Ægir - 01.11.1949, Blaðsíða 14

256
Æ G I R
:ið frjóvgast. Þessi samanburður gefur ó-
neitanlega góðar vonir um árangur af til-
raunum þeim, sem hér er stungið upp á.
í sambandi við það, sem hér er sagt,
skal vakin athygli á hinni miklu fisltauð-
legð, sem verið hefur við Vestur-Grænland
hin síðustu ár, þar sem enginn fiskur var
sagður áður. Ekki er ólíklegt, að meira
eða minna samband sé á milli haffiski-
klaksins, sem framkvæmt hefur verið við
strendur Norður-Ameriku um nokkurra
árabil og þessarar auðlegðar. Eg efast ekki
um það.
Ég tel nauðsynlegt, að klak á ýmsum
kolategundum kæmist til framkvæmda
hið allra fgrsta. í því augnamiði yrði óef-
að hyggilegast að byggja klakstöð í landi,
helzt í Faxaflóa. Eiðsvik eða þar í nánd
er óefað heppilegur staður, því að sam-
kvæmt rannsóknum, er danskir fiskifræð-
ingar gerðu um aldamótin síðustu, álitu
þeir, að þar væri hin auðugasta og mesta
fæðingar- og' uppeldisstofnun kolans við
Faxaflóa.
Erlendum fiskimönnum sé óheimilt að
fiska nær landi við ísland, en landhelgis-
takmörk viðkomandi lands ákveða.
Hér að framan hefur þess verið getið,
að nytjar landsins — þar með talin fiski-
iniðin og hrygningarstöðvarnar — tilheyri
landinu og landsmönnum og' engum öðr-
um. Sem vott um viðurkenningu á þessum
rétti, kröfðust Bretar samþykkis lands-
höfðingja i landhelgisákvæðunum 1901.
Um breytingar á þessum samningi ber því
að semja við þá. Aðrir koma tæplega til
greina.
Erlendir sildveiðimenn hér við land hafa
enga samninga gert við stjórn landsins um
rekstur veiðanna. Þeir taka aflann frá
landsmönnum og spilla á margan hátt
cflamöguleikum þeirra. Þeir vinna að
verkun á aflanum, aðgerð á veiðarfærum
og umskipun á afla og nauðsynjum í land-
lielgi og oft á höfnum inni. Við heimaland
sitt hafa þessir fiskimenn 4ra sjómílna
landhelgi og stærri. Það virðist ærið ósann-
gjarnt, að þeir geti áskilið sér frekari rétt-
indi við ísland en þeir heimila öðrum þjóð-
um. Þar af leiðandi hafa Svíar, Norðmenn,
Finnar o. s. frv. ekki neina heimild til að
fiska nær landi við ísland, en 4 sjómílur
frá landi, eða í þeirri fjarlægð, sem íslend-
ingar sér að skaðlausu vilja veita þeim.
Islendingar hafa enga ástæðu til að veita
öðrum þjóðum ívilnanir, hverju nafni sem
þær kunna að nefnast, til reksturs fisk-
veiða við landið, þeim atvinnuvegi, sem
hagsæld landsmanna bgggist á í mítíð og
framtið.
Að síðustu má benda á þá staðreynd,
að landsmenn reka þorskveiðar með stgrk
frá ríkinu. Þetta út af fyrir sig ætti að
vera nægileg hvöt til þess að taka þær til-
lögur til íhugunar um verndarráðstafanir
til viðhalds fiskstofninum, sem bent er á
hér að framan. Um sildveiðarnar er svipað
að segja. Ár eftir ár hafa þær brugðist og
meðfram þess vegna er ríkið komið í al-
varlega fjárþröng. Það virðist því orð í
tima talað að hafist sé Imnda og gerðar
séu viðeigandi ráðstafanir til að vernda
þennan atvinnuveg fgrir gfirgangi erlendra
fiskimanna.
Það eru aðeins örfáir áratugir síðan
landið var verstöð erlendra fiskimanna.
l'rakkar höfðu útgerðarbækistöð sína á
lielztu höfnum á landinu og Norðmenn
höfðu hér hval- og síldveiðaflota sína til
þess að fullnæg'ja eftirspurn heimamark-
aðarins á hval- og síldarlýsi. En lands-
menn fengu, ef svo má að orði kveða, að-
eins reykinn af réttunum.
Þótt ótrúlegt megi virðast, tókst að lag-
færa þetta. Vafalaust má vænta þess, að
ýmsar þær misfellur, sem hér er bent á,
takist einnig að bæta.