli sin hrá-
efni og séð til þess, að ekki sé hrá-
efnisskortur um lengri tima á
sama stað.
Hráefnisleysið kemur harðast
niður á konunum, sem eru i
meirihl. I frystihúsunum, en það
er um miklu fjölbreyttari vinnu
að velja fyrir karlmennina
yfirleitt. Þeir tiltölulega fáu karl-
menn, sem vinna i frystihúsunum
eru gjarna fastráðnir eða þá, að
eitthvað er tint til handa þeim,
viðgerðir og annað slikt. En auð-
vitað væri hægt að hafa eitthvað
álika fyrir konurnar, a.m.k. væri
hægt að skipta ráttlátar niður
þeirri vinnu, sem fyrir hendi er,
þvi þær eru ekkert siður að vinna
fyrir heimilum sinum en karlarn-
ir. Það er orðið svo, að eiginlega
þurfa allar konur að vinna, —
þetta er ekki spurning um val.
Við leggjum megináherslu i
kauptrygginguna i samningunum
núna, sagði Guðrún, og erum búin
að lýsa yfir, að ekki eigi að
undirskrifa neina samninga án
lagfæringar á þessu. Um það
standa o'll félögin i Verkamanna-
sambandinu fast saman.
Þær komast ekki
burt i
atvinnuleit
Á Eyrarbakka eru 24 konpr á
atvinnuleysisskrá, 3 karlar.
— Þetta er timabundið at-
vinnuleysi hjá okkur og hófst
strax i september, en nú er að
rætast úr þessu með loðnunni,
sagði Guðrún Thorarensen
verkakona á Eyrarbakka. At-
vinnuleysið bitnar miklu meira á
konum vegna þess fyrst og
fremst, að þessar verkakonur eru
jafnframt húsmæður og bundnar
við heimili sin og börn og þær
komast ekki út úr þorpinu til að
leita sér vinnu annars staðar eins
og karlmennirnir. Eins hafa ung-
ar stúlkur, sem hér voru i vinnu,
leitað burt i vinnu.
Meginhluti þeirra kvenna, sem
á skránni voru, vinna allt árið ef
vinna gefst.og sumar eru jafnvel
einu fyrirvinnur heimila sinna.
En þær komast heldur ekki burt,
þótt segja megi, að þeim sé lifs-
nauðsyn að geta haft tryggða
vinnu allt árið. Það er þvi ekki að
ófyrirsynju, sem svo rik áhersla
er nú lögð á kauptrygginguna.
Konurnar vinna i
loðnuverksmiðjunni
A Djúpavogi eru konur lika i
miklum meirihluta á atvinnu-
leysisskránni, 13 i janúar og um
30 I desember.
— Þetta stafar af þvi að kon-
urnar vinna aðallega i frystihús-
inu, sagði Már Karlsson formað-
ur verklýðsfélagsins á Djúpavogi,
og það hefur ekki haft neitt hrá-
efni að undanförnu. Þar viö bæt-
ist, að frystihúsið hér er orðiö það
lélegt og ófullkomið að þaðer al-
veg á siðasta snúningi en veriö að
drifa upp nýtt. Nú hefur ræst úr
atvinnuleysinu eftir að frysting
hófst á loðnu.
Þegar ekkert hráefni berst hafa
konurnar ekkert að gera, sagði
hann, hinsvegar flytjast karl-
mennirnir þá milli vinnustaða og
hafa verið i byggingavinnu, sem
nú er talsverð þar fyrir austan.
— En við sniðgöngum ekki
kvenfólk, sagði Már, þvi hér er
sennilega eina loðnuverksmiöjan
á landinu, sem er með konur i
vinnu. Af 14 manns sem vinna i
verksmiðjunni eru 4 konur og
standa sig ekki siður en karlarnir
— ég giska á, að þær hafi þetta 105
þúsund á mánuði meðan lotan
stendur yfir.
Auðvitað er þessi vinna alveg
eins við hæfi kvenna, sagði hann.
Hún er ekki mjög erfið, en lyktin
leiöinleg. Ein kvennanna vinnur i
þrónni á vakt á móti karlmanni,
ein er við pressu i vélarsalnum og
tvær i mjölhúsinu.
—vh
Framsóknarmenn
Framhald af bls 8.
vöflur og endalausan drátt á
nokkrum aðgerðum.
Svo skeður það 23. jan. siðast-
liðinn að einn af þingmönnum
Framsóknarflokksins skrifar
grein I Timann, þar sem hann til-
kynnir að hann sé ekki bundinn af
þessu ákvæði málefnasamnings-
ins, hafi haft um það fyrirvara i
þingflokknum á sfnum tima,
vegna þess að ekki var haft sam-
ráð við Nató um samninga stjórn-
arsáttmálans.
Hvað segja háttvirtir kjósendur
Framsóknarflokksins um þessa
skoðun þingmanns þeirra? Að is-
lensk stjórnarvöld megi ekki taka
ákvörðun um sin innanrfkismál
án þess að hafa samráð við
nokkra útlenda hershöfðingua,
sem eru þekktir að allt öðru en
þvi, að láta sig hagsmuni ein-
stakra smárikja nokkru varða.
Hvað er þá orðið um þetta marg-
umtalaða sjálfstæði okkar, ef við
megum ekki taka ákvörðun um
okkar eigin mál án þess að spyrja
fyrst 14 aðrar þjóðir um hvað við
megum gera?
Dettur nokkrum heilvita manni
Ihug að hernaðarbandalag sleppi
nokkurn tima aðstöðu, sem það er
búið að klófesta, af frjálsum
vilja? Ef við eigum að biða eftir
aö Nató samþykki að herstöðin á
Reykjanesi verði lögð niður, þá
má alveg slá þvi föstu, að hér
skuli vera útlendur her um aldur
og ævi.
31. jan. birti Timinn áskorun
frá hundrað og sjötiu flokks-
mönnum Framsóknarflokksins
þar sem þeir biðja nú flokkinn
sinn að svikja gerðan samning.
Hvers vegna heyrðist ekkert frá
þessum mönnum og háttvirtum
þingmanni Jóni Skaftasyni þegar
málefnasamningur rikisstjórnar-
innar var gerður? Telja þessir
menn jafnsjálfsagt að Framsókn-
arflokkurinn sviki alltaf gerða
samninga, eins og viss hluti sjálf-
stæðismanna virðist álita?
Ég veit ekki betur en ákvæðið
um brottför hersins hafi staðið i
stjórnarsáttmálanum frá upp-
hafi. Og allir einlægir stuðnmgs-
menn stjórnarinnar hafi talúð
sjálfsagt að viö hann yrði staðið.
Þess vegna kemur það nú úr
hörðustu átt, að nokkur rödd skuli
heyrast frá stuðningsmönnum
stjórnarinnar, sem fer þess á leit
að sjálfur stjórnarsáttmálinn sé
svikinn.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur nú
tekið að sér það ömurlega hlut-
verk að gerast erindreki erlends
hervalds á tslandi; eins og við er
að búast leitar hann stuðnings
fyrst og fremst til þess fólks sem
minnst fylgist með erlendum
fréttum.
Þetta fólk þekkir vel söguna um
innrás Rússa i Ungverjaland og
Tékkóslóvakiu. En eftur á móti
kannast það litiö við Guatemala
og Dóminiku. Lika er það furðu-
lega ófrótt um aðdraganda styrj-
aldarinnar i Indó-Kina. Þetta fólk
virðist halda að Bandarikin séu
alls staðar að verja frelsi og lýð-
ræði. Jafnvel svo langt gengur
einstaka Natósinni i frelsis- og
lýðræðisástinniað telja að Grikkj-
um hljóti að vera fyrir bestu að
hafa einræðisstjórn úr þvi Banda-
rikin halda hlffiskildi yfir henni.
Við sem vorum ungir menn
fyrir lýðveldisstofnunina 1944,
munum vel hina ákveðnu afstöðu
Sjálfstæðisflokksins fyrir sam-
bandsslitunum við Dani. Þá mátti
meö sanni segja að Sjálfstæðis-
flokkurinn kafnaði ekki undir
nafni. Ekki óraði manni fyrir þvi
þá, að nú, 30 árum siðar, gerðist
þessi sami flokkur málssvari æv-
arandi herstöðvar erlends stór-
veldis á tslandi.
Væri nú ekki athugandi fyrir þá
framsóknarmenn, sem mælast til
þess að flokkurinn þeirra sviki
gerðan samning og þjóð sina um
leiö, að þeir athugi i hvaða flokki
þeir eiga raunverulega heima.
Þvi þeir menn eru til innan
Framsóknarflokksins, sem ekki
ætla að láta flokkinn sinn bjóða
sér það aftur að málefnasamn-
\ingur um brottför hersins sé svik-
inn.
Afstaða sjálfstæðismanna og
annarra herstöðvasinna og ást
þeirra á ameriskum her, væri ef
til vill skiljanleg ef framkoma
Bandarikjastjórnar væri til ein-
hverrar fyrirmyndar á alþjóða-
vettvangi. Þeir tala látlaust um
framkomu Rússa i Austur-
Evrópu, og ekki skal henni bót
mælt hér. En sé gerður saman-
burður á meðferð Rússa á fólkinu
I Ungverjalandi og Tékkóslóvakiu
og meðferð Bandaríkjamanna á
fólkinu i Viet-Nam, Kambodiu,
Guatemala, Dómeniska lýðveld-
inu, ásamt stuðningi við fjölda-
morðin i Chile og ógnarstjórnina i
Grikklandi, þá væri það verðugt
ihugunarefni fyrir herstöðva-
sinna, hvort risaveldið ætti fleiri
met i niðingsverkum. Og jafn-
framt hvort okkur hæfi best að
lána þvi herveldi land undir her-
stöðvar, sem flest metin á i þeirri
grein.
Þegar talað er um her Banda-
rikjanna hér, er hann ávallt kall-
aður varnarlið. Þess vegna hlýtur
að liggja I hlutarins eöli að það sé
hér til að verja okkur.
En fyrir hverjum?
Mér skilst að það sé fyrst og
fremst fyrir Rússum. Nú hefur
það aldrei heyrst að þeir hafi sýnt
okkur fjandskap eða yfirgang.
Meira að segja i landhelgisdeil-
unni, þar sem þeir hafa þó sömu
hagsmuna að gæta og V-Þjóð-
verjar, hafa þeir komið fram við
okkur eins og siðaðir menn.
En það er meira en sagt verður
um suma vini okkar og banda-
menn.
Ég hef aldrei heyrt að önnur
riki hafi sýnt okkur yfirgang og
fjandskap en Bretar og V-Þjóð-
verjar, og þá hefur vörn ame-
riska hersins ekki komið að neinu
haldi.
Einhvern tima hafði verið talið
aö Grikkjum stafaði meiri ógn af
Rússum en vinum sinum og
bandamönnum. En hver varð svo
raunin?
Og sennilega er aðalástæðan
fyrir ákafa vissra þjóðfélagsafla,
bæði innlendra og erlendra, að
staðsetja hér ameriskan her um
aldur og ævi, að hann geti verið
reiðubúinn að veita okkur sams
konar þjónustu og Grikkjum og
Chilebúum, ef við skyldum verða
sjálfstæðari i orði og verki en vin-
um okkar og bandamönnum i
Nató er þóknanlegt.
Strandarhöfði 8. febr. ’74
Jónas Magnússon
Tilkynning
til söluskattsgreiðenda
Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á
þvi, að gjalddagi söluskatts fyrir janúar
mánuð er 15. febrúar. Ber þá að skila
skattinum til innheimtumanna rikissjóðs
ásamt söluskattsskýrslu i þríriti.
Fjármálaráðuneytið 11. febrúar 1974.
Fundur
Vinnuveitendasamband íslands heldur al-
mennan félagsfund i fundarsal sambands-
ins kl. 14.00 föstudaginn 15. febrúar n.k.
Dagskrá:
1. Yfirlit um samningamálin.
2. Tekin ákvörðun um heimild til verk-
sviptingar i yfirstandandi kjaradeilu.
3. önnur mál.
Vinnuveitendasamband íslands.