Menntamál - 01.04.1971, Blaðsíða 18

þeim mun auðleystari sem um fleiri nemendur
er að ræða; einstaklingsbiindin kennsla er þvi
aðeins möguleg, að nemendafjöldinn sé mikill.
Er hugsanlegt að í smærri menntastofnunum
verðum við í þessu efni að setja markið lægra
en við helzt vildum?
— Ástæða kann að vera til að óttast ólýðræðis-
legt úrval nemenda, þar eð seinfærari nemend-
ur yrði einkum að finna meðal þeirra, sem
vegna ytri aðstæðna eru verr undir nám búnir;
félagsleg síun kynni þannig að eiga sér stað
strax í upphafi námsins. Hins vegar er það ein-
mitt markmið einstaklingsbundinnar kennslu að
sjá svo um að seinfærir nemendur haldi ekki
áfram að vera seinfærir. Auk þess virðist engin
ástæða til að gera ráð fyrir því, að nemendur
séu seinfærir í öllum greinum; meiri líkur eru
til að þeir séu seinfærir í sumum greinum en
miði greiðlega í öðrum.
— Telja má hættu á því, að kennsla sem frarn
fer í afmörkuðum og sjálfstæðum smáhópum
verði til þess, að sjónhringur nenrenda þrengist
og menntun þeirra og menning verði í molum.
Til að draga úr þeirri hættu, þarf að sjá um,
að námsgreinar séu ekki einangraðar í kennsl-
unni heldur tengdar hver við aðra.
VIII.
Nokkrar afleiðingar þessara tillagna
1. Upplýsingastarfserni og ráðgjöf.
Augljóst er að upplýsingar og ráðgjöf rnyndu
hafa ákaflega mikilvægu hlutverki að gegna.
Allir nemendur, yngri sem eldri, yrðu að eiga
aðgang að upplýsingum um atvinnuliorfur á
hverjum tíma. Og ef nemandinn á að geta notað
valfrelsið til að finna sinn rétta stað með tilliti
til annarra og til síns eigin þroska og framfara,
verður ráðgjöf að vera fastur þáttur í allri
menntun.
2. Hlutverk liennara og kennaramenntun.
Hlutverk kennarans myndi gjörbreytast, og
kennaramenntunin yrði mikilvægari en nokkru
MENNTAMÁL
48
sinni fyrr. Róttækar breytingar yrðu á lífi kenn-
aranna sjálfra, þó ekki væri nema vegna þeirra
áhrifa, sem ætlazt yrði til að þeir liefðu á um-
hverfi sitt og samfélag.
3. Byggingar.
Vegna hinna nýju kennsluhátta yrði augljós-
lega að endurskoða byggingamál skólanna frá
öllum hliðum.
IX.
Hvernig á að koma þessu
öllu af stað?
Ef tillögum af þessu tagi er ekki umsvifalaust
hafnað, verður að taka þær til langrar og ræki-
legrar athugunar, jafnvel iielzt áður en þær eru
gerðar alþjóð heyrinkunnar, því að svo örvandi
sem þær kunna að vera, eru sumar þeirra senni-
lega draumsýn ein.
Ef l'ramfylgja ætti tillögunum, yrði að gera það
í þremur áföngum.
1. Eins árs undirbúnings- og
rannsóknaráfangi.
Vinnuhópum yrði falið að athuga:
a) Inntak kennslunnar, bæði lárétt — ]j. e. a. s.
grein fyrir grein, til að ákveða hvernig megi
skilgreina þær að nýju með því að taka upp
(e. t. v. með einhverjum breytingum) þá mark-
miðagreiningu, sem hér hefir verið stungið upp
á — og lóðrétt — þ. e. a. s. til að ákveða hvernig
megi koma á samfelldri námsbraut allt frá
barnaskóia til háskóla. Brýna nauðsyn ber til,
að komið verði í veg fyrir, að grunnskólar, fram-
haldsskólar, tækniskólar og æðri skólar vinni að
þessum málum hver í sínu liorni. Það er þess
vegna sem þörf er á lóðréttum athugunum.
Grunnskólunum hættir t. d. enn um of til þess,
e. t. v. óafvitandi, að stefna að einhvers konar
fullnaðarprófi sem lokatakmarki, og þeir eru
enn að of miklu leyti lokað kerfi.