Dagblaðið - 14.08.1976, Blaðsíða 11

DACHLAÐIÐ. I.AUC.ARDACUR 14. AGl'ST 1976.
herrans i Tyrklandi ok gat sem
slikur ljósmyndað fjöldann
allan af hernaðarleyndar-
málum bandamanna. Stjórn
Hitlers horgaði Cirero 300
þúsund sterlingspund (í dag
samsvarandi unt hundrað
milljónum króna) fyrir vel
unnin störf. Cicero komst
undan til Suður-Ameríku með
alla peningana og var rétt far-
inn að hlakka til áhyggjulauss
lífs það sem eftir var ævinnar
þegar hann uppgötvaði að
megnið af peningunum var
falsað. Eins og Schwend snéri
Cicero á endanum aftur til
Evrópu. Hann dó í mikilli
fátækt í Miinchen sumarið
1970.
Forvitnir ferðamenn fylgjast með því þegar fölsuðu seðlarnir eru veiddir upp úr Toplitzee í Austurríki 1»59.
SA YÐAR SEM SYNDLAUS
ER
Skyldi nokkur þjóð vera jafn
hneykslunargjörn eða gera sér
jafn margt að hneykslunar-
hellu og íslendingar?
Það er árlegur viðburður hér
á landi að þegar skattskráin
kemur út, þetta einstæða fyrir-
bæri sem aðrar þjóðir hafa
aldrei kynnzt, þá er eins og fólk
ærist og tekur upp þá iðju,
ásamt fjölmiðlum, að kann hagi
hver annars, birta móður-
sýkislegar fréttir um gjöld
þessa eða hins og draga
ályktanir af þeim, hversu mikið
viðkomandi hafi getað dregið
undan af skattskyldum tekjum.
Vart má á milli sjá hvort
öfund mann er meiri út i þá
sem hæsta skatta greiða eða út í
þá sem bezt hefur tekizt við þá
iðju. sem allir landsmenn
stunda að gefa upp sém
minnstar tekjur eða eignir til
þess að greiða eins lág opinber
gjöld og frekast er mögulegt.
Það er staðreynd, sem enginn
getur á móti mælt nema af
hræsni einni. að enginn
islendingur, hvort sem hann er
opinber starfsmaður eða al-
mennur launþegi hjá einka-
aðila, alþingismaður eða at-
vinnurekandi, gerir sig vís-
vitandi „sekan" unt þá glópsku
að telja meira fram til skatts en
hann er nauðbeygður til.
Þetta þýir það i raun að allir
re.vna eftir fremsta megni að
komasl hjá því að gefa upp
allar tekjur sinar eða hlunn-
indi. eftir þvi sem þeim þ.vkir
vogandi.
í raun hafa Íslendingar
almennt. og með fáum undari-
tekningum. sameinazt i
siðferðismati að líta á skattsvik
og smygl sem lægstu þrepin í
stiga óheiðarleikans, ef ekki
alfarið sem nokkurs konar
lifbelti sem ávalit megi grípa til
í því skyni að verjast áföllum í
ISKATYAMALUM
ólgusjó þess Hfsmáta sem er svo
einkennandi i þessu landi.
Þessar staðreyndir eru svo
augljósar og almérint' viður-
kenndar, ýmist ljóst eöa leynt,
að um þær er óþarfi að.deila.
Og jafnvíst er að hver sem er
slær ekki hendi á móti hvers
konar ívilunum eða eftir-
gjöfum, ef um er að ræða, i
sambandi við lækkun öpin-
berra gjalda og vandfundinn er
sá einstaklingur sem ekki
hrósar happi yfir því þegar
hann sér að skattar þeir er
honum er gert að greiða eru
lægri en hann hafði búizt við.
Sama máli gegnir um viðhorf
manna til skatta af vörum og
varningi, sem fluttar eru til
landsins erlendis frá, og oft eru
í formi svokallaðra tolla.Undan-
brögð, eða tilraunir til undan-
bragða við að greiða slíka
skatta, eða hluta þcirra. eru
landlæg, og nánast alsiða hjá
flestum landsmönnum.
Ekki þó svo að skilja að allir
landsmenn séu smyglarar af
„guðs náð“ í þess orðs
merkingu en viljann vantar
ekki og flestir eru þess albúnir
að „syndga upp á náðina"
hvenær sem færi gefst. Eða
hver trúir því að þeir séu
margir hér á landi sem ekki
mundu fegnir kaupa
erlendan, áfengan bjór ef hann
væri falur?
Kannski trúa því þeir sem nú
hneykslast hvað mest á lágum
sköttum ýmissa samborgara
sinna, nú eða þá þeir sem
standa hvað fastast gegn fram-
leiðslu á áfengu öli hérlendis
en finnst það hinn mesti
munaður að geta drukkið
þennan Ijúffenga mjöð þegar
þeir dvelja erlendis!
Annars er athyglisverð sú
staðreynd að sú hneykslunar-
alda sem ávallt rís við útkomu
skattskrár hérlendis er hváð
hæst I Reykjavik. Úti á lands-
byggðinni er þettá nær óþekkt
fyrirbrigði, t.d. í bæjarfélögum
eins og Akureyri, Hafnárfirði,
Keflavik og víðar, að ekki sé nú
talað um í strjálhýlh byggðar-
Kjallarinn
Geir R. Andersen
lögum. Og setningar eins og
þessi: „Lögfræðingur einn hér i
borg greiðir ekki einu sinni
vinnukonuútsvar," og slengt er
frant með mikilli hneykslun í
sumum blöðum stjórnmála-
flokkanna, sem gefin eru út hér
i borg, sjást yfirleitt ekki í
blöðum þeim sem gefin eru út
annars staðar á landinu —
nema þvi aðeins að verið sé að
skfrskota til Reykvikinga!
En hvað veldur þá þessari
miklu hneykslun hjá fólki úr
þvi að allir eru samsekir i þvi
að reyna að draga tekjur og
eignir undan skatti, eins og
frekast er unnt? Svarið er
öfund. — Öfund út í þá hina
sem eru enn klókari að finna
smugu á skattkerfinu og gera
þeim í raun kleift að ætla sér
fyrirfram þá upphæð sem þeim
þykir hæfileg að greiða hverju
Og skattakerfió býður upp á
margar smugurnar, það er
staðreynd. Og hverjum er það
láandi þótt hann notfæri sér
þessar smugur, sem eru lög-
legar, og eru oftar en ekki
tilbúnar af löggjafanum til þess
m.a„ þótt ekki sé auglýst, að
aðstoða alla þá sem vit og getu
hafa til að nota þær.
Hver getur bannað manni
sem á inni einnar millj. króna
lífeyrissjóðslán aðtakaþað.þótt
hann þurfi ekki á þvi að halda
og leggja inn á bankareikning
með 22 prósent vöxtum en
greiða 18 prósent vexti af
láninu og græða þannig 40 þús.
krónur, auk þess sem hann
færir vaxtagreiðslur til lífeyris-
sjóðs sins til frádráttar á skatt-
skjrslu? Allt löglegt og raunar
aðeins lítið dæmi af fjöl-
mörgum sem til staðar eru i
„kerfinu" margumtalaða sem
allir fordæma en enginn vill í
raun missa — frekar en verð-
bólguna!
Hástemmd skrif hinna
,,hneyksluðu“ um lágskatta
persónur og „vinnukonuút-
svar“ þeirra og um óréttlæti i
skattamálum eru ekki marktæk
nema að því leyti sem snýr að
hinum hrmvksluðu sjálfum og
öfund þeirra út í aðra sem þeim
voru klókari við að finna hinar
„löglegu smugur."
Hér er á engan hátt verið að
mæla með því að ísienzkt skatt-
kerfi eigi að vera svo götótt sem
raun ber vitni. En hér er
auðvitað við stjórnvöld ein að
sakast en ekki þá sem mest og
bezt hafa getað notfært sér lög-
legar smugur sem núverandi
skattakerfi býður upp á.
Framkvæmd á breytingu
skattalaganna virðist þung í
vöfum og staðreynd er að
síðustu áratugina hafa verið
gerðar ýmsar breytingar til
þess að reyna að einfalda þessi
lög en undantekningarlitið
hafa slíkar breytingar aðeins
orðið til þess að gera lögin
flóknari og er nú svo komið að
sérfræðinga þarf til svo að þau
séu skýrð til fulls.
Flest atriðin, varðandi
breytingu skattalaga, eru hrein
pólitísk atriði og þá er ekki að
sökum að spyrja. Sérfræðingar
fá engu ráðið og því ekki á
þeirra færi að breyta skatta-
lögunum. Staðgreiðslukerfi
skatta, sem ríkisskattstjóri var
látinn gera tillögur um, hefur
ekki séð dagsins ljós enn og er
það til marks um hvernig
stjórnvöld yfirleitt taka á þeim
málum sem talin eru orka tvi-
mælis um vinsældir hjá fá-
mennum hópi kjósenda sem
finnst í hverjum stjórnmála-
flokki.
Einungis tvö atriði, nefnilega
þau að koma á
staðgreiðslukerfi skatta ásamt
því að afnema að fullu og öllu
vaxtafrádráttarreglur, eru þess
umkomin að koma í veg fyrir
skattsvik í eitt skipti fyrir öll og
koma þannig til móts við þá
„hneyksluðu“, sem áreiðanlega
myndu vera slíkum breytingum
meðinæltir. — Eða er ekki svo?