Ægir - 01.11.1949, Blaðsíða 12

254
Æ G I R
er liggja að Norðursjónum, þar sem þessi
ríki komu sér saman um að hvert fyrir
sig væri skyldugt að annazt löggæzlu úti
frá ströndinni á svæði, er næmi þessari
vegalengd.
Engin þessara þjóða krafðist neinna sér-
réttinda nema Norðmenn, sem óskuðu að
verja 4ra sjómílna svæði rit frá ströndum
Noregs bæði við Norðursjóinn og annars
staðar.
Engin önnur ríki hér í álfu hafa hagað
sér eftir þessum ákvæðum, heldur sett
landhelgi sína eftir því, sem þau hafa á-
litiö hagkvæmast til verndar fiskveiðum
sinum og öðrum hagsmunum. Landhelgis-
talunörk margra ríkja í Evrópu, svo og i
öðrum heimsálfum eru t. d. 4—6—8 og 10
sjómílur jafnvel 20 sjómilur frá strönd-
inni, svo að það er enginn alþjóðamæli-
kvarði fyrir því, hversu langt hagsmuna-
svæði livers einstaks lands nær frá strönd-
inni.
Landgrunnið við strendur íslands er al-
menningur, sem allir nota, en enginn ann-
azt eða hefur eftirlit með. Að láta það
viðgangast, að úrvals fiskimið landsins —
hrygningarstöðvarnar — séu umsjónar- og
eftirlitslausar, er óhæfa, blátt áfram óvið-
eigandi, og þegar afleiðingarnar koma í
ljós í allri sinni alvöru, verður að grípa
til varúðarráðstafana.
Vitanlega verður Islendingum, sem
linepptir eru innan 3ja sjómílna takmark-
ana, örðugt að gera óskir sínar og kröfur
gildandi. En hafi menn trú á góðum mál-
stað og vinni í einlægni að framgangi máls-
ins með festu og hyggindum, mun mega
treysta því, að fullur sigur fáist að lokum.
íslendingar eru sjátfstæð þjóð og yfir-
ráðin gfir landgrunninu (fiskimiðunum)
hefur enginn og getur ekki haft nema ís-
lcndingar einir. Þeir verða því að krefjast
jiess að fá þennan rétt viðurkenndan og
jafnframt fá vald til þess að gera þær
varnarráðstafanir til varðveizlu fislcstofns-
ins við landið, sem nauðsyn krefur.
íslendingar gera ekki og hafa aldrei gert
neinar kröfur til að hagnýta sér nytjar
annarra landa og óska sér ekki íhlutunar-
réttar um hagmunamál þeirra, og vænta
því jafnréttis, hvað þetta snertir.
Að sjálfsögðu verða landsmenn að
tryggja sér góða samvinnu við nágranna-
ríkin. Þrátt fyrir margt, sem borið hefur
á milli í þúsund ára sögu, þá er reynslan
sú, að þar eiga landsmenn velviljaða og
réttsýna nábúa. Til þessara sömu nábúa
má bera það traust, að þeir sýni lands-
mönnum fulla sanngirni og viðurkenni
réttmæti kröfu þeirra.
Nokkrar uppástungur til athugunar.
Eftir þvi sem næst verður komist, liggja
91o af fiskimiðum landsins fyrir utan hina
svo kölluðu landhelgi. Þess vegna hefur
það ekki verulega þýðingu, þótt landhelgin
fengist aukin sem svaraði cinni sjómílu út
frá stöndinni. Með landhelgi, sem væri 4
sjómílur, ykist svæðið, sem þarf að vera
allmikið, án þess að tilgangurinn með
stækkun landhelginnar — verndun fiski-
miðanna og hrygningarstöðvanna -—- yrði
náð nema að rnjög litlu leyti. Og þar sem
gæzla 3ja sjómílna svæðisins við landið
þykir örðug og svæðið tæplega varið um
aðal aflatímann svo fullnægjandi sé, þá
mundi varzlan ekki verða minni örðug-
leikum bundin, ef þessi umtalaða aukning
landhelginnar kæmist í framkvæmd.
Að öllu athuguðu virðist því stækkun
landhelginnar ætti að vera falin í því, að
flóar og firðir, 20 sjómílna breiðir og
minni, yrðu taldir landhelgi, í stað 10 sjó-
mílna, sem nú er. Ákvæðið um að firðir
og víkur 10 sjómilna breiðir og minni
skyildu teljast landhelgi, var sett af brezk-
um stjórnarvöldum, með samþykki brezkra
útgerðarmanna, í samningi þeiin, er lands-
höfðingi fékk til undirskriftar árið 1901,
og voru það nokkurs konar sárabætur til
íslenzkra bátafiskimanna fyrir usla þann,
er hið nýja veiðarfæri, botnvarpan, gerði
á grunnmiðunum við Iandið.
Með tilliti til síldveiða, er erlend riki og
einstakir útgerðarmenn reka hér við land,
þá ber þess að geta, að flestar þær þjóðir,