Ægir - 01.11.1949, Blaðsíða 31

Æ G I R
273
Hvar er „Queen Elisabeth“ smíðuð?
Skipið er smíðað í Glasgow. Nær sanni
væri reyndar að orða það svo, að það væri
smíðað „i Bretlandi“. Bolur skipsins og að
sjálfsögðu nokkuð meira er smíðað við ána
Clyde, og þar er allt sett saman. í nálega
hverri einustu l)org Bretlands er einhver
hjlutur smiðaður. Ef litið er á landabréf
með táknmyndum yfir alla þá staði, þar
sem smíðaðir hafa verið hlutir í skipið,
verða fyrir auga manns hinar dreifðu
plötusmiðjur um allt landið, þá stórborg-
irnar: London, Birmingham, Sheffield,
Manchester, Liverpool, HuII, Newcastle,
Edinborg, Dundee, Belfast. Svona mætti
halda áfram að telja og fylla heila síðu.
Þegar um slík skip er að ræða, er allt smíð-
að í Bretlandi smátt og stórt. Hins vegar
gildir það ekki um smáskip, enda ekki að
sama skapi metnaðarmál, að þar skari fram
úr í einu og öllu.
Hér skal vikið að skýringu á því í hverju
metnaður Breta er fólginn að því er snertir
skipasmíðaheiður þeirra.
Arið 1893 voru stórskipin „Campania“
og „Luciana“ smíðuð. Stýrin voru smíðuð
úr einni plötu, sem fest var við sterka
arma, er festir voru við stýrisásinn, sem þó
náði alla leið niður. Hver stýrisplata var
22—0" X 11'6" X 11W og því ekkert smá-
smiði. Aðeins örfáar plötusmiðjur í heim-
inum gátu valsað svona stórar plötur og
vegna lítillar samkeppni var verðið því
mjög hátt. Það varð úr, að plöturnar í stýri
þessara skipa voru smíðaðar hjá Krupp í
Þýzkalandi. Plötusiniðirnir brezku risu nú
upp gegn forráðamönnuin þeim, sem stóðu
fyrir því að láta Þjóðverja annast þetta
verk, og ritstjórar stærstu blaðanna gerðu
slíkt hið sama. Það skipti engu máli, hvort
stýrisplöturnar voru smíðaðar í Englandi,
Wales, Skotlandi eða írlandi, en að láta
smíða nokkuð af sjálfu stýrinu í Þýzka-
landi, það var óþolandi metnaðarleysi. Mál
þetta endaði á þá Iund, að eftir að skipin
höfðu farið nokkrar ferðir, sá einhver (lík-
lega Breti) sprungu í plötunum, svo að eig-
Hálfur þvcrskurður af „Qnccn Elisabeth“ miðað við
að skipið lœgi við Miðbakkann. Berið saman hœð
skipsins og hæð hafnarluissins.
endur skipanna létu smíða ný stýri, og vit-
anlega í Bretlandi.
Þetta atvik sýnir, að Einar Benediktsson
hefur ekki verið fjarri því að skilja lund
Bretans, þegar hann kvað:
„Þegar býður þjóðarsómi
þá á Bretland eina sál“
í upphafi þessarar greinar var varpað
fram þessari spurningu: „Hefur stærð
skipa náð hámarki?“ Ekkert hefur verið
dregið frain, sem veitir tilefni til ótvíræðr-
ar ályktunar. Einkum er það tvennt, sem
\erið hefur stækkun skipa til fyrirstöðu, en
það er:
1. Hraðinn. Að geta komizt sem fljótast
á milli áfangastaða. Skipstæknin er úr leik
að þessu Ieyti og flugtæknin skipar önd-
vegi.
2. Það veldur skipasmiðum áframhald-
andi áhyggjum, að geta elcki gert styrkleika
skipa nógu mikinn, því að náttúruöflunum
verður ekki hreytt, öldur, ís og stormur er
staðreynd, sem ekki verður gengið fram
hjá. Ef til greina kæmi sterkara og ódýrara
efni en stál, væri stækkun skipa hugsanleg,
en ekki er vitað um neitt slíkt.