Tímarit lögfræðinga - 01.06.1957, Blaðsíða 4

frá hinni grísk-austrænu hugsun: „1 upphafi voru lögin‘\
þegar um siðmenningu er að véla. — „Með lögum skal
land bvggja“ er gamalt orð að slofni til, og þar varð
skjótt sjón sögu ríkari, er til landnámsmanna á Islandi
kom (frá 874), þvi að þeir sóttu hin fvrstu lög sín að
mestu til fyrri lieimastöðva i Noregi, eins og kunnugt er.
Þar voru þá þegar á komin æðifullkomin fvlkislög, sem
kunn urðu aðallega með heitunum Gulaþings-, Frosta-
þings- og Eiðsivaþingslög, en hingað til lands mun Úlf-
Ijótur hafa flutt meginreglur þeirra skilmerkilega og var
þá stofnað Alþingi Islendinga á Þingvelli við Öxará (930).
Þær grundvallarreglur hafa landsmenn nefnt Úlfljóts-
lög; en síðar urðu til lögbækur, Grágás svo kölluð, og
enn seinna fyrir atbeina konungsvaldsins, er það var
komið yfir landið, Magnúsar konungs Hákonarsonar, cr
fékk viðurnefnið lagabætir, Járnsíða og Jónsbók, en hin
siðastnefnda entist Islendingum um aldir, og að sumu
fram á seinustu öld og jafnvel lengur. Með Alþingi hinu
íorna, sem í raun réttri var löggjafarþing, fylgdi tilkoma
lögsögumanns (lögmanns), að eldra fordæmi annarsstað-
ar og framdi hann svo að segja hina fyrstu lagakennslu
með þessari þjóð með lestri laganna i áhevrn alls þing-
heims og fleiri, þótt eigi gæti það heitið lögfræðikennsla,
nema að þvi leyti er lögin voru „skýrð“ af lögsögumönn-
um eða öðrum vitrum mönnum. En fyrr og síðar hafa
Islendingar lært lög af lögbókum og öðrum slikum til-
skikkunum, svo og af lögmálsframkvæmd i almennu rétt-
arfari, enda gerðust þeir snemma „lagamenn“ eða að
minnsta kosti lögkróka- og lagaþrætumenn, og teíja marg-
ir það hafa haldizt fram á síðustu daga. „Svo eru lög
sem hafa tog“.
Annars konar lagakennsla en þessi, eða þessu lik, kom
ekki til hér á landi i hartnær þúsund ár, eða þar til i
byrjun þessarar aldar, er stofnað var til lögfræðikennslu
með nútímasniði mcð setningu laga nr. 3, 4. marz 1904
um Lagaskóla i Reykjavik, er tók til starfa 1. oklóber
50
Timarit lögfrœðinga