Vísir - 05.09.1969, Blaðsíða 8

VI S I R . Fösiadagur 5. september 1969.
\
%
kt"73j
Utgetandi Kev.tlaprem n.I
FramKvesindasttOp Sveinn R EyjóUsson
Ritstjon lonas Knstjanssor.
AðstoflarritsrjOri Axel rhorsteinson
Fréttasrjon lOn Bir- ,r Pétursson
RitstjOrnartullirúi Vaidirnai H lóhannesson
AuglVsingat Aflalstræti H Slniai 15610 11660 og 15099
Afgreiflsla Aflaistræti S. Simi 11660
Ritstjom Laugavegi 178 Simi 11660 (5 línur)
Askrift.argiaid kr 145 00 1 múnufli tnnanlands
t lausasttlu kr 10 00 eintakifl
^rentsmiflia Visis — Edda h.t
' ——IV^CTnUJI.ilL.dMP—HT3——
Féiagsfræðinám oð byrja
^jokkrir áhugamenn um stofnun „^rjálsrar aka-
demíu“ könnuðu í vor áhuga nýstúdenta á ýmsum
greinum, sem ekki eru kenndar við Háskóia íslands.
Kom þá í ljós, að stærsti hópurinn hafði áhuga á námi
í félagsfræði og skyldum greinum. Enginn vafi er á,
að þessi könnun áhugamannanna varð ti- þess að
flýta þeim bráðabirgðatillögum um nýjar námsbrautir
við Háskólann, sem háskólanefnd hefui nú lagt fram
og fengið samþykktar. Og í tillögum hennar er ein-
mitt gert ráð fyrir, að fyrst verði opnuð ný náms-
braut á sviði almennra þjóðfélagsfræða.
Við fyrstu vfirsýn virðist háskólanefndin hafa unn-
ið mjög skynsamlega að tillógum sínum um félags-
fræðilegu greinarnar. Að vísu gera tillögurnar ekki
ráð fyrir, að kennsla í þessum greinum geti hafizt
fyrir alvöru fyrr en eftir eitt ár, og koma þær þannig
ekki fyllilega til móts við óskir stúdema um að
kennslan hefjist strax í haust. En um 'eið e hindrað,
íið þessi kennsla fari í gang með óðagot! og þeim mis-
tökum, sem jafnan fylgja miklum flýti. Ti' þess að
bæta upp seinkunina, leggur nefndin :il, 3ð anriars
vegar verði í vetur haldnir almennir kynningarfyrir-
lestrar í hinum nýja námsgreinaflokki og að hins veg-
ar verði stúdentunum bent á, hvaða fyrirlestrar í öðr-
um greinum komi þeim að gagni. Þannig mé raunar
segja, að námið hefjist að hálfu leyti þegav á þessum
vetri.
Háskólanefndin gerir rétt í að leggia til, að námið
verði á breiðum grundvelli, en ekki miðað við félags-
fræðina eina. Hún gerir ráð fyrir þriggja ára B.A. prófs
námi í félagsfræði, stjórnmálafræði, tölfræð; og ef til
vill fleiri greinum og verði það allt sama námsbraut-
in. Þá gerir hún einnig ráð fyrir, að um leið verði hægt
að hefjá nám í félagsráðgjöf og verði fyrsta árið sam-
eiginlegt hinum almennu þjóðfélagsfræðum. Loks
gerir nefndin ráð fyrir, að á síðasta án námsins í al-
mennum þjóðfélagsfræðum geti menn sérhæft sig í
greinum eins og félagsmálum eða fjölmiðlun.
Augljóst er, að nám þetta er svo víðtækt að tölu-
verður markaður ætti að vera fyrir þá fræðmga, sem
taka munu próf í því. Það skapar einnig hentugan
grundvöll til framhaldsnáms erlendis ýmsum sér-
greinum félagsvísindanna fyrir þá, serr. þess óska.
Einnig er athyglisvert, að nefndin gerir ráð fyrir
kennslu í fjölmiðlun á síðasta námsári, en það er ein-
mitt mál, sem alþingismenn; blaðamenn ög áhuga-
menn um vandaða f jölmiðlun á íslandi hafa lagt mikla
áherzlu á. Þarna er ef til vill að koma vísir að skóla
fyrir verðandi blaðamenn.
Bandarískur prófecsor hefur verið fenginn til að
skipuleggja félagsvísindanámið og kenna ‘jálfur til
að byrja með Með þeim hætti á að vera :ryggt, að
námið verði 1 tengslum við nýja þekkingu oa kennslu-
aðferðir í greininni, sem er einstaklega mikilvægt í
grein, sem þróast jafnört og félagsvís náir* gera.
IV
!(
11

il! =• =

r •

Edward Kennedy. — Hann verðar hlunnfarinn, verði dómar-
inn ekki við kröfu lögmanna hans.
mun spyrja flestra spurning-
anna.
Tilskipun þessa rannsóknar-
réttar í Massaschusetts er fr"
árinu 1877. Einu skyldur réttar-
ins eru þær að senda hæstarétti
skriflega skýrslu um aðstæður
varðandi viökomandi dauðsfall
og nefna til alla þá, sem grun-
samlegir eru á einn eða annan
hátt. Auk þess getur rétturinn
gefið út handtökuheimild til yfir
heyrslu.
Pessu fyrirkomulagi var kom-
ið á fót, áður en svo flókið
réttarfarskerfi sem löggæzla, á-
kærendur og ákærukviðdómur
kom til sögunnar. En þar eö
slíkt er nú fyrir hendi í Massa-
schusetts, hefði fylkissaksóknar
inn, Edmund Dinis, hæglega get-
að komið þvi svo fyrir, að dauði
Mary Jo væri tekinn til rann-
sóknar í lokuðum réttarsal með
ákærendakviðdómi. Þess í staö
bað hann um rannsókn, sem í
eðli sínu er svipuð réttarrann-
sókn með ákærendakviðdómi,
en má þó vera opin almenningi.
Boyle dómari hefur komiö því
svo fyrir, að einungis frétta-
menn fái aðgang, en þeir verða
um hundrað, bæði innlendir og
erlendir.
Vitnaleiðslan
Því er það, að Dinis saksókn-
ari getur kallaö þau vitni fyrir,
sem hann kýs helzt, og spurt
þau í þaula, en engum lögmanni
mótaðilans verður leyft aö
gagnspyrja. Búizt er við því, að
vitnin verði gestirnir, sem dvöld-
söm réttarhöld

Hverjar eru hygtjr dómsvaldsins i Massaschusetts?
□
Rannsókn á tildrögum bíislyssins, sem bandarísK- öld-
ungadeildarþingmaðurinn Edward Kennedy olli í fyrra
mánuði og varð þess valdandi, að eini farpeginr. í bílnum,
IVIary Jo Kopechne, fyrrum einkaritari Roberts Kennedy, léz ,
hefur verið frestað um óákveðinn tíma. En burtséð frá því
eru margir þeirrar skoðunar, að sú , annsókn muni skiija eftir
sig ekki færri óleystar spurningar, en þá tekst hugsanlega að
fá svör við. Svo gæti farið, að Xennedy yrði hlunnfarinn við
útskýringar á atburðinum og almenningi ívndis eftii sem
áður, að allur sannleikurinn væri ekki kominn í ijós. Ástæðan
er sú, að sá háttur, sem hafður verður á bessari rannsókn,
fer eftir ævafornu og úreltu skipulagi frá 12 öld á B-etlandi
og getur með engu móti stuðlað að réttri útkomu í máii sem
því, er Kennedy á nú við að stríða.
Hann er ákærður
Lögmenn Kennedys reyndu
að koma fyrirhugaðri rannsókn
á réttari kjöl og fóru fram á að
mega gagnspyrja vitni. Þeir mót-
mæltu þeirri fjarrænu og skað-
legu hégilju, sem rannsóknin
myndi að þeirra viti og flestra
annarra óhjákvæmilega vera, ef
ekki yrði fallizt á kröfur þeirra.
En bókstafsmaðurinn James A.
Boyle, dómari hafnaði beiöninni
á þeirri forsendu að hér væri
ekki um aö ræða sektarrann-
sókn gegn ákveðnum aðila,
heldur einungis öflun nauðsyn-
legra upplýsinga og rannsókn á
málavöxtum í sambandi við
slysið.
Það, sem helzt mæiir á móti
þessari röksemdafærslu, er sú
óumdeilanlega staðreynd, að
Kennedy myndi standa sem á-
kærður maður gagnvart al-
menningsálitinu, er mál hans
yrði tekið fyrir í réttinum.
Þeir eru þó f rauninni fáir,
sem trúa því. að Kennedy sé í
þessu tilviki sekur um glæp-
samlegan verknað af ásettu ráði
En það er einmitt hinn opinberi
tilgangur rannsóknarinnar að
grafast fyrir um það. hvort
dauði Marv Jo hafi verið. ráðinn
glæpur. Edward Kennedy er
niTiini rwrTiri'i ii»i iTnnini
ungur maður og var að flestra
áliti líklegur til mikilla afkasta
og frama á stjórnmálasviðinu.
En hann verður nú að horfast
í augu við a.m.k. tvær óopin-
berar ákærur, þær, að hann hafi
örvilnazt eftir slysið og reynt
að haga staðreyndum sér í vil i
því skyni að forða pólitískri
framtlö sinni frá hnekki.
Úrelt skipulag
Fýrirkomulag þessarar rann-
sóknar er arfur fyrri alda og
beinist að því að leysa annars
konar mál en hér um ræðir. Þvi
er það, að neitun dómarans um
endurbætur gæti haft mjög nei-
kvæð áhrif á aðstöðu Kennedys
í réttinu. Réttarskipun þessi
var tekin upp á miðöldum i
Bretlandi og átti fyrst o g
fremst að koma i veg fyrir
manndráp að ósekju, þar til
dómendum hans hátignar, kon-
ungsins. hóknaðist að koma á v
vettvang. Kviðdómur var skip-
aflur flllum fiiiltíða karlmönn-
um úr fiórum nærliggjandi
hrenpum.
Rannsóknin í Edgartown
verður með svipuöu snifli og til
forna. nem. hvað kviðdómur
verður enginn. Boyle dómari
ciasœi
ust í sumarhúsinu við Edgar-
town nóttina, sem slysið varð,
fimm stúlkur og fimm karlmenn,
svo og ýmsir þeir í nágrenninu,
sem á einhvem hátt hafa flækzt
í málið síðar, og Edward Kenne-
dy sjálfur.
Svo getur verið, aö Kennedy
lendi í nokkrum vandræðum
vegna yfirheyrslna á félögum
hans, ef það hendir, að þeir
verði bæði sjáifum sér og hon-
um ósamkvæmir. Og ekki er ó-
sennilegt, að af yfirheyrslum
sumra vitnanna hljótist bæöi
rangar upplýsingar, ýktar stað-
hæfingar og misskilningur.
Fengju slíkar ávirðingar á fæt-
urna, má telja vfst, að örðugt
reynist að kveöa þær niður fyr-
ir fullt og allt, þar eð réttar-
salurinn er þéttskipaður frétta-
mönnum.
Verið getur, að mörgum
spurningum manna um hina níu
klukkustunda töf Kennedys á
því að tilkvnna um slysið, veröi
ósvarað. En Dinis saksóknari
hefur bó vissulega í hyggju, að
grafast fvrir um það, hvað í
raun og veru gerðist þessa nótt
alla. ekki sízt að rannsaka þau
'iöimörgu símtöl, sem sannað
er, að Kennedy átti, áður en
hann tilkvnnti um slysið. Þó
getur verið. að Boyle dómari
neiti að levfa spurningar, er lúta
afl slfkri rannsókn á atburða-
rás. bar eð tilgangur þessa
rannsnknarréttar er einungis að
•íWpAn lanaieaa orsakir að
flauða Marv Jo. en ekki kveða
imn úr um hngsanlegar glæp-
samlf>°'ir hvatir hess, sem slvs-
inn olli.
Os árangur hessa kann að
verða sá, aö enn fleiri spurning-
ar vakni um hann hluta atburfl-
arins á Chappaouiddickeyju,
sem fram að bessu minnstur á-
greiningur virðist hafa verið
um. — slysið sjálft.
k.