Lesbók Morgunblaðsins - 04.05.1969, Blaðsíða 13

TéFíkV'
h/fln. [jUPDERGSSOd
fWuv laiur aár okkú. bUi
oor3kx lojJLcxr {ujrxr aor
ooj {vnnur oj& Vxcurvn ho\ur
dcM.u5 vxtn oiii- Ukvi,
takuor \xuS V>oi- ocj snomr
\pu\ upp \ b\cAcxncv. oðra-
mogva. 'VxA. rwv>\ gonguor
\wcvn unrvojr ocj cLoÍiu.r
Pra%lar loJkur o<& bóh-
mnx. 09 t>pyrs hoort hcxnn
ho»{i QÍn?»Vícft orivi ocxr.
OrQngunnn WjoA r\«íi.
uvá ogbrö. sir aWhorY.
ftretfcur mailic: ftú. cxxrisiu
QfcVci. ocxr ov<S likun x.
ku'kju.n.ni. t>om oom cS.
Koorut pcx l cxnjnak «wui
um Vói nflwjtoLlite. Par
hojnn. jpú «ub moó v»i5
og Vúá {ymx.. SvSon.
gpunguuwn? €gmun&l
aktóc oá ocuxx \p is± oiá
þoim • Orcnjgurvrui rrvaVÚ-.
3á Uhin. cxxrá ocxr
WqííAxw honno{rom oq
déttur V«l uttn yjnáipxViJKA
ocj {or moá \ao.ó wm hin.
€{ttr \aoA gonj^or hojruv
cAá \oojj. . ‘og ovfcfei Qkki
hocxá þbr ’oXÍucI oiÍ
proflAur c^ó&ur.Ylú hxjomig
oorásíttt ocxr ocð \oojuc,
vrun cxá oJJtan., Vahtt.r
bóhcno-.h&túr Vc’urVýojnm
ocj {orcr pcQsVc ho.no.
soqjur pcQ«,\ttr. \xxxx hoJ^o.
IÁJrXocjo oQrvá {xjr\r \pQC
Orengojrvfxrv m«xU'v: Og
okVÚ \oX Q<3 Vxxá.
En ekki eru þau ennþá ö'll
talin, afrek skáldbóndans á
Sandi, og er þess ógetið, sem
tók mest af tíma hans og starfs
kröftum, sjálf lífsönnin. Af
tólf börnum, sem þau hjónin,
Guðmundur Friðjónsson og
Guðrún Oddsdóttir, eignuðust
á tveimur áratugum, komust til
vits og ára níu synir og tvær
dætur — hópur, seim hvorki
var beygður af hóflausri vinnu
né mergsoginn af meiri eða
minni skorti — og ekki heldur
vitnar um það, að góðar með-
fæddar gáfur hafi þar verið
settar á guð og gaddinn.
Mér varð oft upp úr miðjum
aldri hugsað til húsfreyjunn-
ar á Sandi, þegar ég yfirveg-
aði, hverju þaðan hefði ver
ið skilað þjóðinni ekki aðeins
af menningarlegum verðmætum
heldur ag mannafla. . . Og þar
kom, að mér gafst kostur á að
sjá þessa konu og ræða við
harm. I>á var bóndi hennar
látinn og hún hafði ekki leng-
ur ferlivist. Hún var farin að
’líkamskröftum, en hvorki að
viti né mimii, — og björt voru
sugiun, og þrek og ró og hjarta
hlýja voru auðsærri í svipnum
en þær rúnir, sem elli, þreyta,
áhyggjur, vökur og söknuður
höfðu rist í andlitið ... Ég
gerði góða ferð að Sandi. Ég
þurfti ekki frekar vitnanna
við um gerð konu skáldbónd-
ans og hennar hluta í inneign
þeirra hjóna í þjóðbanka ís-
lenzkrar menningar og mann-
afla ... Og ekki kæmi mér á
óvart, þó að ég á siglingu á
bikiuðuim súðhyrðinig um ein
hvern himna fögru fjarða ann-
ars heims ætti eftir að sjá það,
þegar ég beindi heilsjáandi
augum á land upp, dáandi þar
gróna og slétta veflli, með birki
vaxið hraun á aðra hönd og
fagursveigðan sjávarsand á
hina, að „sikling hæða“ hefði
„sólarmegin" ekki aðeins sett
skáldbóndanin á Sandi „upp á
hvítan hest“, he'ldur líka hús-
freyjuna, en fengið sumum
þeim, sem brugðu fyrir hann
fæti — og þá um leið húsfreyju
hans — ekki rétt eins glæsi-
lega reiðskjóta.
Örlygur Sigurðsson
Framih. aif bls. 8
þér, að það er aifiSkapiaga miis-
jiafnil'ega erfitt að gera fóllki til
hæfis. f>á á ég við aðistanidend-
ur, og eirik'uim þó ©igiinlkoniu
þess, sem fyrir situr. Saim'kvæmt
þessu má skipta möímuim í tvo
hópa: Amimairs vegar eru þeir,
sem lifiað hafa í fyriirmyndair
hjómaböndum. Um höfiuð þeirra á
helzt að vera geislagloría eiims
og á dýrliragnum. Svo eru hkiir,
seim baifia hrasað. E»eir miega iíta
út eims og útsandarar Satainis,
laigimkveniniairmia vegraa, og þeir
eru miklu fleiri. Portretmáiair-
inin lcemist ekki hjá því að verða
margs vísairi um mamnleigar
kiemndir og rmamniiega máttúru
og það er athyglisvert, fimimst
mér, að miemn sem lifia iand-
elgu lífi, virðast fiegrast með
•aldrimum.
— Þessi órói þinin, sem þú
mimntist á, stafair ef til vill af
leinlhverjium firamiandi uppramia,
kanimski suðræmuim ...
— Ég er ábyggiiega eiklki Ar-
abi og þaðan ,af síður firá Sú-
dam. En mér er ekki Grumliaust
um, að eimhver blíóðdropi aif
ætt ísiraeisimaininia eða Fnamis-
miamraa leynist í mér. I>að er
baira betirn, það er eins og frost
löguir og þá firýs siðuir í æðum
blóð hér norðuir á humdsnaissi
veraldar. Að mimnsta kosti er
mefið á mér rrasira í ætt við
Goldu Meir en Egil á Borg,
©mda EgiB talimm af suimium
vera Mongóli eftir lýsingum á
anidlitsfiaJli og skapgerð. —
Svoma blamdast þetta, jafinvel
damgkt Gyðirngablóð er talið
hafa ieymzt í Jómasi Hailgríms-
gegmum Sohevimigam'a. Þetta
hámorræma blóð er svo dé-
skoti þuiragt, þýkkt og kiessu-
legt til lemgdar og remmur hægt
eins og væmið og leiðigjarnt
síróp. En keltneSka blóðbiamd-
an firá írsiku þrælumium hefur
áneiðanllega bætt liandanm mieira
em rraargan grumáir, þegar huigs
að er til listræmna hæfiieik'a
lamdans^ og alhliða skemmti-
legheita.
Eiginlega mætti kalla mig
praiktiiseramdi listamiamn, þar sem
ég fæst mær einigomgu við po.rt-
ret í ílainmii tíð. Samt vantar
mig emmiþá biðstofu eirns og hjá
taminllaekmiuim. Mörgum aðstamd-
endum fyriirmyndiamima er oft enf
itt að koma í skilnáimg uim, að
ég er emgimn máikvæmnisdýra-
eða fuglastoppari, sem vinmi fyr
ir náttúruigripa- eða vaxmymdia
safin, heldur vitaSkuild fyrir há
götfuga listina og reyni að draga
út peirsónuieilka viðkomiaindi, er
kostar bæði svita og tár. Um
þókmuimima skuium við ekki taia
hér, enda eru taxtar Okkar
hlægilega lágir, þtegar miðað er
við kollegaiprísa í flestum, ef
ekki öllum mieiriháttar miemm-
imgairlö'mdutm. Að máflia m.anmis-
mymd hér kostar svipað og að
mólia eldhúsi'mnréttimgu eftir upp
mælimgu. Oft umdrast ég, aS ég
skyldi ekki heldur velja mér áð
brauð'Striti eitthvað allt amrnað,
t. d. skósmíði, trommuleik
eða arkitektúr. Já, ef óg hefði
gerzt trammuJeikari hrfði ég
sjálfsagt öðlazt lífshamingj una
og ég hef heitið mér tromttmu-
setti, þeglar ég verð sextugur
■og ætla að standia við það.
— Hvað er þér máministæðast
úr fierld þímum sam portretmái-
ari?
— Líklega þegar ég lét for-
rmainm Fáks, Þorlá'k Ottesen koirua
ríðandi í fullum herklæðum í
vinimustofiu míma og máiaði hamm
á hestbafci. Að vísu lét ég 'hiaon
ekki sitja á klárnum í iemgri
tíma, og klárirun lauimaði mér
þessa kurteisi með því að við-
ha,fa engan sóðaskap þarrua í
vinmustofiumni.
— En mundi ekki vera skemmti
legra að mála ungair konur, etn
sjötuga góðborgara?
— Ábyggilega og miaður yrði
sjáifsagt miklu viramusaimari. Em
því imiður gefst lítið af þess
konar ver'kefn'uim. —•
í bók Örlygs, Prófílar og Plan-
fílaii' er stuttur greimiarstúfiur,
sem ber yfirskiriftiraa: Að máia
Framh. á bls. 15
4. maí 1Q69
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13