Þjóðviljinn - 28.07.1974, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 28. jiílí 1974.
DlOmiUINN
_ - - - - — --—
MáLGAGN SÓSlALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb)
Fréttastióri: Evsteinn Þorvaidsson.
'Ritstjórn, afgreiösla, augiýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur)
[Prentun: Blaöaprent h.f.
YIÐ EIGUM ÞETTA LAND OG ÞAÐ OKKUR
í dag halda íslendingar þjóðhátið i
minningu þess að 11 aldir eru liðnar frá
upphafi íslandsbyggðar. Þótt deilt sé um
sannleiksgildi frásagna okkar fornu rita
og þá ekki sist Landnámubókar, er það
engu að siður staðreynd, að engin þjóð i
veröldinni kann jafn glögg skil á upphafi
byggðar i landi sinu og við íslendingar.
1 öllum öðrum löndum fer þvi viðs
fjarri, að fræðimenn eða alþýða geti gert
sér nokkra grein fyrir þvi með hvaða hætti
mannlif hófst i þeirra landi, — þar er allt
slikt hulið bak við móðu, sem aldrei
verður rýnt i gegnum.
Þessi sérstaða okkar íslendinga, sem
aðrar þjóðir öfunda okkur af, hefur átt
sinn stóra þátt i mótun islenskrar þjóðar,
án hennar værum við aðrir en við erum.
Réttur okkar til þessa lands er helgaður af
1100 ára búsetu islensks fólks, og það sem
meira er, — þetta land var frá engum
tekið, en beið þess i kyrrlátri tign, að
verða vettvangur þess mannlifs, sem hér
hefur siðan verið lifað.
íslendingar halda hátið á Þingvöllum i
dag, á þeim fornhelga stað, sem geymir
fleiri minningar en nokkur annar, — þar
hét i Bláskógum fyrir upphaf alþingis.
Á Þingvöllum tengdust þau bönd, sem
gerðu Islendinga að þjóð, en það var ekki
alltaf bjart yfir Þingvöllum.
Við íslendingar áttum okkur enga
höfuðborg i 1000 ár. Samt munu það fáar
þjóðir, er eiga sér nokkurn þann stað er
svo ótvirætt hefur verið miðpunktur þjóð-
lifsins i árþúsund, eins og Þingvellir hafa
verið hér.
Það er sama til hvaða aldar Islands-
byggðar er litið, alls staðar eru Þingvellir
i brennidepli sögulegrar verðandi.
Þar stóð Einar Þveræingur og flutti að
sögn Snorra ræðuna snjöllu gegn þvi að
Noregskonungi væri gefin Grimsey, — og
þar var einnig bróðir hans Guðmundur
riki, og töldu sig báðir landvarnarmenn.
Stundum er stutt á milli nútiðar og for-
tiðar.
Þar voru eldri Þóra og yngri Þóra með
léreft sin við öxará, þar sem Halldór Lax-
ness sá Jón Arason siðar riða hjá á ungum
góðhesti, uppreistu höfði. Þar steig
Hvamm-Sturla út á búðarvegginn hjá
Hamraskarði, setti á sinar löngu tölur, og
minnti fólk á hvers virði það var að halda
sæmd sinni.
Þar var lotið eriendu valdi, og þar felldi
tötrafólk sin tár. Þá var konum drekkt, en
karlar hengdir, höggnir eða brenndir á
Þingvöllum, og konungsnáð oft fjarri.
Þar var Islandsklukkunni hringt og þar
var hún brotin. Þar bjarmaði fyrir nýjum
degi, og þangað kvöddu þeir Jónar, forseti
og sá halti, menn saman til að kveikja
nýja elda og teysta heit sin.
— Og ennþá stendur góð i gildi gjáin
kennd við almenning. Við íslendingar
endurreistum lýðveldi á Þingvöllum fyrir
30 árum, og nú erum við 1100 ára.
Við skulum minnast þess, að þótt allt
það fólk, sem lifað hefur i þessu landi frá
öndverðu væri hér saman komið i dag, þá
væri hópur okkar fáliðaðri en nemur ibúa-
fjölda margra erlendra borga.
Þess vegna þurfum við á þvi að halda,
sem ýmsir erlendir menn kunna að kalla
, ,f öðurlandsof stæki ’ ’.
Við eigum þetta land og það okkur.
Úr bæjarlífi á Neskaupstað
Þessi grein er stolin úr síðasta tölublaði Austurlands
Fyrstu sex mánuði þessa árs
tók frystihús SVN á móti 3472
lestum af bolfiski, en 3200 á
sama tima i fyrra. Skuttogarar-
arnir hafa aflað vel og frá ára-
mótum er afli Bjarts um 1990 tonn
og afli Barða um 1740 tonn. Allar
tölur eru miðaðar við aðgerðan
fisk. Af afla togaranna hafa rúm
400tonn farið til vinnslu utanbæj-
ar.
Afli smábátanna — einkum
handfærabátanna — hefur glæðst
og I gær og fyrradag var afli yfir-
leitt ágætur. Norðfirski smábáta-
flotinn stækkar sifellt og verður æ
betur búinn. Nú eru svo til allir
komnir með dýptarmæli og tal-
stöö geysimargir með raf- og
vökvadrifnar færarúllur og
nokkrir með ratsjá.
Stóru bátarnir i Norðursjónum
hafa aflað heldur treglega undan-
farið. Einn þeirra. Börkur, fiskar
nú i bræðslu. í fyrradag hafði
hann fengið 9 tonn af sfld og var
kominn á makrilslóðir en verður
hamlaði veiðum. Fylkir er á
humarveiðum og Björg á fiski-
trolli.
Byggingar
Iðnaðarmenn hafa svo mikið að
gera, að þeir mega varla vera að
þvi að tala við mann. Það er alls
staðar verið að byggja og greini-
legt er, að okkur skortir iðnaðar-
menn i öllum greinum. Inn við
sildarverksmiðju hefur nú verið
reist skemma undir fiskúrgang
og verið er að lyfta þaki frysti-
hússins vegna niðursuðuaðstöðu.
Kaupfélagið er að byggja stórt
verslunarhús og á vegum bæjar
og rfkis er m.a. unnið að viðbygg-
ingu við barnaskólann og stór-
felldri stækkun sjúkrahússins.
Einnig eru hafnar framkvæmd-
ir við allmörg ibúðarhús eða tólf
tálsins og von á, að fleiri hefjist
handa i sumar. Sjö þessara húsa
eru viðsömu götuna — Nesbakka.
Það er athyglisvert að helmingur
þeirra húsa, sem nú er byrjað á,
eru byggð úr steinsteyptum ein-
ingum en sú byggingaraðferð er
ný hér i bæ. Vonandi verður i
auknum mæli farið inn á að nota
byggingaraðferðir, sem stytta
byggingartimann, þvi húsnæðis-
Storkarnir í
Ukraínu
Kiev, (APN). I Vinnitsahéraði i
vesturhluta sovétlýðveldisins
Úkrainu hafa verið talin alls 1050
storkahreiður á þessu vori eða 300
fleiri heldur en i fyrri talningu, er
fram fór fyrir tveim árum.
t héraðinu er margt gert til þess
að vernda storkana og fjölga
þeim. Hinar ýmsu deildir nátt-
úruverndarsamtakanna gefa út
sérstök skirteini handa þeim, sem
hafa storkahreiður á lanái sinu og
taka að sér að gera skýrslur um
lifnaðarhætti storkanna, vöxt
unganna, o.s.frv.
Sérstakir hópar skólabarna,
„ungir náttúruunnendur”, hafa
reist hreiöurspalla handa stork-
unum viðsvegar i trjám og á hús-
þökum.
100 HGK hveitiuppskera
á hektara
Kiev, (APN). Kunnur úkra-
inskur jurtakynbótasérfræðing-
ur, Vasili Remeslo, hefur skýrt
blöðunum svo frá, að innan
skamms muni menn i Sovétrikj-
unum rækta ýmsar hveititegund-
ir, sem muni gefa af sér að stað-
aldri 80—100 hgk uppskeru af
hektara.
Nú þegar hafa nokkur bú náð
þessum árangri með ræktun
nýrra tegunda og unnið er að þvi
að gera uppskeru i þessum mæli
stöðugri. Sovéskar hveititegundir
eru nú notaðar með góðum á-
rangri i mörgum löndum, bæði i
Evrópu og Amerfku.
skorturinn er svo mikill, að menn
eru jafnvel farnir að falast eftir
skiðaskála Þróttar til leigu.
Lækirnir okkar.
Fátt var það, sem mönnum var
tiöræddara um i kosningabarátt-
unni fyrir bæjarstjórnarkosning-
arnar en lækirnir. Notuð voru
sterk orð til að lýsa ástandi þeirra
og stundum farið allfrjálslega
með staðreyndir. Það er eigin-
lega hálf»illa gert að taka af
mönnum þennan glæp. Um hvað
ættu þeir að skrifa fyrir næstu
kosningar, ef blessuð skitaræsin
væru úr sögunni?
Lækir geta lika verið til prýði,
ef þeir eru hirtir. Það sanna
dæmin. Ég held, að þeir sem oft
tala um sóðalegt umhverfi og
gera kröfur til bæjarfélagsins um
fegrun og snyrtingu, ættu að
labba sig upp á Blómsturvelli og
llta á „Konráðslækinn” austan
við Blómsturvelli 14. Þar hafa
þau hjónin Aðalheiður Arnadóttir
og Guðjón Sigurðsson klippt og
snyrt lækjarbakkann og sett þar
niður blóm. Lóð þeirra hjóna er
framúrskarandi vel hirt og
skemmtilega unnin og nú hafa
þau gefið öðrum gott fordæmi um
fegrun nánasta umhverfis — þó
utan lóðar sé. Ef allir tækju sig
nú til og geröu slikt hið sama yrðu
mikil stakkaskipti á útliti bæjar-
ins. Og þvi ekki að reyna? Þetta
er okkar bær og hann varður
aldrei snyrtilegri en við sem hann
byggjum.
Að mála húsið sitt
Eitt af þvi, sem skorað er á
okkur að gera 1 tilefni þjóðhá-
tfðarársins er að mála húsin okk-
ar. Svo er að sjá, að margir ætli
að verða við áskoruninni og er
það vel. En á að setja mönnum i
sjálfsvald, hvernig þeir mála?
Einhver ágætur maður sagði
mér, og ég sel það ekki dýrara en
ég keypti það — að einhvers stað-
ar i útlandinu, ég held helst i Hol-
landi, fengju menn ekki að ráða
litnum i eigin húsi heldur væri
það nágranninn. Rökin fyrir þess-
ari aðferð vöru þau, að nágrann-
inn hefði húsið alltaf fyrir augun-
um — en eigandinn væri innan
veggja. Ekki er ég nú að leggja til
að þessi aðferð verði upp tekin
hér, en gjarna mættu menn
muna, að það er ekki þeirra
einkamál, hvernig húsin lita út.
Húsin eru hluti umhverfisins og
til þess þarf að taka tillit.
Ferðamenn
Koma ferðafólks til bæjarins
hefur liklega aldrei verið meiri en
i sumar. Til þess liggja sjálfsagt
margar ástæður, en aðalskýring-
in er þó sjálfsagt tilkoma hring-
vegarins. Þá hefur og verið slæð
ingur af erlendum ferðamönnum
— einkum Dönum. Við verðum að
reikna með áframhaldandi aukn-
ingu ferðamannastraums til
Vladivostok, (APN). Jarð-
fræðirannsóknir I Amurhéraði i
austasta hluta Sovétrikjanna
hafa leitt til þess, að fundist hafa
mikil brúnkolalög, sem nú er ver-
ið að rannsaka nánar.
Bráðabirgðaútreikningar sýna,
að þarna eru 220 miljón tonn af
brúnkolum I þeim lögum, sem
þegar hafa fundist. Þetta er þriðji
brúnkolafundurinn á Amursvæð-
bæjarins og þurfum að búa okkur
undir það. Margt þarf að gera
eins og t.d. útbúa tjaldstæði, auka
gistirými hótelsins o.s.frv. Þá tel
ég liklegt að margt ferðafólk vildi
fara i bátsferð um flóann og e.t.v.
renna fyrir fisk væri þess kostur.
Erlendir ferðamenn sem hingað
koma, kvarta yfir þvi, hve erfitt
sé að fá erlendis nokkrar upplýs-
ingar um Island — nema þá rétt
um aðalferðamannastaðina —
eins og Mývatn og Þingvelli.
Ahugamenn um ferðamál ættu
að taka höndum saman og vinna
aö lausn þessa máls með bæjarfé-
laginu.
inu á nokkrum árum. Stærstu
námurnar, sem hafa að geyma
1,7 miljarð tonna, er þegar farið
að nýta til iðnaðar, og aðrar, með
nær miljarð tonna, er verið að
undirbúa undir vinnslu. Kolin
liggja nærri yfirborði jarðar og að
auki liggur Siberiujárnbrautin
skammt undan, svo að nýting
þeirra verður bæði auðveldari og
ódýrari.
Ófrúlega Idgf verö
OLL
MET
BARUM
BfíEGST EKKI s'imf HseT
EINKAUMBOD: TÉKKNESKA BIFREIÐAUMBOOID Á ÍSLANDI
SoLUSTADIR:
HióibarðaverkstæAið Nýbarði, Garðahreppi. simi 50606.
Skodabúðin, Kópavogi, simi 42606.
Skodaverkstæðið á Akureyri h.l.,simi 12520.
Varahlutaverzlun Gunnars Gunnarssonar, Egilsstööum,
Auglýsingasíininn er 17500
Mikil brúnkolalög