Svart á hvítu - 01.01.1980, Blaðsíða 21

HURRY! H2 HURRY!
fHLLY e'JAMRJIMTiSÐ!
uðumst of mikil áhrif frá ,,mikil-
menninu".
Tók John Cage beinan þátt í
Fluxus?
Nei. Það er annars merkilegt í hve
mikilli fjarlægð John Cage var frá
Fluxushreyfingunni því búast heföi
mátt við að hann léti þar eitt-
hvað til sín taka. Þó voru flutt verk
eftir hann á fyrstu hátíðunum, t.d.
flutti ég einleiksverk fyrir rödd í
Wiesbaden á sínum tíma og fleiri
verk voru flutt síðar. En ég minnist
þess ekki að John Cage hafi nokkru
sinni verið viðstaddur.
Hættan viö það að ríkið framfleyti
listamönnum algjörlega, er að þeir
verða háðir opinberum aðilum, og
tapi einhverju af frelsi sínu. Þess
vegna held ég að besta listin verði
ævinlega verk áhugamanna. Du-
champ gerði sér grein fyrir þessu og
hvernig listaverkamarkaðurinn hef-
ur áhrif á sköpunina sjálfa.
Hvaða álit hafði Duchamp á
Fluxus?
Ég sá að Duchamp var viðstaddur
„18 gjörninga“ Allan Kaprows og
virtist hafa af þeim óblandna
ánægju. Hann kom hins vegar ekki á
neina af hinum upphaflegu Fluxus-
hátíðum og ég held ekki á þær síðari
heldur. En hann ræddi þessi verk
við John Cage, en við hann tefldi
hann mikið á þessum tíma. Okkur
var því Ijóst að hann fylgdist með
okkur þó hann gæfi hins vegar
aldrei út neinar yfirlýsingar um
okkur. Ég býst við að honum hafi
samt í reynd líkað það sem við vor-
um að fást við. I viðtalsbók nokkurri
við Duchamp ræðir hann t.d. um
nokkra listamenn sem komið hafi
fram á sjónarsviðið eftir Cage og
fáist við list sem byggð er á leiðind-
um. Þetta er tilvísun til ritgerðar
minnar „Boredom and Danger", því
þær hugmyndir sem hann reifar eru
frá mér komnar. Ég sendi honum
eintak af þessari ritgerð á sínum
tíma, en hann þekkti hins vegar ekki
verkið sjálft sem gert var í samræmi
við þessa kenningu og gat því ekki
farið út í nein smáatriði.
Hittir þú Duchamp einhvern tíma í
eigin persónu?
Ég hitti Duchamp ekki fyrr en
1966 eða 67, sem sagt stuttu áður
en hann dó. Mér fannst verk okkar
aldrei falla sérlega vel að fagurfræði
Duchamps, auk þess sem við forð-
Snúum okkur nú að sjálfum þér.
í byrjun, um 1955, leit ég fyrst og
fremst á mig sem tónskáld. Ég er
fæddur 1938, sem þýðir að þegar
Fluxus varð til um 1962, var ég ekki
nema 24 ára gamall. Ég var þó ekki
beinlínis undrabarn, ég komst í
kynni við mörg af verkum Cage í
fjölskyldu minni á unga aldri. Ég átti
frænku, sem var mjög þekktur mál-
ari í Bandaríkjunum og þekkti Cage
og kom mér í kynni við hann. Ég var
þá 15 eða 16 ára gamall og vissu-
lega fór okkurt ekkert merkilegt á
milli, ég var of feiminn. Stjúpmóðir
mín, sem var menntakona frá
Weimar í Þýskalandi, fékk oft
strengjakvartett inn á heimili okkar,
HURRY!HURRY!
see, lie a,i*
PLUXU.S
concerts
BREATEST MUSIUL SBOV ON EABTB!
stnpendons, gigantic, colDssal.impressive!
FLUXHALL
359.CMAL.ST
sem spilaði verk eftir Anton Webern,
Alban Berg o.þ.u.l. Það má því segja
að ég hafi fæðst inn í einhvers konar
framúrstefnuandrúmsloft. Ég ólst
upp við þessar hugmyndir og þurfti
ekki að eyóa mörgum árum í að
nálgast þær, eins og margir sam-
tíðarmenn mínir. Ég var þess vegna
smábarnið í Fluxushópnum, 7 — 10
árum yngri en allir aðrir þátttak-
endur.
Á undan þessu hafðirðu fengist
við uppákomur.
Já, fyrstu uppákomurnar, sem
áttu sér stað í New York, voru fram-
kvæmdar af mér og Allan Kaprow í
sjónvarpi. Þetta varð síðan þekkt
undir nafninu ,,18 uppákomur í 6
hlutum", fyrsta raunverulega stór-
virki Kaprows, sem gaf tóninn fyrir
það sem eftir fór i New York. Ég tók
þátt í þessu með honum og hvor
okkarframkvæmdi eina uppákomu í
sjónvarpi til kynningar á þessu verki
hans. Allan var bara svo tauga-
óstyrkur þegar hann var kominn í
upptökusalinn, að hann gleymdi
alveg að skýra frá því að þessar
uppákomur væru í gangi í borginni,
svo að ekkert varð úr auglýsingunni.
Eins og ég sagði áðan leit ég á
mig fyrst og fremst sem tónskáld, en
þó hafði ég fengist við Ijóðagerð.
Þar eð ég hafði í senn áhuga á tón-
list, gjörningum og Ijóðlist fannst
mér að söngleikurinn væri hentug-
asta formið til þess að fullnægja
sköpunarþörf minni. Þegar ég var
18 ára langaði mig mest að semja
söngleiki í anda Bertolts Brecht og
Kurt Weil. Ég samdi nokkra fremur
lélega söngleiki undir áhrifum frá
Túskildingsóperunni. Ári seinna fór
ég og hlustaði á John Cage Retro-
spective konsertinn í New York, sem
olli óhemju hneykslun eins og frum-
flutningurinn á Vorblóti Stravinskys
á sínum tíma. Ég varð yfir mig hrif-
inn. Ég var þá kominn út á atvinnu-
markaðinn, hafði lokið mennta-
skólanámi mínu og vann hjá fyrir-
tæki sem sér um almannatengsl. Ég
harma það raunar að slíkir hlutir eru
SVART Á HVÍTU
19