Fálkinn - 18.04.1966, Blaðsíða 22

HÖNDIN STYRKA
(Gömul kona situr við glugga í hlýlegri stofu. Klukka
slær sex högg).
HVAÐ er þetta — mér hef-
ur runnið í brjóst. Bókin mín
— hvar er bókin? — Og gler-
augun? — Nú jæja — þau
sitja þá á sínu néfi. En bók-
in? — Ó — hún hefur oltið
á gólfið. — Æi — ósköp er
maður orðinn stirður — hætt-
ur að geta beygt sig nema
með harmkvælum.
— Ja-hérna, verði mér
aldrei verra við! — Ég sá
yður ekki. — Það er orðið
skuggsýnt hér inni — blómin
min blessuð draga úr birt-
unni. — Gott kvöld — vildi
ég sagt hafa.
— Jú, sei, sei, ég get vel
staðið upp — ekki er ég nú
vön að taka sitjandi á móti
gestum — svona, leyfið mér
að standa upp.
— Nú jæja, jæja, þá, þakka
yður fyrir — gjörið svo vel
að fá yður sæti — stóllinn
þarna hinum megin við borð-
ið er þægilegastur — gjörið
svo vel — látið fara vel um
yður. Heyrnin er farin að
sljóvgast og þá vil ég að fólk
sé mér sem næst. — Afsakið
— ég greindi ekki rétt vel
nafnið — hver er maðurinn?
— Já, ójá, rétt er það —
gamall vinur — ég kannaðist
strax við svipinn — en það
er orðið hálfrókkið — ég
held ég kveiki á lampanum. —
Þá sé ég yður betur — ég
kann alltaf bezt við að hafa
nóg ljós. —
— Nú, jæja, ef yður þykir
eitthvað notalegra að við
röbbum saman í rökkrinu —
þá gerum við það. — Ljósa-
skiptin eru farin að lengjast
— það held ég — það líður
að langdegi. Segið mér — er
nægilega hlýtt hér inni? Það
fer um mig hrollur.
— Jæja, það er þá bara
ellin. — Þér hafið sótt að
mér, góði maður, ég á það að
vísu til að smádotta svona
annað veifið — en nú hef ég
vist sofið æði lengi — það
var há-dagur siðast þegar ég
man. Æi já, ellimörk eru
þetta allt saman — heyrn og
sjón að gefa sig, lífsþróttur-
inn þverr — annars finn ég
lítinn mun á mér, oft finnst
mér ég vera ung — ung og
sterk, eins og áður fyrr —
heilsan er þetta sviþuð, nema
hvað maður er burðarminni.
— Ójú, sjötíu og átta eru
þau orðin, blessuð árin mín.
— Nú, hvað ætti ég annað
að segja? Blessuð hafa þau
verið, þrátt fyrir allt og allt.
Ber ekki að þakka erfið-
leika sem velgengni?
— Jú, að vísu, en sjáið
þér til, ég lit svo á, að ef
guð leggur mann í raunir, þá
treystir hann því jafnframt,
að maður eigi andlegt þrek
til að bera þær — og bera
þær möglunarlaust — með
hans hjálp.
— Sorgin? — Ójú, ekki
hef ég farið varhluta af henni,
hún hefur kvatt hér dyra
— sveigt hefur hún — en
aldrei brotið.
— Nei, dauðinn er ekki
verstur — þó sár sé. —
— Hvers vegna brosið þér,
maður minn? — Jæja, slepp-
um því.
— Þér? Þér þekktuð þá
báða, manninn minn og einka-
soninn? Það var ánægjulegt
— mjög ánægjulegt. Æi, ég
er svo gleymin á nöfn — nei,
það skiptir ekki máli — ég
einhvern veginn þekkti strax
andlitið — kannaðist við það
— þessar hreinu, skörpu lín-
ur — heiðríkt, fölt ennið —
ójá, það held ég. Já, ég hef
nú verið ein í meira en —
látum okkur sjá. —
—Já, ja-há, alveg rétt. Þér
hafið fylgzt vel með okkur.
Það eru rétt þrjátíu ár síðan
drengurinn hvarf — og þá
hafði faðir hans legið í sinni
votu gröf í — í —
— Já, rétt er það, í tíu
ár. Hvað þér munið þetta
allt rétt. — Nei, dauðinn er
ekki verstur. Ef ég væri viss
um að Denni minn hefði dá-
ið, þá hefði allt orðið mér
léttara — en þessi nagandi
óvissa. — Þessi bið milli von-
ar og ótta murkar úr manni
lífið.
— Dáinn? Hvernig vitið
þér það? — Góði maður, það
hefur aldrei neitt til drengs-
ins spurzt.
— Já, það var nú það —
hann vildi ólmur í siglingar
— enda ungur — ungur og
ör — lífsþyrstur eins og oft
er um bráðþroska æskumenn.
Þeir finna eldinn í æðum sér
— og þá er að brenna —
leggja ástriðurnar á stóna —
og brenna, brenna, en bálið
það hefur banað mörgum
vöskum dreng sem ekki kunni
sér hóf — þeir hafa farizt í
eigin eldi um aldur fram —
átt svo við öskuna að búa —
lifandi dauðir. — En hvað
um það — ólgan er ungvið-
inu eðlileg — og þannig á
það að vera. Annars er mér
það vel Ijóst, að móðuraugun,
þó glámskyggn séu, blindast
af tárum, sorgar — eða gleði.
Móðir notar sjaldan sama
kvarða á sín börn sem ann-
arra. — Ýmist of mild — eða
of hörð — það held ég. —
En finnst yður það ekki dá-
lítið undarleg ráðstöfun ör-
laganornanna, að ræna mig,
svona hvoru eftir annað — ör-
yggi og yndi lífsins? — Oft
hef ég um það hugsað — leit-
að ástæðunnar innra með
sjálfri mér — og þó mér hafi
ekki tekizt að finna fullnægj-
andi svar, veit ég að þar — í
sálartetrinu mínu — hlýtur
orsökin að liggja. En ég má
ekki kvarta. Tugþúsundir
mæðra glötuðu sonum sínum
í síðustu heimsstyrjöld — svo
ekki sé lengra farið — en
þeir drengir börðust fyrir
frelsi — fyrir stórri hugsjón.
Það er — er þó huggun —
finnst mér.
— Satt er það — enginn
má sköpum renna. —
— Nei, guð hjálpi mér, því
má ég ekki gleyma. — Denni
unni mér sannarlega — á sinn
hátt, blessaður drengurinn.
Nútímamenn kasta ekki til-
finningunum utan á sig. —
Þessir ungu drengir vilja all-
ir vera hetjur — stríðshetj-
ur á orrustuvelli afrekanna.
Þeim nægir ekkert minna —
og þá er ekki tími til að
staldra við og hlusta — eða
hafa gætur á smámunum eins
og sálarlifi annarra. Nær-
gætni og tillitssemi láta svo
ósköp litið yfir sér. — Mark-
miðið er annað — stórbrotn-
ara. Enda eru þessir ungu
menn ekki aldir upp við
bjarmann frá lítilli kolu —
kyrrð og kvæðalestur. Þeir
hafa ekki andað að sér ilmi
jarðar, blóma og bjarka —
kaupstaðadrengirnir. Heims-
ljósin tindra skærar í hug-
skoti þeirra en kvöldstjarnan
á dimmblárri hvelfingu him-
insins. Þeim liggur svo á —
liggur svo ósköp mikið á.
— Um ósýnilega heiminn?
Ójú, ekki get ég neitað þvi,
hálfur er nú hugur minn orð
inn að baki þeim himni sem
stjörnurnar prýða — og vel
hygg ég til heimfararinnar.
— En samt er það nú svo —
æi, nei, þetta kemur mér einni
við — ekki get ég farið að
þreyta yður á hugarvili mínu.
— Yður? —Ójú, ég get svo
sem trúað yður fyrir því: Það
er í mér uggur. —
— Já, vitaskuld geri ég
það. Ég trúi á annað líf —
bjartara og betra — mér
þykja öll rök hníga í þá átb
ina að allt líf leiti sins upp
runa, lifsþróunin sé stað-
reynd — en það er hið
óþekkta — og þetta —
þetta. —
— Já, einmitt, einmitt það
— að vera ein — eiga alein að
ganga í gegnum hliðið mikla
— inn í óþekktan heim —
ein og óstudd.
— Ekki það? Ekki óstudd?
— Nei, ekki þegar yfir landa-
mærin kemur — en ég hef þá
óbifanlegu trú — að skrefið
verði ég ein að stiga — ó-
studd.
— Já, það er nú einmitt
Framh. á bls. 38.
22
FALKINN