Þjóðviljinn - 28.07.1974, Blaðsíða 11

Sunnudagur 28. júli 1974. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11
ViA afhjúpun minnismerkisins á föstudaginn
Finnar gefa
minnismerki
Norræna félagið i Finnlandi, Pohjola-Norden,
færði íslendingum og Norræna félaginu á íslandi
minnismerki að gjöf i fyrradag. Minnismerkið
stendur á horni Hringbrautar við Háskólann beint á
móti Gamla-Garði.
Minnismerki þetta er nokkuö
stórt um sig, gert i járn, en Gisli
B. Björnsson, teiknari, núverandi
skólastjóri Myndlista- og hand-
iðaskólans, hannaði það.
Það var finnski borgarstjórinn
Tuure Salo, sem færði Islending-
um merkið, og hélt hann stutta
ræöu við afhjúpun þess i fyrrad-
Sagði borgarstjórinn m.a., að
merki þetta, hefði verið notað
sem tákn samnorrænnar æsku-
lýðsráðstefnu sem haldin var á
íslandi á siðasta áratug.
Island og Finnland eru ystu
mörk Norðurlanda, sagði borgar-
stjórinn. — Island landfræðilega
séð, Finnland málfræðilega séð.
Annað landið langt i vestri, hitt
langt i austri. Málin eru óskyld
hvort öðru. En málfræðilega eig-
um við það sameiginlegt, aö við
getum hvorugur gert okkur skilj-
anlega á eigin tungu þegar við
tökum þátt i norrænni samvinnu.
Sænskumælandi Finnar eru hér
undanskildir. Báðir verða að læra
eitthvert Skandinaviumálanna.
tslendingar læra dönsku, Finnar
læra sænsku.
Báðar þjóðirnar styðja drengi-
lega norræna samvinnu, enda
þótt þátttaka okkar i henni krefj-
ist mun meira af okkur en
Skandinaviuþjóðunum, sem hver
um sig getur notað sitt eigið
móðurmál i samvinnu sinni við
hin Norðurlöndin.
Ef til vill er það af þessum á-
stæðum, sem Finnum og Islend-
ingum finnst þeir eiga meiri sam-
leið á norrænum fundum.
Borgarstjórinn skýrði frá þvi,
að fyrirtækið Rautaruukki i Hels-
ingfors, hefði endurgjaldslaust
búið minnismerkiö i járn og Eim-
skipafélagiö flutt það endur-
gjaldslaust til Reykjavikur. Á
fæti minnismerkisins stendur
letrað á plötu eftirfarandi á is-
lensku, finnsku og sænsku:
Landssamband norrænnar sam-
vinnu i Finnlandi, Pohjola-Nord-
en, færði tslandi og Norræna
félaginu þetta minnismerki að
gjöf i tilefni af 1100 ára afmæli
þjóðarinnar þann 26.07 1974.
Hönnuður: Gisli B. Björnsson.
Unnið án endurgjalds af Rautar-
uukki Oy Finnland.
—GG
V öruskipta-
jöfnuðurinn
óhagstæður
Samkvæmt upplýsing-
um frá Hagstofunni var
vöruskiptajöfnuðurinn
við útlönd i júni óhag-
stæður um 3.4 miljarða
URUliSK.AKIGr.IFIR
KCRNFLÍUS
JONSSON
SKÓLAVÓROUSl !li 8
BANKASIR<H6
f^lH->H0-106OO
seNtMBitAsrömm
Duglegir bílstjórar
króna. í júni i fyrra var
hann óhagstæður um 1,6
miljarð.
Frá áramótum hefur vöru-
skiptajöfnuðurinn verið óhag-
stæður fyrir Islendinga um sam-
tals 7,3 miljarða króna, en var
fyrstu sex mánuði siðasta árs
óhagstæður um 1,2 miljarða.
A fyrstu sex mánuðum þessa
árs hafa verið keypt skip fyrir 2,9
miljarða króna. Hér er um að
ræða 14 skuttogara, 7 vöru-
flutningaskip, einn fiskibát, eina
fólks- og bnferju (Akraborgina
nýju) og einn þangskurðar-
pramma, sem notaður verður
vestur á Barðaströnd.
A sama tima hafa Islendingar
keypt flugvélar fyrir 152 miljónir.
Air Viking hefur keypt 2 vélar,
Vængir 2, Iscargo 2. Auk þess
hafa verið fluttar inn nokkrar litl-
ar flugvélar.
Fjölgun mann-
kyns geigvænleg
6,5 miljarða manna árið 2000
Samkvæmt likindareikningum
sérfræðinga Sameinuðu þjóðanna
verður það svo árið 2000 aö ibúum
jarðarinnar mun þá hafa fjölgað
úr tæplega f jórum miljörðum eins
og nú er i 6,5 miljarða. Við þessa
reikninga er tekið tillit til þess að
nokkuð muni draga úr fjölgun á
næstu árum vegna ráðstafana,
sem gerðar munu af opinberri
hálfu.
Ef hins vegar ibúatala jarðar-
innar heldur áfram að vaxa jafn
ört og hún gerir nú, þá munu ibú-
ar jaröarinnar að einni öld liöinni
veröa orðnir 28 miljarðar. Fari
svo að það takist að draga úr
fólksfjölguninni i heiminum um
helming, — niður i 1%, þá veröa
ibúar jarðarinnar engu að siöur
15 miljaröar árið 2074.
Þessar tölur vekja óneitanlega
býsna margar og heldur áleitnar
spurningar. Er nægt landrými á
jörðinni fyrir allan þennan
óskapa fjölda, hvað með náttúru-
auðlindirnar? Verður unnt að
metta alla þá nýju munna sem
fyrirsjáanlega bætast við? Þetta
eru aðeins örfáar af þeim spurn-
ingum, sem þessar tölur vekja, en
óneitanlega þær, sem menn hljóta
þó að þurfa aö gefa mestan gaum,
og þar sem ekki þýðir að eitt og
eitt land sé að fjalla um, heldur
verða riki heims I sameningu að
fjalla um þessi mál.
' Það er langt frá þvi að sérfræð-
ingar séu sammála um það
hversu mörgum mannverum sé
lifvænlegt á móður jörð. Þeir eru
þó sammála um að Ibúum jarðar-
innar getur ekki haldið áfram að
fjölga I það óendanlega, þó ekki
sé nema af þeirri ástæðu einni að
byggilegt yfirborð jarðarinnar er
vissulega þekkt og afar takmörk-
uö stærö.
Þeir eru einnig sammála um
það, að gripa verði til einhverra
ráöstafana, — ekki I náinni fram-
tið, heldur núna STRAX, ef takast
á aö draga það mikið úr mann-
fjölgun á jörðinni, að við I þeim
efnum förum niður fyrir hættu-
markið. En hér er margt sem
taka þarf með I reikninginn, og
það llður langur timi áður en
áhrif þeirra ráðstafana sem gerð-
ar verða raunverulega fara að
koma I ljós. Setjum nú svo að
hver hjón eigi ekki nema tvö
börn, þá verður i rauninni um
fækkun að ræða, en samt getur
ibúum jarðarinnar haldið áfram
að fjölga i ein sjötiu ár. Meginor-
sök þessa er að stöðugt á sér stað
hægfara breyting á aldursskipt-
ingu þegnanna i þjóðfélaginu. Svo
lengi sem meirihlutinn er ungt
fólk er ekki um það að ræða að
fjölgunarprósentan lækki ört. 1
þróunarlöndunum er langmestur
hluti Ibúanna ungt fólk, — ekki
sist vegna þess að þar er fæð-
ingartíðnin lang-mest.
Þaö er einnig svo i þróunar-
löndunum að þar stendur mann-
fjölgunin sums staðar I vegi þess
að um eðlilega þróun og framfar-
ir sé að ræða. Fjárfestingin
heldur ekki I við mannfjölgunina.
Æ fleiri af auðlindum verður að
beina frá þvi að beisla þær I þágu
þróunarinnar og nota þær ein-
göngu til að fullnægja frumþörf-
Bakú, (APN) Hversu mikið er
af laxfiski i Kaspiahafi? Visinda-
menn velta þessari spurningu
mikið fyrir sér. Þið spyrjið ef til
vill, hvers vegna þeir geri það. I
fyrsta lagi er það vegna tölfræði-
legra athugana á viðkomu stofn-
anna og I sambandi við reglu-
bundinn iðnað.
Á fjögurra ára fresti fer fram
talning fiska I Kaspiahafi. Sér
fræðingar frá Sjávarútvegsrann-
sóknastofnun Azerbaidzjan fara á
rannsóknaskipinu „Bllog” og
taka stöðvar, sem skipta sovéska
hafsvæðinu undan ströndinni i 250
ferninga. Stöðvarsýni er tekið á
tæplega 100 metra dýpi. 3/4 hlut-
um aflans er sleppt aftur i
Kaspiahafið, en 1/4 hlutinn rann-
um ibúanna. Þrátt fyrir þessar
staðreyndir er það engu að siöur
svo, að i ýmsum þróunarlöndum,
einkum i Afriku og Suður Ame-
riku, er það viðtekin skoðun vald-
hafa aö Ibúar landanna séu of fá-
ir. Ýmsir sérfræðingar hafa orðið
til þess að styöja við þessar skoð-
anir, og veldur þetta þvi, að i
þessum löndum er nú lögð
áhersla á að fjölga ibúunum.
Eitt af meginatriðum þeirra til-
lagna sem um verður fjallað á
mannfjöldaráðstefnunni i Búka-
rest, er að samræmi verði að vera
milli þeirra markmiða sem opin-
berir valdhafar setja sér, — hver
svo sem þau eru, og þess sem
fólkið I landinu vill. Sé þessu
ekki fyrir aö fara þýðir ekkert að
vera yfirleitt að ræða um stefnu I
þessum málum. Það er til dæmis
ekki til ýkja mikils að fá ibúum
einhvers lands fullar hendur
getnaðarvarna ef hugsunarháttur
þeirra er sá að þeir vilji eignast
sem allra-flest börn.
sakaður liffræðilega. Visinda-
mennirnir skilgreina kyn,
þroskastig, aldur, fæöuvenjur og
atferli fiskanna. Hér má bæta þvi,
að aldur laxfiska er ákvarðaður
samkvæmt árhringjum (eins og á
trjám). Meðalaldur fiska er 50 ár
og einstaka fiskar ná metþyngd,
allt að 500 kiló.
Siðasta talning, sem gerð var
1973 leiddi i ljós, að nú eru i
Kaspiahafi næstum 200 miljónir
laxfisks á aldrinum frá eins árs,
og eru þá ekki taldir stofnar
trans, sem einnig liggur að
Kaspiahafi. Stofninum fjölgar, og
árlega bætast i hann seiði, sem
rætkuö hafa verið i fiskeldistjörn-
um.
Hversu mikill
fiskur er i
Kaspíahafi?
Sendum launþegum og öörum landsmönnum þjóðhátíöarkveðju
r/ Félag ' járniönaðarmanna
Sjómannafélag Reykjavíkur