Frjáls verslun - 01.10.1999, Blaðsíða 29

FJÁRMÁL
Verðbréfun bætir arðsemi Bankar um
allan heim hafa mætt kröfu um aukna
arðsemi eiginflár með mjög nákvæmri
stýringu á eiginijárhlutfalli og með þvi að
auka tekjumyndun með umsýslustarf-
semi, þóknanatekjum og annari starf-
semi utan eigin fjár. Mikilvægur þáttur í
þessari þróun er sala á stöðluðum, eins-
leitum lánum í söfnum til langtímatjár-
festa, þ.e. eignatryggð verðbréfun (e. as-
set backed securitization). Þessi tegund
tjármögnunai' hefur aukist hröðum skref-
um á erlendum lánamörkuðum, bæði
austan hafs og vestan. Auk íjármálastofn-
ana hafa stærri iýrirtæki, sem selja vörur
með greiðslufresti, í auknum mæli farið
út í verðbréfun á eignum sínum, t.d. með
því að mynda söfn skuldabréfa tengd
sölu vara eins og bíla og dýrari atvinnu-
tækja. Sala á lánasöihum með verðbréfun
er því mikilvægur þáttur í þróuninni á ís-
lenska fjármagnsmarkaðnum.
Verðbréfun felur nánar tiltekið það í
sér að safn sambærilegra útlána er selt
félagi sem hefur það eina hlutverk að
eiga og Jjármagna viðkomandi lánasafn.
Félagið aflar fjármagns á mörkuðum
með útgáfu skuldabréfa eða víxla á mark-
aði. Jafriframt eru nýttar leiðir til að auka
tryggingar eigenda skuldabréfanna.
Umfang verðbréfunar eykst verulega
Fjármálastofnanir víða um heim hafa á
síðustu árum umbreytt lánasöfnum í
stórum stíl með verðbréfun og má nefna
að stór hluti húsnæðislána í Bandaríkj-
unum er seldur frá lánastofnunum með
þessum hætti til fyrirtækja sem sérhæfa
sig í eignarhaldi og fjármögnun slíkra
lána. Húsnæðislán í Sviþjóð hafa verið
seld frá lánastofhunum með sama hætti.
Til marks um vöxtinn á þessu sviði má
nefna að útgáfa verðbréfa í tengslum við
verðbréfun í Evrópu nam um 35,7 millj-
örðum bandaríkjadala á fyrri helmingi
ársins 1999 og hafði aukist um 36% frá
sama tímabili árið áður. I Japan varð um
80% aukning á fyrrnefndu tímabili.
Bandaríkjamenn hafa hins vegar mikla
yfirburði á þessu sviði og er áætlað að
Eiginfiárhlutfall hanka i ársfok 1998
hlutur þeirra í heiminum
sé um eða yfir 75%. Út-
gáfa skuldabréfa vegna
húsnæðislána sem seld
hafa verið með þessu
móti sló raunar öll met í
Bandaríkjunum á árinu
1998 þegar hún nam 726
milljörðum bandaríkja-
dala. Var það nær tvöföld-
un frá árinu 1997 þegar
gefin voru út bréf að fjár-
hæð 368 milljarða dala
(sjá súlurit).
Viðskiptabankar í Evr-
ópu eru að nýta sér verð-
bréfun á lánasöfnum til að
afla sér aukins ijármagns í
stað þess að treysta á hefðbundna
fjármögnun, t.d. með innlánunr.
Verðbréfún opnar leiðir til aukinna
umsvifa og tekna án bindingar á
eigin fé.
Vöxtur verðbréfunar mikilvægur á ís-
lenskum fjármálamarkaði ís-
lenskir bankar munu á næstu árum
nýta verðbréfun í æ ríkari mæli til
að bæta þjónustu sína líkt og gerst
hefur erlendis. Með verðbréfun
geta íslenskar lánastofnanir nýtt
sérþekkingu sína í almennri við-
skiptabankaþjónustu til að byggja upp
áhugaverð söfh verðbréfa fýrir Jjárfesta.
Mikilvæg forsenda iýrir því að þessi teg-
und fjármögnunar festi rætur hér á landi
er þó að virkari skuldabréfamarkaður sé
til staðar. Eftir því sem skuldabréfamark-
aðurinn þróast má búast við að stofnana-
fjárfestar á borð við lífeyrissjóði muni í
ríkari mæli kaupa hlut í söfnum íbúðar-
lána í stað þess að veita bein íbúðarlán til
sinna sjóðfélaga. Þá má ætla að líftrygg-
ingafélög kjósi að taka þátt í slíkri upp-
byggingu.
Stofnun Verðbréfunar hf. Eiginleg verð-
bréfun lána hófst hér á landi fyrr á þessu
ári þegar Landsbankinn þróaði ný íbúð-
arlán, svonefnd Heimilislán. Sérstakt
□ Eigið fé Q Víkjandi lán
Meðaltal íslenskra
banka: 9.3%
Meðaltal norrænna
banka: 9,58%
Eiginfjárhlutfall, CAD hlutfall, banka í árslok 1998.
Verðbréfun veðlána i Bandaríkjunum hefur stór-
aukist að undanfórnu.
félag, Verðbréfun hf., var stofnað utan
um kaup og eignarhald á þessum lánum.
Búið er að ganga frá fyrsta kaupsamn-
ingi um lán milli Verðbréfunar hf. og
Landsbankans. Verðbréfun hf. hefur ný-
lega gefið út skuldabréf til að fjármagna
viðkomandi kaup og hafa þau hlotið heit-
ið Safnbréf.
Ætla má að þróunin í verðbréfun hér
á landi verði mjög ör á næstu misserum.
Reikna má með því að langtímalán til
íbúðar- og atvinnuhúsnæðis verði að
meginstefnu til veitt með þessum hætti á
næstu árum. Þá má ætla að fleiri tegund-
ir lána eigi eftir að fara á markað með
þessum hætti. Mikilvægt er að stærri að-
ilar á fjármagnsmarkaði vinni sarnan að
þessari þróun. SJj
L

Haildór Jón Kristjánsson,
bankastjóri Landsbankans
Stofnun Verðbréfunar hf.
Eiginleg verðbréfun lána hófst hér á landi fyrr á þessu ári þegar Landsbank-
inn þróaði ný íbúðarlán, svonefnd Heimilislán. Sárstakt félag, Verðbréfun hf.,
var stofnað utan um kaup og eignarhald á þessum lánum. Búið er að ganga
frá fyrsta kaupsamningi um lán milli Verðbréfunar hf. og Landsbankans.
Verðbréfun hf. hefur nýlega gefið út skuldabréf til að fjármagna viðkomandi
kaup og hafa þau hlotið heitið Safnbréf.
29