Lesbók Morgunblaðsins - 23.07.1978, Blaðsíða 12

bjóða upp í dans á
lufii alcHrinnar, sem
ntust síöar fyrir hiö
Wm, sem þá haföi
piaaö. ímynd hins
iokka er ennþá mjög
o
KONUR
TIZKA
IKLÆÐAST
ériV&í'C
Kvenlegur yndisÞokki frá
fyrrihluta aldarinnar.
Eftir
Fríði '
Ölafsdöttur
fatahönnuð
Haust- og vetrartízkan 1978—79 eins og
tízkuhús Parísar boöa að hún verði.
Eins og þjóölífið lítur á konuna, þannig
lítur konan á sjálfa sig (Anneliese
Michels, Þjóðfélagsfræöingur).
Heimsmyndin skapar tízkuna.
Þar sem almenningsálitiö á stíl, formi
og tízku er í beinu sambandi við þá
heimsmynd, sem ríkjandi er í hugum
manna, þ.e. meðvitund sem þjóöfélagið
áskapar okkur, getum við áætlað, aö hin
„andlega frelsun" (emanzipation") sein-
ustu ára leiði til þess, aö ýmis tízkuform
verði dæmd úrelt.
Ef við leyfum okkur að draga þá ályktun
aö kvenþjóöin sé í þann mund að vinna
bug á eða gera afturræka ákveöna
hlutverkaskipan og fyrirfram ákveðnar og
uppaldar hugmyndir um kvaðir þær sem
fylgja því aö fæöast sem kvenvera, þá
verðum við um leið að reikna með að
konan vinni bug á ýmsum kreddum,
einkennum og duttlungum tízkunnar. Sú
sem losar sig úr fjötrum kvenímyndarinn-
ar klæðir sig öðru vísi.
KONUR BERJAST, TÍZKAN BREYTIST
Það fer ekki fram hjá neinum að
konuímyndin breytist. Hið veikara kyn
eins og það hefur veriö kallaö er að taka
breytingum í ýmsum grundvallaratriðum.
Jafnrétti og „andleg frelsun" (emanzipati-
on) eru orð sem æ oftar’ heyrast í
umræðum um tízkufatnað, því að einnig
þar virðist, þrátt fyrir allan tímabils- og
árstímabundinn breytileika grundvallar-
breyting eiga sér stað. Enginn vafi leikur
því á að bæöi konan og tízkan kringum
hana eru aö breytast.
GAMLA KVENÍMYNDIN
Jæja, hvað breytist? Fyrst skulum við
hafa hugfast, að fyrir þessa svokölluöu
frelsunaröldu eöa frelsunarhreyfingu voru
konur metnar að verðleikum eftir því
hversu „elskulegar" þær voru. Stúlkum
var þegar í bernsku bent á að þeirra
takmark ætti að vera að bæta við þessi
„elskulegheit" í kvenlegu eðli. Þau
byggðust aðallega á tveimur atriðum:
1. Konur áttu að vera fallegar.
2. Konur áttu að vera reiðubúnar aö
ganga í hjónaband og áttu að undirbúa
sig undir það.
Skoðum nánar hlið fegurðinnar í
þessari staöhæfingu.
KONUR EIGA AÐ „LÍTA VEL ÚT“.
Skýrt hugsandi aöila ætti að vera Ijóst,
að furðu gegnir hversu þjóðfélaginu hefur
tekist að skapa svo luralega, kven-fyrir-
mynd að erfitt reyndist meira að segja
flestum konum aö falla inn í hana. En hvað
þýðir í raun og veru: konur eiga að „líta
vel út“? Að baki þeirri kröfu er ósk
karlmanna að þurfa ekki að viðurkenna
konu sem jafningja sinn heldur m.a. sem
leikfang, sýningar- eöa auglýsingagrip,
kynveru o.þ.h., sem væri auk þess þeirra
einkaeign. Hvað karlmenn snerti giltu
þessi boðorð ekki. Þvert á móti. Karlmenn
hafa verið svo skynsamir, að koma þeirri
hugmynd inn í huga almennings, að
fallegir karlmenn væru alls engir karl-
menn.
MINNIMÁTTARKENND AF VÖLDUM
KARLMANNA
Þannig verður það aö margar Ijótar
konur þjást vegna þess að náttúran hefur
aöeins gefiö þeim lítinn hluta af þessari
tilskildu fegurð í vöggugjöf. Það segir sig
sjálft, að þessar konur burðast með
minnimáttar- og vanmetakennd sína og
verða því miklu gjarnari á að lúta alls
konar hlutum en þær eiginlega ættu aö
gera.
HIN EILÍFLEGA SKYLDA: „GERDU ÞIG
FALLEGA“
Á þessu slagorði byggja snyrtivöru-
framleiðendur velgengni sína og óeðlileg-
ur og óseöjandi áhugi margra kvenna fyrir
tízkufatnaði stýrist af þessarri viðleitni.
KARLMENN BJUGGU TIL SÍNA KVEN-
ÍMYND
Hvað er fullkomin kona? Hvernig lítur
hún út? Þrjú atriði skyldi hún uppfylla:
1. „Brothætta" eöa „viðkvæma" ímynd-
in (kona átti aö vera viðkvæm.