Vísir - 20.09.1975, Síða 6

6
Vísir. Laugardagur 20. september 1975.
Otgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri og ábm:
Ritstjóri frétta:
Fjéttastjóri erl. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiösla:
Ritstjórn:
Reykjaprent hf.
Davið Guömundsson
Þorsteinn Pálsson
Arni Gunnarsson
Guömundur Pétursson
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Slmi 86611
Siðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 800 kr. á mánuöi innanlands.
1 iausasölu 40 kr. eintakið. Biaðaprent hf.
Jöfnun kosningaréttar
milli þéttbýlis og dreifbýlis
Kjördæmaskipan hefur lengi verið þrætuefni i is-
lenzkum stjórnmálum. Breytingar á kjördæmum
hafa alla jafnan verið mikið hitaefni og þær hafa
ávallt kostað stór átök milli stjórnmálaaflanna i
landinu. Eftir að hlutfallskjör var tekið upp i fáum,
stórum kjördæmum fyrir 16 árum hafa þó tiltölu-
lega litlar umræður farið fram um þessi efni.
Stöku sinnum hafa þó komið fram hugmyndir um
að endurvekja einmenningskjördæmin. Engar al-
varlegar umræður hafa farið fram um þetta efni.
Þar ræður mestu að fram til þessa hafa menn verið
tiltölulega ánægðir með gildandi kjördæmaskipan.
Hún hefur tryggt nokkuð jafna stöðu flokkanna og
af þeim sökum hefur ekki verið grundvöllur fyrir
þvi að hrófla við kerfinu.
í kjölfar þeirrar miklu byggðaröskunar sem átt
hefur sér stað á siðustu árum er ekki lengur unnt að
tala um að núverandi kerfi tryggi jafnræði. Að visu
halda flokkarnir enn þingmannafjölda nokkurn
veginn i samræmi við atkvæðamagn. ójöfnuðurinn
er i þvi fólginn að atkvæðin vega nú orðið mjög mis-
jafnlega á metaskálunum eftir þvi hvar á landinu
menn krossa við flokkinn sinn.
Hvert atkvæði greitt i Reykjavik og á Reykjanesi
hefur nú margfalt minni áhrif en atkvæði úti á
landsbyggðinni. Þannig hefur eitt atkvæði greitt
vestur á fjörðum fjórfalt meiri áhrif en atkvæði i
Reykjaneskjördæmi. Hér er um svo hrikalegt mis-
ræmi að ræða, að lengur verður ekki unað við
óbreytt ástand.
í kjölfar þessarra breyttu aðstæðna hafa eðlilega
komið fram kröfur um úrbætur. Fram til þessa
hefur verið ákveðin tilhneiging til þess að viður-
kenna að dreifbýlisatkvæði ættu að hafa meira
vægi en þéttbýlisatkvæðin. Með bættum samgöng-
um og aukinni sjálfstjórn sveitarfélaga og samtaka
þeirra má færa rök að þvi að ekki sé sama ástæða
og áður fyrir þessum ójafna kosningarétti ein-
staklinganna.
Krafan um jafnan kosningarétt þéttbýlis og
strjálbýlis á af þessum sökum æ rikari hljómgrunn.
Það er hins vegar mikið álitamál hvernig standa
beri að breytingum á kjördæmaskipan. Hugsanlegt
er að skipta þingmönnum á nýjan leik milli núver-
andi kjördæma i meira samræmi við ibúafjölda en
nú er.
Þá hafa verið settar fram athyglisverðar hug-
myndir um tviskipt kosningakerfi þar sem bæði
væri kosið i einmenningskjördæmum og stórum
hlutfallskjördæmum. Ýmsir aðrir kostir koma að
sjálfsögðu til greina. Mestu máli skiptir að almenn-
ingur knýi nú stjórnmálaflokkana til þess að hef jast
handa um úrbætur.
Stjórnarskrárnefnd hefur setið á rökstólum um
nokkurn tima án sýnilegs árangurs. Eðlilegt væri
að fela henni að hafa frumkvæði i þessum efnum.
Heildarendurskoðun stjórnarskrárinnar er hvort eð
er óþörf og þjónar engum tilgangi. Eðlilegt er þvi að
fela þessari nefnd að einbeita sér fyrst og fremst að
þessu afmarkaða verkefni og skila tillögum þar að
lútandi.
Umsjón: GP
i Við minnismerki finnska tónskáldsins Slbeliusar, ekki verri staður en hver annar til þess að dvelja ef
i menn hafa ekkert sérstakt við tlmann að gera eins og t.d. atvinnuleysingjar sem eru nú 100.000 I Finn-
; landi.
: Finnar ganga til al-
: mennra kosninga á
[ morgun og eins og viða
3 á þessum siðustu og
3 verstu timum fara þær
: fram i skugga vaxandi
| atvinnuleysis og met-
j viðskiptahalla.
: En nú strax fyrir
j kosningarnar hefur
: borið mjög á umræðum
um möguleika á þvi, að
stjórnarmyndun að
kosningunum loknum
gæti dregizt kannski
allt fram á næsta ár.
Til kosninganna var
Stjórnar-
kreppa í
Finnlandi
boðað í júni s.l. eftir
að slitnaði upp sam-
vinnu vinstri- og mið-
flokka i stjórninni.
Menn búast ekki við þvi að
kosningarnar muni raska mikið
valdahlutföllum flokkanná inn-
an þingsins (Eduskunta) þar
sem 200 fulltrúar eiga sæti.
Siðustu skoðanakannanir
benda til þess að fjórir stærstu
flokkarnir, socialdemókratar,
kommúnistar, ihaldsmenn og
miðflokkurinn, muni halda fylgi
sinu. —En i kosningunum 1972
fengu þessir fjórir samtals um
70% atkvæða.
Flestir pólitiskir spámenn
meðal Finna búast við þvi að
litlu flokkarnir gjaldi afhroð.
Þar á meðal flokkur Veikko
Vennamo, sem er mikill and-
stæðingur Uhro Kekkonens. En
allra síðustu kannanir virtust þó
benda til þess að flokkur hans
væri ögn að bæta við sig aftur á
elleftu stundu.
En vegna ósættis vinstri- og
miðflokkanna þykir fyrirsjáan-
legt að erfitt verði að koma
saman stjórn eftir kosningar.
Atvinnuleysi hrjáir Finna um
þessar mundir og þvi spáð aö
eftir kosn-
ingarnar?
það eigi eftir að versna sem
nemi tveim til fjórum af hundr-
aði fram að áramótum. Með
100.000 Finna atvinnulausa og
8.000 milljón (finnskra) marka
viðskiptahalla við útlönd þá eru
efnahagsmálin efst á baugi.
Framundan eru þvi að líkind-
um einhverjar harkalegar ráð-
stafanir sem mælast munu
vafalaust misjafnlega fyrir eftir
þvi hvar þær koma harðast nið-
ur. Undir þeim kringumstæðum
eru ekki allir ginnkeyptir fyrir
þvi að taka við.
Finnland er kaliað þúsund vatna landið. Þannig kemur það fyrir
augu Ijósmyndarans séö ofan frá.
Þannig er til dæmis flestra
hald, að socialdemókratar muni
vilja biða þar til samtök málm-
iðnaðarmanna sem eru áhrifa-
mesta stéttarfélagið hafa kosið
nýja menn til forystu i október-
lok, áður en þeir hreyfa sig til
þátttöku í stjórnarmyndun.
Þvi álita margir að ný stjórn
sem leysa mundi af hólmi stjórn
Keijo Liinamaa, forsætisráð-
herra, líti ekki dagsins ljós fyrr
en á nýja árinu.
Kommúnistar gáfu þó til
kynna nýlega að þeir myndu til-
leiðanlegir að axla stjórnará-
byrgð ef þeir fengju rétta föru-
nauta. Aðallega þá socialdemó-
krata og miðflokkinn. — Það
þykir þóekki sennilegt að þessir
þrir geti barið saman málefna-
samning til að standa á nema þá
á lengri tima. — Kommúnista-
flokkurinn sem er næststærsö
flokkur Finnlands tók þátt i
samsteypustjórnum á siðasta
áratug, en hefur verið sifellt i
stjómarandstöðu siðan 1971.
1 dag skipta flokkarnir þing-
sætum þannig á milli sin, að
fjórir samstarfsflokkar núver-
andi stjórnar hafa 107 þingsæti
(af 200). Socialdemókratar hafa
56, miðflokkurinn 35, frjálslynd-
ir 7 og sænski flokkurinn 9.
1 andstöðunni hafa kommún-
istar 37 þingsæti, ihaldsflokkur-
inn 33, flokkur Vennamo 18 og
smáflokkarnir skipta afgangn-
um á milli sin.
ss:::::::::::::::
B
£i
!■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
l■■■■■■■■■■■■■■■■■••■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■>