Vera - 01.12.1994, Page 40

5 utan
Iwcnnali
Kristín Astgeirsdóttir þingkona var
nýlega á ferð um Bandaríkin ásamt 23
konum alls staðar að úr heiminum. Til-
gangur ferðarinnar, sem var skipulögð
af upplýsingaþjónustu Bandaríkjanna,
var að kynnast stöðu bandarískra
kvenna. Vera bað Kristínu að segja
lesendum sínum frá því helsta sem
vakti athygli hennar og þá einkum
þeim málum sem þær bandarísku hafa
komið lengra en við hér heima.
Lög sem gagnast konum
Þaö sem fyrst vekur athygli í Bandaríkjunum
er sú mikla breyting sem varð með valdatöku
Clintonstjórnarinnar, en með henni fóru kon-
ur að uppskera eftir áratuga vinnu á akrinum.
Konur eru um 40% þeirra sem Clinton hefur
skipaö í starfslið sitt og má nefna að t.d.
dóms- og heilbrigðisráðherrarnir eru konur
svo og fulltrúi Bandarikjanna I öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna. Þar af leiðandi er
margt að gerast á sviði dómsmála og heil-
brigöismála sem snertir konur sérstaklega.
í nýsamþykktum „glæpalögum” (The
Crime Bill) er sérstakur kafli um ofbeldi gegn
konum sem m.a. gerir lögreglu mun auð-
veldara að taka menn úr umferð áður en
skaðinn er skeður. Konur njóta fjarlægðar-
verndar, þ.e. ofbeldismaðurinn má ekki
koma nær þeim en nemur ákveönum fjölda
kílómetra, ef þeir gera það má handtaka
þá. Þá er í þessum lögum að finna sérstök
ákvæöi um verndun fórnarlamba m.a. fyrir
fjölmiölum (réttur til nafnleyndar o.fl.) og
refsingargegn nauðgunum og ofbeldisglæp-
um gegn konum hafa verið hertar verulega.
Lög eru í gildi um refsingar við kynferðis-
legri áreitni, en þau mál tóku nýja stefnu í
september þegar dómstóll í Kaliforníu
National Institute of Health því fram að það
væri vegna þess að þær fengju ekki rétta
meðferð.
Konur í Bandarikjunum segja aö
brjóstakrabbamein sé orðin farsótt sem
verði að bregðast við sem slíkri og hafa kraf-
ist meiri peninga til rannsókna. Þær rak i
rogastans þegar þær komust að því að jafn-
vel rannsóknir á brjóstakrabbameini höföu
veriö gerðar á körlum! Þá má nefna vaxandi
rannsóknir á breytingaskeiðinu, öldrun
kvenna, unglingasjúkdómum eins og lystar-
stoli, búlemíu o.fl. auk þess sem konur I
aríHunum
dæmdi fyrirtæki í himinháar sektir vegna
áreitni yfirmanns við konu sem vann und-
ir hans stjórn. Kviðdómurinn hugsaði sem
svo að ef ekki yrði um verulega sekt að
ræða munaði fyrirtækið ekkert um þetta og
dómurinn hefði engin áhrif. Því var ákveðið
að sektin næmi 10% af gróða fyrirtækisins
á síðasta ári sem færði konunni 7 millj. doll-
ara (490 millj. ísl. kr.). Talið er að þessi
dómur muni hafa verulegt fordæmisgildi.
Konur og heilbrigöi
í heilbrigðismálum er verið að veita miklu
fjármagni til rannsókna á heilsu kvenna, en
svo sem kunnugt er fer heilsu kvenna hrak-
andi um allan heim. Það er viðurkennd stað-
reynd í heilbrigðisráðuneyti Bandaríkjanna
að það verði að skoða konur sérstaklega
þegar heilsa á T hlut og þar er starfandi sér-
stök kvennadeild innan ráðuneytisins rétt
eins og í atvinnumálaráðuneytinu. Hjarta-
sjúkdómar eru helsta dauðaorsök kvenna í
Bandaríkjunum og krabbamein er í öðru
sæti. Nánast allar rannsóknir á hjartasjúk-
dómum, meðferð þeirra og lyf gegn þeim
byggjast á rannsóknum á körlum. Athuganir
hafa leitt í Ijós
að konur sem
fá hjartaáfall
lifa það mun
sjaldnar af en
karlar og hélt
Vivian Pinn yfir-
læknir kvenna-
rannsókna í
Greinarhöfundur
hvílir sig á Iröppum
þingbússins í
Washington ásamt
Indim Thacoor
Sidayafrá Máritsíus
læknastétt segja að ofbeldi gegn konum og
börnum sé heilbrigðismál. Ég átti þess kost
aö heimsækja kvennaspítala í Pittsburgh
sem var fæðinga- og kvensjúkdómaspítali,
en hefur nú þróast í þá átt að leggja áherslu
á alhliða rannsóknir á heilsu kvenna,
fræðslu og forvarnir og er m.a. kominn í
samvinnu við sjúkrahús í Moskvu þar sem
heilsu kvenna hrakar ört.
Kvennaskólar í sókn
í skólamálum er ýmislegt merkilegt að ger-
ast. Kvennarannsóknir og kennsla í kvenna-
fræðum stendur víðast hvar traustum fót-
um og t.d. T Kaliforníu hefur konum orðið vel
ágengt í að koma konum að í stöður pró-
fessora og stjórnenda I háskólunum. Þar
hefur þeim tekist aö fá það viðurkennt að
það þurfi að huga að konum sérstaklega.
Aðstoðarrektor Fullerton-háskólans t Orange
County er kona og hún vakti athygli á því að
það er nauðsynlegt að spyrja, hvað á að
kenna konum, hverjar eru þarfir þeirra og
hvaða þekkingu hafa konur, þegar þær eru
komnar í meirihluta nemenda í háskólum?
Gamla karlakerfiö dugar ekki lengur.