Morgunblaðið - 25.09.2002, Blaðsíða 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER 2002 35
✝ Guðmundur Haf-steinn Þórðar-
son fæddist í Hafn-
arfirði 15. október
1915. Hann andaðist
á Sólvangi í Hafnar-
firði 15. september
síðastliðinn. Faðir
hans var Þórður
Þórðarson, f. 24. maí
1873, sonur Þórðar
Jónssonar bónda á
Arnarnesi í Garða-
bæ og konu hans
Herdísar Guð-
mundsdóttur, f. á
Árvöllum á Kjalar-
nesi. Þórður fórst með togaranum
Fieldmarshall Robertson í febrúar
1925. Móðir Guðmundar var Sig-
ríður Grímsdóttir, f. 24. júní 1878,
dáin 18. júní 1949. Hún var dóttir
Gríms Indriðasonar bónda í Ása-
koti í Biskupstungum og konu
Guðmundur lærði rafvirkjun og
vann við það starf í mörg ár, um
tíma á millilandaskipinu Trölla-
fossi. Hann lærði síðar offsetljós-
myndun og rak, ásamt bróður sín-
um Sigurbirni, Prentmyndagerð
Hafnarfjarðar í fjölda ára eða þar
til hann lét af störfum fyrir aldurs
sakir.
Guðmundur byggði ásamt móð-
ur sinni og systkinum húsið á Sel-
vogsgötu 1 í Hafnarfirði. Eftir lát
móður sinnar hélt Guðmundur
heimili með systrum sínum Helgu
og Herdísi. Síðar reisti Guðmund-
ur hús á Ölduslóð 28 í Hafnarfirði
ásamt Sigurbirni bróður sínum og
bjó á þriðju hæð hússins ásamt
systrum sínum meðan þær lifðu.
Guðmundur söng um tíma með
karlakórnum Þröstum eins og
fleiri bræður hans og síðar
bræðrasynir. Hann var einn af
upphafsmönnum Hauka í Hafnar-
firði og starfaði mikið með því liði
á yngri árum og var alla tíð ein-
lægur stuðningsmaður Hauka.
Guðmundur verður jarðsunginn
frá Hafnarfjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
hans Helgu Guð-
mundsdóttur. Systk-
ini Guðmundar voru
níu talsins. Átta
þeirra eru látin og
þau eru auk Guð-
mundar: Anna Sigríð-
ur, f. 8.9. 1904, d.
17.12. 1986; Helga, f.
2.11. 1905, d. 17.12.
1981; Herdís Margrét,
f. 2.1. 1907, d. 20.9.
1987; Guðný Magna, f.
5.8. 1909, d. 29.4.
1983; Þórður, f. 29.7.
1910, d. 4.5. 1998; Að-
alsteinn Valur, f. 24.2.
1913, d. 30.3. 1993; Steingrímur
Gunnar, f. 26.10. 1918, d. 25.1.
1928; og Sigurbjörn Guðmundur,
f. 11.12. 1919, d. 1.1. 1996. Eftirlif-
andi er systirin Kristín Sigríður
Kimmel, f. 12.7. 1914, búsett í
Bandaríkjunum.
Fyrir rúmum tuttugu árum, þegar
ég kom inn í fjölskyldu Helgu konu
minnar, kynntist ég allsérstæðum
sambúðaraðstæðum á nútímamæli-
kvarða. Á efstu hæð húss fjölskyldu
hennar við Ölduslóðina bjuggu sam-
an þrjú systkini, Helga, Herdís og
Guðmundur Þórðarbörn. Helga var
þá orðin sjúklingur og náði ég aldrei
að kynnast henni náið. Herdís eða
Dísa varð uppáhaldsfrænka eins
sona minna þegar hann fékk að
hjálpa henni við uppvaskið, tveggja
ára gamall. Það urðu viðbrigði fyrir
hann þegar hún féll frá árið 1987. Síð-
an var það Mummi, en hann kveðjum
við í dag. Það tók mig líklega allnokk-
ur ár að kynnast Mumma. Hann var
hæglátur og feiminn, en svo gat hvin-
ið hressilega í honum af svölunum ef
börn og unglingar úr nágrenninu
gerðu sig of heimakomin innan um
plönturnar og trén sem hann hafði
gróðursett og hlúð að af alúð.
Fyrstu kynni mín af Mumma urðu
eiginlega þegar hann og Sibbi
tengdafaðir minn heitinn mættu
kvöld eftir kvöld til að hjálpa okkur
Helgu að standsetja fyrstu íbúðina
okkar. Sennilega sagði ég þeim aldrei
hversu þakklátur ég var fyrir alla þá
hjálp sem þeir bræður veittu okkur
þá og ekki síður á seinni árum. Um
ævi Mumma fram að því að ég kynnt-
ist honum veit ég fátt. Hann var
kraftmikill íþróttamaður á yngri ár-
um, menntaðist sem rafvirki og starf-
aði sem slíkur um árabil á millilanda-
skipum. Þegar ég kom inn í fjöl-
skylduna á Ölduslóð starfaði hann
með bróður sínum við prentmynda-
gerð, sem þeir bræður ráku í kjallara
hússins sem þeir höfðu byggt saman.
Þangað var notalegt að heimsækja
þá þótt lyktin væri ekki alltaf góð.
Alltaf var hægt að trufla þá til þess
að setjast yfir kaffibolla og spjalla
um heima og geima. Mummi var
mjög fróður og fylgdist vel með mál-
efnum líðandi stundar. Um fortíðina
var hann líka náma fróðleiks. Á síðari
árum, eftir að tengdafaðir minn,
bróðir hans, lést gerðist Mummi ein-
rænni. Það var stundum eins og hann
væri bara að bíða þess að kallið kæmi
því hann ætti ekkert eftir að gera í
þessu lífi. Ef honum byrjaði að líða
illa af einhverjum líkamlegum ástæð-
um vildi hann meina að nú væri þetta
bara búið og ekki tæki því að gera
veður út af hlutunum og leita til
læknis. Þá þurfti stundum að dekstra
hann til þess að koma nú með í lækn-
istímann sem búið var að panta fyrir
hann, án þess að hann vissi af því.
Stundum varð hann hundfúll yfir
bölvaðri afskiptaseminni, en stund-
um varð hann að játa að honum liði
nú betur á eftir, eins og þegar búið
var að gera við þindarslitið sem veru-
lega var farið að hrjá hann fyrir
nokkrum árum. Ekki lét hann heldur
líkamleg veikindi stöðva sig í að
heimsækja okkur Helgu út til Eng-
lands í þrígang og í eitt skiptið dvaldi
hann hjá okkur sumarlangt. Það eina
sem honum óx í augum í því sam-
bandi var að þurfa að setjast í hjóla-
stól og láta fylgja sér út í flugvél eins
og smábarni. Smám saman fór að
draga kraftinn úr Mumma með ár-
unum eins og búast má við. Síðasta
árið má segja að aðeins sterkt hjarta
og einhver lífsvilji sem ekki er hægt
að útskýra hafi haldið í honum lífinu.
Hvert áfallið af öðru reið yfir, en allt-
af reis Mummi upp aftur, eins og
köttur með sín níu líf. Á endanum
kláruðust þó lífin níu og eftir síðasta
áfall varð Mummi að játa sig sigr-
aðan. Ég held þó í hjarta mínu að í
þetta sinn hafi Mummi raunverulega
verið tilbúinn að láta undan síga. Það
er skrýtið hvernig maður getur
stundum áttað sig á svona hlutum
eftir á, en það var eitthvað í því
hvernig Mummi kvaddi íbúðina sína
síðast þegar hann kom þangað og
hvernig hann kvaddi nafna sinn, son
minn, síðustu helgina sem hann lifði,
sem segir mér að hann hafi gert sér
skýra grein fyrir hvert stefndi. Ég
hef nú kvatt þennan vin minn hinsta
sinni. Leitt þykir mér að geta ekki
komið því við að vera viðstaddur
jarðarförina sjálfa, en ég er þess full-
viss að Mummi hefði fyrirgefið mér
það. Blessuð sé minning mæts
manns.
Karl Ólafsson.
Guðmundur eða Mummi frændi,
eins og hann var ætíð kallaður innan
fjölskyldunnar, var áttundi í röð tíu
systkina. Hann lifði tímana tvenna
eins og flestir af hans kynslóð. Þ.a.l.
var hann óþrjótandi uppspretta
sagna sem við getum vart látið okkur
dreyma um í dag.
Þegar hann sýndi mér tóftirnar af
æskuheimili sínu á „Hólnum“ í Hafn-
arfirði, brá mér við tilhugsunina um
að í þessu 20 fm húsi sem jafnast á við
eitt gott svefnherbergi í dag, bjuggu
amma mín og afi (foreldrar Mumma)
með tíu börn. Þrátt fyrir örbirgð,
tæringu og aðra sjúkdóma sem herj-
uðu á landann komust öll á legg utan
Steingríms Gunnars sem lést úr
heilahimnubólgu níu ára gamall.
Sögurnar sem Mummi sagði mér
af ættingjum okkar eru margar og
ógleymanlegar en of langt mál væri
að fara út í ævisögu tólf manna fjöl-
skyldu hér.
Sigríður amma hafði upplifað það
að koma frá „sundraðri“ fjölskyldu
og lagði því allt sem í hennar valdi
stóð til að halda barnahópnum sínum
saman eftir að faðir Mumma fórst í
Halaveðrinu 1925. Þetta tókst henni
með styrk frá skipafélagi Field
Marshal Robinson, aðstoð bróður
síns en ekki síst með samvinnu allra
systkinanna sem skilaði sér einnig í
óvenju mikilli samheldni barna henn-
ar sem rofnaði aldrei. Mummi lagði
sitt snemma af mörkum og oft hef ég
hugsað til þess hvað þessi gáfumaður
hefði lagt fyrir sig í lífinu, hefði hann
átt val eins og unga fólkið í dag.
Fyrir elju, dugnað og aðstoð Önnu
systur sinnar, tókst honum að ljúka
námi í rafvirkjun og afla sér meist-
araréttinda í þeirri grein. Nýttist sú
menntun honum vel, fyrst á farskip-
um, þar sem áhugi hans á umheim-
inum jókst til muna. Þó svo Mummi
starfaði ekki sem rafvirki alla sína
starfsævi, þá nýttist hún honum til
hinsta dags. Rúmlega áttræður var
hann enn að liðsinna manni mínum í
sambandi við rafmagn sem og annað,
því það var fátt sem Mummi gat ekki
lagað eða gert.
Að auki var hann það víðlesinn að
hann var uppspretta allskyns fróð-
leiks. Um lönd og lýð, plöntur, póli-
tík, íþróttir og allt það sem lífið snýst
um. Hann fylgdist með heimsmálum
sem öðru til hinsta dags. Mummi var
ákaflega barngóður og þegar hann
var yngri lék hann á als oddi við
systkinabörn sín.
Hann reyndist börnunum mínum
einnig einstaklega vel og oftar en
ekki var meira gaman að segja
Mumma frænda hvað þau höfðu lært
þann daginn í skólanum en okkur
foreldrunum. Það var ótrúlegt
hversu þolinmóður hann var þegar
þau skriðu upp í fang hans og iðuðu
þar fram og aftur, héldu í andlit hans
til að vera viss um að hann væri að
hlusta, klifruðu upp á haus, fyrir
augu og eyru og niður á tær og upp
aftur eða hossuðu sér á bumbunni,
jafnvel þegar hann var að reyna að
fylgjast með fréttum. Mumma
frænda verður ekki lýst með örfáum
línum en hann var heitt elskaður og
ómetanleg fyrirmynd í lífi mínu og
drengjanna minna.
Kristín, systir Guðmundar, sem
býr í Bandaríkjunum og ber nafnið
Kristín Þórðardóttir Kimmel, er nú
ein eftir þessara systkina. Við vottum
henni okkar dýpstu samúð og biðjum
algóðan Guð að varðveita hana og
gefa henni styrk.
Guð blessi minningu Mumma.
Helga Steingerður.
Góður vinur er fallinn frá og þótt
kveðjustund sé alltaf erfið var okkur
sem þekktum Guðmund ljóst í nokk-
urn tíma hvert stefndi. Guðmundur
vissi einnig að kveðjustundin væri í
nánd og kvaðst sáttur við að tíminn
væri kominn. Við slíkar aðstæður er
öllum auðveldara að kveðja og áfram
lifir minningin um góðan vin.
Guðmundur var af þeirri kynslóð
sem sá og upplifði meiri breytingar á
íslensku þjóðlífi en nokkur önnur
kynslóð. Fátæktin á fyrrihluta ald-
arinnar, umbrot stríðsáranna og vel-
megun eftirstríðsáranna voru samof-
in lífshlaupi Guðmundar. Lífið á
æskuheimili Guðmundar var erfitt,
húsakostur fjölskyldunnar örlítið hús
á hólnum við lækinn þar sem nú
mætast Austurgata og Lækjargata í
Hafnarfirði. Móðirin, ekkja með tíu
börn, hefur þurft að hafa mikið fyrir
lífinu og þó að eldri systkini Guð-
mundar færu fljótlega að afla heim-
ilinu tekna ásamt móðurinni er ljóst
að úr afar litlu var að spila. Erfiðleik-
ar í uppvexti hafa vafalítið sett mark
sitt á lífsskoðanir Guðmundar sem
alla tíð var einlægur vinstrisinni sem
fann til með þeim sem minna mega
sín í þjóðfélaginu. Guðmundi varð
ekki tíðrætt um erfiðleika móður
sinnar eða þau kröppu kjör er hann
sjálfur ólst upp við en þeim er til
þekktu var engu að síður ljóst að
hann mundi vel uppruna sinn. Guð-
mundi voru umbrotatímar stríðsár-
anna ætíð mikið umhugsunarefni en í
því umróti sem fylgdi gafst honum
eins og svo mörgum alþýðumannin-
um færi á að stokka spilin og sækja á
önnur og áður óþekkt mið.
Guðmundur lærði rafvirkjun og
starfaði um tíma sem rafvirki á milli-
landaskipum en setti síðar á stofn
rafvélaverkstæði í Hafnarfirði er
hann starfrækti um hríð uns hann
söðlaði um og gekk til liðs við Sig-
urbjörn bróður sinn sem rak Prent-
myndagerð Hafnarfjarðar.
Bræðurnir voru að því er best er
vitað fyrstir manna til að hefja fram-
leiðslu hér á landi á myndamótum úr
plastefni í stað þess að nota sink en
þá framleiðslu þróuðu þeir síðar yfir í
stimplagerð er eftirspurn eftir
myndamótum minnkaði samfara
aukinni offsettprentun. Vélar til
framleiðslunnar keyptu þeir í Þýska-
landi og sá Guðmundur um uppsetn-
ingu vélanna og viðhald en hann var
vel laghentur. Þeir bræður stofnuðu
einnig Þórsútgáfuna sf. sem gaf m.a.
út hinar víðfrægu Heiðubækur, sög-
ur Agötu Christie og fleiri bóka-
flokka. Bræðurnir voru mjög sam-
rýndir og saman byggðu þeir stórt
íbúðarhús við Ölduslóð í Hafnarfirði
þar sem þeir bjuggu báðir ásamt fjöl-
skyldum sínum. Guðmundur hélt alla
tíð heimili með tveimur systrum sín-
um, Helgu og Herdísi, auk þess sem
móðir hans var á heimilinu meðan
hún lifði.
Guðmundur var nægjusamur mað-
ur sem lifði spart en var örlátur við
aðra. Guðmundur las mikið og var
fróður um mannkynssögu og jurta-
og dýraríkið. Á yngri árum spilaði
Guðmundur fótbolta með Haukum
og var meðal stofnenda þess félags.
Guðmundur hafði gaman af ræktun
og átti fallegan skrautgarð við hús
sitt sem hann annaðist af natni með-
an heilsan leyfði.
Guðmundur var föðurbróðir eigin-
konu minnar og reyndist henni og
systrum hennar alla tíð sem best
hann mátti. Eftir að Guðmundur var
orðinn einn í heimili aðstoðaði
tengdamóðir mín, Heiðveig Hálfdán-
ardóttir, Guðmund á ýmsa vegu auk
þess sem frænkur hans og annað
frændfólk voru honum til aðstoðar er
aldurinn færðist yfir.
Með Guðmundi Hafsteini Þórðar-
syni er genginn traustur og góður
maður sem reyndist vel fjölskyldunni
minni og þeim er til hans leituðu.
Hafi hann bestu þakkir fyrir.
Gunnlaugur M. Sigmundsson
og fjölskylda.
Fyrir fjórum og hálfu ári kom
Mummi frændi í þrjá mánuði í heim-
sókn út til Englands. HM ’98 var í
gangi og Mummi horfði á alla leikina
með mér og mér fannst það lang-
skemmtilegast þegar hann horfði á
þá með mér. Í mars 2001 þegar ég
frétti að Mummi væri með ónýt nýru
þá vildi ég koma til Íslands bara til að
hitta hann. Ég saknaði og ég mun
alltaf sakna hans. Guð blessi Mumma
frænda.
Grímur Steinn.
Góður vinur og Haukafélagi, Guð-
mundur Þórðarson, er genginn yfir
landamærin, farinn til guðs. Eftir
sitja vinir með sorg og söknuð í huga.
Þakklæti fyllir hugann fyrir liðnar
samverustundir.
Hann var Haukafélagi af lífi og sál,
hann Guðmundur, allt frá því að hann
á unga aldri gekk í Hauka. Þar var
hann heill og aldrei hálfur. Það var í
reyndinni einkenni hans að hverju
sem hann gekk.
Knattspyrnufélagið Haukar var
aðeins á öðru árinu, þegar Guðmund-
ur keppti fyrst fyrir það í knatt-
spyrnu, þá í öðrum flokki. Og árin
liðu og Guðmundur lét að sér kveða
sem leikmaður Hauka, bæði í knatt-
spyrnu og handbolta. Komu þá vel í
ljós lipurð hans og leikni ásamt
keppnisskapi og metnaði fyrir fram-
gangi Hauka. Og félagi sínu og vin-
um var hann betri en enginn.
Ég get ekki stillt mig um að rifja
upp einn atburð í sambandi við Guð-
mund og Hauka. Það var sett upp
sameiginlegt lið Hauka og FH-inga á
vegum Íþróttabandalags Hafnar-
fjarðar til að keppa við utanbæjarlið í
knattspyrnu. Allir hafnfirsku liðs-
mennirnir mættu í svörtum buxum
nema tveir. Það voru bræðurnir Sig-
urbjörn og Guðmundur. Þeir mættu
auðvitað í hvítu Haukabuxunum sín-
um. Annað kom ekki til greina af
þeirra hálfu – í Haukabuxunum
skyldu þeir vera. Þannig voru þessir
bræður gegnsýrðir af Haukaanda.
Metnaður og merki félagsins þeirra
var samgróið þeim bræðrum. Þeir
háðu líka marga hildi á knattspyrnu-
og handknattleiksvellinum saman,
þeir bræður. Það er ekki ónýtt fyrir
félag að eiga slíka eldhuga í sínum
hópi.
Ég var einn þeirra sem fengu að
njóta þeirrar ánægju að leika með
þeim bræðrum fyrir félagið okkar
Hauka. Þær samverustundir geym-
ast í vel í minni og ég er þakklátur
fyrir þær.
Nú er komið að kveðjustund. Þeir
bræður báðir hafa nú yfirgefið þessa
jarðvist og keppa ekki aftur fyrir
Hauka hérna megin grafar. En hver
veit hvað gerist hinum megin á hin-
um himnesku grundum? Þar verður
kannski merki Haukanna haldið hátt
á lofti af þeim bræðrum. Hver veit
það?
En Öldungaráð Hauka sendir
Guðmundi innilegar kveðjur og þökk
fyrir samveruna og vináttuna sem
henni fylgir.
Aðstandendur og vinir Guðmund-
ar fá líka innilegar samúðarkveðjur
frá Knattspyrnufélaginu Haukum.
Guð blessi minningu Guðmundar
Þórðarsonar.
Fyrir hönd Öldungaráðs Hauka,
Óskar Halldórsson.
GUÐMUNDUR H.
ÞÓRÐARSON
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.
LEGSTEINAR
Komið og skoðið
í sýningarsal okkar eða
fáið sendan myndalista
MOSAIK
Hamarshöfði 4, 112 Reykjavík
sími: 587 1960, fax: 587 1986