Heimilistíminn - 20.03.1975, Blaðsíða 19

Þetta tæki sendir hljóðbylgjur gegn um heilann og þannig crQiti og önnur liffræðileg
starfseini mæld.
George Bradford. Bálreiður maður getur
lamið þrisvar sinnum fastar, og lyft
helmingi meiri þunga, en venjulega.
í neyðartilfellum hugsa 65% okkar
hraðar og skýrar enviðhöldum mögulegt.
Og þegar annað fólk er í lifshættu, setjum
við á hreyfingu allan okkar varaforða af
starfsorku, hugrekki og snarræði. Undir
slikum hringumstæðum, getur satt að
segja hvað sem er gerzt. Við skulum taka
dæmi.
Veiðimaðurinn Carl Akeley barðist við
fulloröinn hlébarða og drap hann með
berum höndum, eftir að hlébarðinn hafði
ráðizt á einn af mönnum hans i Kenya-
safari. Siðar sagði Akeley: —Ef ég hefði
ekki verið öskureiður, hefði ég ekkert
haft að gera i klær dýrsins. En þarna
fannst mér, að ég hefði engu að tapa.
Frú Helen Fulton hélt vitskertum
morðingja með öxi i hendi i skefjum i
heila klukkustund með því einu að tala við
hann. Hún fékk hann til að láta ársgamla
dóttur sina i friði með þvi að tala við hann
eins og móðir við óþægan krakka. A
meðan hringdi nágranni til lögregiunnar,
sem kom og sótti manninn.
En það er þó reiðin, sem kemur mestu
aflinu af stað. Það mál var nýlega rætt á
mikilli ráðstefnu og komizt að þeirri
niðurstöðu, að maðurinn er árásar-
hneigðasta lffveran i heiminum. Aðeins
hjá manninum er árásvarhvötin svo
stjórnlaus, að afleiðingin getur orðið tor-
timing alls mannkyns. Engin önnur lif-
vera getur gert slikt.
Likamlega er ástand okkar bezt i
reiðikasti. Nýrnahetturnar starfa eins og
þær geta og þessi aukna adrenalínfram-
leiðsla hækkar blóðþrýstinginn. Reiðin
spennir vöðva, stöðvar meltinguna i bili
og eykur blóðsykurinn.
Blóðið fer úr kviðarholssvæðinu og
safnast saman i vöðvum þeim, er geta
framkvæmt gefnar orrustuskipanir. A
andartaki hafa hendleggir, hendur,
heröar og fætur öðlazt nýjan, yfirnáttúru-
legan kraft. Hvers vegna verður þessi
kraftur til svo skyndilega? Það er ekki
vitað til fullnustu ennþá.
Tilraunir á sjálfboðaliðum sanna að
svona er þetta. Maöur, sem með erfiðis-
munum gat lyft ákveðinni þyngd i eöli-
legu skapi, gat skyndilega slegið um sig
með sömu þyngd, þegar hann var æstur
upp. Þessi aflsaukning mældist 40%.
Dr. Stanislav Andreski við háskólann i
Ibadan i Nigeriu, hefur einkum
rannsakað áhrif reiðinnar. Hann er sann-
færður um, að reiðin sé öflugasta drif-
fjöðrin að baki ma.mlegrar velgengni i
lifinu. Hann segir, aö i æöstu stöður veljist
garnan fólk, sem er tillitslaust, valdafikið
og á auðvelt með að reiðast. Hann bætir
þó við, að menn verði að minnast þess, að
allt of tið reiðiköst gangi svo á likams-
kraftana, að það geti valdið skaða á liffær
um.
Það á sem sagt að geyma þá dular-
fullu krafta sem reiðin framkallar, til sér-
stakra tækifæra. Þess vegna er ágætt að
kunna að stilla sig.
Er við horfumst i augu við hættu verða
jafnvel sljóustu manneskjur varar
við hárbeitt viðbrögð. 1 siðari heims-
styrjöldinni brugðu orrustuflugmenn svo
skjótt við, aö ef óvinaflugvél birtist
skyndilega fram undan skýi, þekkti flug-
maöurinn þar óvin á 9/10 úr sekúndu,
ákvað hvað skyldi gera á 5/10 úr sekúndu
og framkvæmdi það siðan á 5/10 úr
sekúndu. Óttinn var þeim góður lærifaðir.
Venjulega tekur 3/4 úr sekúndu að
bregðast við einhverju óvæntu. En ef
viðbrögðin þurfa að vera sérstaklega
snögg, minnkar heilinn sjálfkrafa þennan
tima i 1:2 úr sekúndu eða minna — alít
eftir aðstæðum.
Dr. Penfield segir, að likami okkar sé
endingarbezta samsetning i heimi, þegar
á þarf að halda. Andstætt öðrum vélum
hefur hann innbyggða varahluti, vara-
birgðir af eldsneyti og hæfileikann til að
gera við sig sjálfur.
Allt gerir þetta það að verkum, að við
þolum meira en við höldum. Við getum
lifað dögum saman án vatns, ef við hreyf-
um okkur litið og hitinn er ekki of hár.
Óþolandi hiti þarf heldur ekki að vera lffs-
hættulegur, en þá verðum við að hafa
vatn. Sjálfboðaliðar hafa látið steikjasigi
hitakössum og þoldu allt að 104 stiga hita
ihálfa klukkustund og allt að 121 stigi i
stundarfjórðung.
En andlega ástandið er þó mikilvægara,
þvi að það má virkja i neyðartilfellum.
Sérfræðingur segir: —Maður, sem sam-
kvæmt öllum náttúrulögmálum ætti aö
vera látinn, getur haldið sér lifandi með
andlegum varaforða. Ef maður trúir þvi
statt og stöðugt að hann lifi af, er liklegast .
aö hann geri það.
Maðurinn býr yfir fleiri duldum kröft-
um en þeim, sem ótti og reiði leysa úr
læðingi. Hópur sérfræðinga hefur komizt
að raun um, að 80% mannkyns eru fjór-
um-fimm árum yngri læknisfræðilega en
foreldrarnir voru á sama aldri.
Heilbrigður maður um fimmtugt hefur
um 83% þess vöðvaafls, sem hann hafði 25
ára. Viðbrögð hans og stjórn á vöðvum
eru hér um bil þau sömu.
Dr. Ernst Jokyl, sem er sérfræðingur I
likamsþjálfun, segir: — Margt fólk lifir
alla ævina án þess að reyna nokkru sinni,
hvað það getur likamlega. Slikt er
hugsunarleysi, þar sem allar iþróttir,
meira að segja golf, gefa okkur tilfinningu
fyrir getu likamsns. Þetta er þekking,
sem getur lengt lif okkar einn góðan
veðurdag, þegar óvænt hætta ógnar
okkur.
Loks er það sú einkennilega tilfinning,
að hafa veriðá vissum stað áöur. Sjö af
Framhald á 3 8.siöu.
19