Þjóðviljinn - 08.03.1977, Page 9

Þriðjudagur 8. mars 1977 þjöÐVILJINN — SÍÐA 9
FRÁ UMRÆÐUM Á ALÞINGI
Nefnd, er undírbúi lög
gjöf um tölvunotkun
A fundi sameinaðs
þings á fimmtudaginn
var tekin til umræðu
þingsályktunartill. Ragn-
ars Arnalds o.fl. um
„tölvubanka við söfnun
upplýsinga um skoðanir
manna".
Ragnar Arnalds fylgdi tillög-
unni úr hlaöi. Kvaö hana flutta
af þingmönnum úr öllum flokk-
um og œtti þvi ekki að þurfa að
veröa um hana pólitisk tog-
streita. Tilgangurinn með tillög
unni væri að vekja athygli á
nauðsyn persónuverndar ein-
staklinga gagnvarttölvutækni. I
flestum menningarlöndum, þar
á meðal norðurlöndunum, hefði
þegar verið sett löggjöf i þessu
skyni. Auðvitað væri ekki að þvi
stefnt með tillögunni að banna
tölvunotkun, heldur að henni
verði settar þær skorður, að hún
gangi ekki um of á rétt einstak-
lingsins og persónulega frið-
helgi.
Mjög auðvelt væri að misnota
slika tölvutækni og benti ræðu-
maður á nokkur atriði þvi til
sönnunar. Hægt væri t.d. að
skrá fjármálasögu einstaklings-
þingsjá
ins, heilbrigðissögu, trygging-
arsögu, (skrá um bótagreiðslur
o.þ.u.l.), námsferilssögu, saka-
skrársögu, skráningu skoðana
einstaklingsins, þar á meðal
stjórnmálaskoðana, en það væri
eitthvert viðkvæmasta og
hættulegasta svið tölvunotkunar
Ragnar Arnalds kvaðst á sin-
um tima hafa borið fram nokkr-
ar spurningar til dómsmálaráð-
herra viðvikjandi þessu máli,en
hann þá ekki veriö við þvi búinn
að svara þeim öllum. Vildi hann
þvi spyrja á ný:
1. Hvaða einstaklingar verða
skráðir i tölvubanka rann-
sóknarlögreglunnar?
2. Verða aðeins skráð minni
háttar afbrot manna eða
einnig hin meiri?
3. Geta einstaklingar krafist
vitneskju um hvort þeir eru
skráðir I tölvubankann og þá
hvaða upplýsingar um þá er
þar að finna?
4. Verður mönnum gert kleift að
leiðrétta rangar upplýsingar
um sjálfa þá, ef um þær reyn-
ist vera að ræða? Vænti hann
þess, að ráðherra geti nú
svarað þessum spurningum.
Ragnar Arnalds sagði að til-
laga um þetta efni heföi tvisvar
áður verið flutt á Alþingi,enekki
fengið afgreiðslu. Nú hefur
dómsmálaráðherra hinsvegar
upplýst að skipuð hafi verið
nefnd til þess að undirbúa lög-
gjöf um þetta efni. Spurði ráð-
herrann hvenær nefndin hafi
verið skipuð og hvenær vænta
mætti að hún lyki störfum, en
æskilegt væri að það yrði sem
fyrst. En vegna þessara nýju
upplýsinga legðu flutningsmenn
tillögunnar til,að hún yrði orð-
uö um og hljóðaði þá þannig:
„Alþingi ályktar að skora á
rikisstjórnina að leggja fyrir
Alþ. i þingbyrjun næsta haust
frv. til laga um verndun ein-
staklinga gagnvart þvi, að kom-
ið sé upp safni upplýsinga um
skoðanir þeirra eða aðra per-
sónulega hagi meö aðstoö tölvu-
tækni”.
Óiafur Jóhannesson, dóms-
málaráðh., upplýsti að hann
hefði skipaö umrædda nefnd 25.
nóv. s.l. Væri hún þriggja
manna og ætti að vinna að und-
irbúningi löggjafar um meðferð
efnis i tölvum og vernd gegn
misnotkun sliks efnis, og öðru
þar að lútandi. Heföu nefndar-
menn skipt með sér verkum og
farið utan til þess að kynna sér
meðferð þessara mála þar.
Siðar i þessum mánuði er von á
dönskum sérfræðingi, sem stýrt
hefur norrænni samvinnu á
þessu sviði. Erlendis hafa störf
slikrar nefndar sem þessarar
staðiö i mörg ár, sagði ráðherr-
ann. Ekki kvaðst hann, að svo
komnu, geta svaraö spurning-
um Ragnars Arnalds.
Ragnar Arnalds tók aftur til
máls og þakkaöi ráðherra upp-
lýsingarnar. Ráðherrann heföi
hinsvegar sagt i fyrri umræðum
um tölvubankann, að um væri
að ræða tilraunastarfsemi, sem
aðeins ætti að standa i 5 mánuði
eða fram i febr. 1977 og allar á-
kvarðanir um rekstur tölvu-
bankans væru til bráðabirgða.
Þvi hefði mátt vænta þess að nú
lægju fyrir frekari upplýsingar
af hálfu ráðherrans um það,
hvaða stefnu þessi mál myndu
taka, en svo virtist nú ekki vera
og yrði þá við það að sitja um
stinn.
—mhg
Stefán Jónsson, alþm. telur allar líkur á, aö áthafsrækjuleitarskip
Gæti skilað andvirði
sínu í erlendum
gjaldeyri á 8 mán.
Siðastliðinn fimmtudag var
til umræðu i sameinuðu þingi til-
laga Stefáns Jónssonar alþm. um
kaup á skipi til úthafsrækjuveiða.
Var tillögunni að umræðu lokinní
vfsað til atvinnumálanefndar.
Stefán kvað tillöguna hafa veriö
flutta fyrir jól, er sýnt þótti að
bankakerfið mundi koma I veg
fyrir að Snorri Snorrason, skip-
stjóri á Dalvik,fengi að kaupa eöa
láta smiöa sér nýtisku skuttogara
til úthafsrækjuveiða. Rikis-
stjórnin heimilaði kaupin fyrir
sitt leyti og að Snorri fengi rikis-
ábyrgð fyrir hluta kostnaðarins
við smiði skipsins og heimild til
lántöku fyrir hluta af innlendum
kostnaði, með rfkisábyrgð, ef
nauðsyn krefði. Var þetta verðug
viðurkenning fyrir brautryðj-
andastarf Snorra við leit að
úthafsrækju, enda honum veitt
með það I huga, en ekki að verið
væri að móta hér almenna reglu.
Rakti ræðumaöur þvi næst efni
tillögunnar og greinargerð.
Þrátt fyrir meðmæli rikis-
stjórnarinnar mætti málið and-
stöðu i Fiskveiðasjóði og Ctvegs-
bankanum, og voru Snorra sett
mun strangari skilyrði um eigið
fjármagn og baktryggingu en
tiðkast hefur við nýsmiði skipa.
Stefán Jónsson sagði, að
upplýsingar um afla færeyskra
rækjuveiðiskipa af sömu gerð
bentu til, aö skip þaö, sem Snorri
ætlaði að fá, mundi skila andviröi
sinu I erlendum gjaldeyri á 8
mánuðum, en talið var að skipiö
mundikosta 360milj. Samskonar
skip, færeyskt, gert út við Græn-
land,skilaði 1120 tonnum af stórri
úthafsrækju árið sem leið, en
andvirði þess afla var um 500
milj. isl. kr. Var þó helmingnum
af aflanum fleygt vegna smæðar,
Stefán Jónsson.
þvi hún hentaði ekki dýrasta
verðflokki rækjunnar, en hér
þykir samskonar rækja hins veg-
ar ágæt til hraðfrystingar.
Nú hefur það á hinn bóginn
orðið ofaná að kaupa gamlan,
italskan togara, ótrúlega ódýran,
smfðaðan til veiða við
Vestur-Afriku. Benti Stefán á að
skip þetta væri að sjálfsögðu ekki,
i upphafi ætlað til Norðurishafs-
veiöa i grimmum sjó þess
hafsvæðis enda mundi byrðingur
þess t.d. ekki vera nema um
helmingur þeirrar þykktar, sem
færeyingar nota i sina Norður
sjávartogara. Slika ágalla og
aðra mætti sjálfsagt laga, en
hvað myndu þær lagfæringar
kosta?
Ræðumaður átaldi rikis-
stjórnina fyrir að liða embættis-
mönnum að bregða fæti fyrir
þetta mál og mæltist til þess að sú
nefnd, sem væntanlega fengi það
til meðferðar, breytti tillögunni á
þann veg, að rikisstjórninni verði
falið að beita sér fyrir smíð á
rækjuveiðiskipi er stundi til-
raunaveiðar á úthafrækju, — og
sjái um útgerð á þvi.
Rækjuleit hér við land hefur
fariðfram á tiltölulega litlu svæði
og taldi Stefán allar líkur vera á
þvi, að utar og norðar mætti finna
mun arðgæfari rækjumið. Sagði
hann ekki fjarri lagi, —og haföi
eftir fiskifræðingum, — að 10
skuttogarar gætu náö 10 þús.
tonna afla af úthafsrækju árlega,
án þess að of nærri væri gengið
rækjustofninum og mætti af þvi
marka, að hér væri ekki til lítils
að vinna.
Lárus Jónsson tók einnig til
máls og taldi að italska skipiö
mundi reynast mun ódýrara en
hitt, þrátt fyrir það að upp á það
þyrfti að lappa. —mhg
Sigurður Magnásson mœlti fyrir frumvarpi:
Framleiðslusamvinnufélög
sameina fjármagn og vinnu
A fundi neðri deildar Alþingis á
miðvikudaginn var mælti Sigurð-
ur Magnússon fyrir frumvarpi
sinu um framleiðslusamvinnu-
félög.
Sigurður sagði, að frumvarpið
gerði ráð fyrir tveimur breyting-
um á þeim samvinnulögum, sem
nú eru f gildi. önnur breytingin
miðar að þvi að auðvelda stofnun
framleiðslusamvinnuféiaga, en
hinni er ætlað að tryggja starfs-
mönnum samvinnufélaga kjör-
gengi til trúnaðarstarfa i stjórn-
um samvinnuféiaga.
Núgildandi samvinnulög eru
frá árinu 1937. Sigurður benti á,
að samkvæmt frumvarpinu sé
gert ráð fyrir þvi, að almenn
ákvæði um að samvinnufélög séu
öllum opin haldist, en þó skuli
fólki i ákveðinni starfsgrein
heimilt að stofna framleiðslu-
samvinnufélög, sem hafi að
markmiði að annast atvinnu-
starfsemi innan starfsgreinar-
innar, og megi þá setja skilyrði
um aö slikt félag sé aðeins opið
fólki úr viðkomandi starfsgrein.
I frumvarpinu segir: „Fram-
leiðslusamvinnufélög greiða
laun til starfsmanna sinna I sam-
ræmi við vinnuframlag hvers og
eins. Laun skulu þó aldrei vera
lakari en gildandi kjarasamning-
ar viðkomandi verkalýðsfélags
við atvinnurekendur á svæðinu.
Framleiðslusamvinnufélög skulu
hafa nána samvinnu við viðkom-
andi verkalýðsfélög vegna kaup-
gjaldsmála og vinna að sameigin-
legum hagsmunum verkafólks.”
Sigurður rakti i ræðu sinni
greinargerð frumvarpsins, en
hún var birt i heild hér i blaðinu
þann 25. febrúar.
1 greinargerðinni segir m.a.:
„Þannig hefur skotið upp kollin-
um ný tegund samvinnufélaga,
sem nefnd hafa verið fram-
leiðslusamvinnufélög, vegna
þess að i þeim bindst verkafólk
samtökum um vinnu sina til
framleiðslu og þjónustu. Félög
þessi sameina fjármagn og vinnu
ogstanda þvi nær þvi en nokkur
önnur félög innan samvinnu-
hrey fingarinnar að geta
framkvæmt fullkomið atvinnu-
lýðræði. Hafa nú á nokkrum árum
t.d. orðið til tvö framleiðslusam-
vinnufélög rafiðnaðarmanna,
sem þegar eru orðin öflugustu
rafverktakafélög í landinu með
hátt á annaö hundrað rafiðnaðar-
menn sem félagsmenn. Innan
fleiri starfsgreina hafa slik fram-
leiðslusamvinnufélög verið stofn-
uö, og annars staðar er mikill
áhugi á slikri félagsstofnun meðal
verkafólks.”
1 ræðu sinni sagði Sigurður:
Við höfum nýlega verið min nt á
það á stórafmæli Sambands
islenskra samvinufelgaga hversu
mikið átak þessi félagsmála-
hreyfing hefur gert i islensku at-
vinnulifi. En við getum enn þar
við bætt, og þá sérstaklega með
þviað beita samvinnuhugsjóninni
Sigurður Magnússon
og þvi félagsformi sem hún gerir
ráð fyrir, i hvers konar smærri
atvinnurekstri og iðnaði i landinu.
Ég tel að samvinnufélagsformið
henti þar, ekki siður en i hinum
stóru kaupfélögum.