Lesbók Morgunblaðsins - 07.03.1981, Blaðsíða 7

Landið okkar
Ljósmynd og texti: Björn Ruriksson
Hlöðufell
Lottmynd þessi af svssðinu sunnan Langjökuls er tekin suðvestan viö Hlöðufell ( um þriggja
kflómetra haað. Horft er ( norðaustur til Hagafellsjökuls, Hagavatns og Jarlhettna. Bláfell er viö
sjóndeildarhring og handan þess, vinstra megin, glittir (Kerlingarfjöll, sem eru nær 80 km (burtu.
Myndin er tekin í byrjun nóvember 1976, (fyrstu snjóum. Fölið hefur tekið upp að nokkru, en snjór
er (dældum. bannig búið er úfið hrauniö eins og hvítfextur sjór yfir að l(ta. Hlöðufell, sem er 1188 m
hár stapi, er eitt dæmigerðra sKkra fjalla, en þau hafa myndast viö gos undir jökii. Giöggt má sjá
skilin þar sem gosið hefur náð upp úr jöklinum á sfnum t(ma, en það eru hamrabeltin ( hlíðum
fjallsins. Þegar gosið hafði náð upp úr jöklinum, hlóðst upp hraundyngja undir beru lofti. Nú prýðir
hún koll fjallains, og efst trónir toppgígur. Jökullinn sem þama var er bráðnaður og síðar varð
Hlöðufell umlukið hraunum á báða vegu.
forseti Bandaríkjanna, var hrakinn úr
þessari stöðu af amerísku „pressunni",
í harkalegustu áróðursherferð sem um
getur. Ekki fyrir það að hafa staðið í að
drepa menn eða fangelsa, og ekki fyrir
aö hafa dregið sér fé almennings, eða
notað stöðu sína á annan hátt sér og
sínum nánustu til framdráttar, nei,
sökin var að hann reyndi að halda
hlífiskildi yfir flokksbræðrum sínum,
sem höfðu róðaö sér út í einhver
heimskupör gagnvart andstöðuflokki
forseta. Var þetta í raun nauðaómerki-
legt mál, sem flokka hefði átt undir
asnastrik, en ekki „glæp“ þvíað margt
er víða brallað í kosningabaráttu.
Nú er Nixon ekki einn þeirra forseta
Bandaríkjanna sem taldir hafa veriö
ekki stórir í sniðum og því lítil eftirsjá
að. Þvert á móti var hann, að dómi
flestra raunsærra manna, einn farsæl-
asti forseti þjóöarinnar á þessari öld,
maðurinn sem m.a. hafði kjark til að
kalla heim her lands síns frá Víetnam,
þó aö þar með væri viöurkenndur
mesti hernaöarlegur og pólitískur ósig-
ur Bandaríkjanna fyrr og síðar; maður-
inn sem heimsótti Breznev og kom á
„þíðunni“ ískiptum Vesturveldanna við
Austurblokkina, enda þótt sú „þíöa“
hafi orðið dáiítiö endaslepp í höndum
annarra leiðtoga, sem minni eru fyrir
sér; maðurinn sem fór að finna Maó
formann og kom á skiptum Vesturveld-
anna við Kína, og batt þannig endi á
áratuga óraunhæfa pólitík Bandaríkj-
anna gagnvart þessu fjölmennasta ríki
veraldar.
Sagt er að gömlu mönnunum í
Kreml hafi gengið illa að skilja Water-
gate, fannst „glæpurinn" víst eitthvað
tllþrifalítill. En Nixon sjálfur skildi því
betur sitt heimafólk. Hann skildi að
„pressan“, þessi sívaxandi ófreskja,
hafði læst í hann klónum og að hann
átti að vera aöalfóöur hennar á næstu
mánuöum, uns yfir lyki. „Rannsóknar-
blaðamennskan" átti að sýna hversu
hún væri megnug. Hitt virtist engu máli
skipta, sem þó blasti við hverjum
heilvita manni, að „glæpurinn" var í
engu samræmi við hegninguna, sem
óefaö var sárari en dauðadómur.
Svo háskalega áhrifarík getur
„pressan“ verið, aö enn vitnar fjöldi
fólks til Watergate, sem einhvers
óskaplegs glæpamáls.
Þegar ég er aö skrifa þetta greinar-
korn, snemma í janúar, er piltur í
Útvarpinu aö yfirheyra Gunnar Thor-
oddsen, forsætisráðherra, um efna-
hagsráðstafanir stjórnar hans. Frétta-
maöurinn starfar samkvæmt „nýjum
stíl“, þ.e. hann er „rannsóknarmaður“
og er áreiöanlega ekki kominn til að
upplýsa þjóðina um efnahagsmál, það-
an af síður til að styðja við bakið á
ráðherra í viðleitni hans til að vinna
efnahagsráðstöfunum stjórnar sinnar
traust hjá þjóðinni. Hann viröist þvert á
móti kominn til að freista þess að
koma ráðherra í klípu, gera hann
tortryggilegan, kannski helst hlægi-
legan. Hann spyr ekki um það sem
skiptir máli og helst er fréttmætt,
heldur um aukaatriöi, sem honum
þykja líkleg til aö koma ráöherra í
vanda, svo sem um þaö hvernig viss
kvenpersóna, sem ævinlega þjónar
einhverjum annarlegum sjónarmiöum,
muni taka málinu.
Ég dáöist aö langlundargeöi ráð-
herra, aö láta sér hvergi bregöa meöan
fréttamaöurinn þrástagaöist á þeim
vandræöum, sem hann virtist vona að
nefnd kona ætti eftir aö valda ráö-
herra.
Ef „gyllingin“ hefði enga þýðingu, ef
það skipti engu máli hvort þingmenn
og ráöherrar njóta trausts og viröingar,
þá gætu svona „skemmtiþættir“ veriö
meinlausir.
Það ergir mig ævinlega þegar ég
finn að stofnunin, sem eitt sinn var
fyrirhugað að verða einskonar háskóli
þjóðarinnar og þannig fyrirmynd um
hlutdrægnislausa fræðslu og virðu-
legan málflutning, skuli hafa tekið upp
merki þeirrar fréttamennsku, sem öllu
frekar mætti stundum kenna við „árás“
en „rannsókn“, þar sem kappkostað
viröist að skafa „gyllinguna“ af hverjum
þeim pólitíkusi, sem eitthvað slíkt kann
enn að loöa við.
Já, manni kemur jafnvel í hug
ásökunin Ijóta aö
„íslendingar einskis meta
alla, sem þeir geta“
Sjálfsögð afleiðing þessarar nýju
fréttamennsku er svo, aö reyndir og
ráösettir borgarar hætta aö hafa hug á
þingsetu. Jafnframt er áberandi hve
margt manna úr frétta- og blaöa-
mannastétt, ásamt öörum málglööum
ungum mönnum hafa í staöinn tekið
sæti á Alþingi hin síðustu ár.
Hvort það eru svo einmitt þessir
menn, sem líklegastir eru til að bjarga
fósturjörðinni, það er önnur saga.
Björn Steffensen
7