Fjölnir - 30.10.1997, Blaðsíða 23

Myndir Gotti Bernhöft
Dagbókarslitrur Huldars Breiðfjörð frá Jamestown
Drengurmn sem ■■
fékk heiminn í nungmn
Og dagamir marséruðu gegnum bœinn mildir
og tígulegir, og hurju að kvöldi inn um gullin
hlið vestursins eins og heilagir Búddhar, sem
lokið hafa hlutverki lífsins i veröld myrkranna.
Þórbergur Þórðarson
___________________________BUffalO 21.6.1995
Á rútubiðstöðinni í Buffalo hafa bláir og svartir
stólarnir snúið bökum saman í baráttunni við
borgararassana. Þeir eru orðnir þreyttir á að vera
átyllur ferðalanga sem blóta rútufyrirtækinu og
bíða eftir ástæðu til að standa upp. Og fólk er
þyngra á sér þegar það þarf að drösla sjálfú sér á
milli ákvörðunarstaða. „Það er þessi ákvörðun
líklega sem vegur svona þungt,“ segja stólarnir.
„Því förum við aldrei neitt heldur sitjum sem
fástast og höllum okkur hver að öðrum.“
En fólkið heyrir ekki í þeim heldur geispar
bara þreytunni framan í hvert annað og þó
tölvuspilin reyni að blikka það til sín nennir
enginn að leika við þau. Enda hafa ferðalangar
ekki tíma til að leika sér þegar þeir bíða eftir
ástæðu til að standa upp. Þeir eru komnir hingað
til að fara annað en í tölvuspil. „Skiljiði það ekki
aumu biðstólar,“ kalla sætin í einni rúmnni.
Inn á biðstöðina gengur Amishmaður, hann
gæti verið kabboji, og því lítur enginn upp.
Hann sest á heimasmíðaða handtöskuna trúr
sínum hugsjónum. „Engin nútímaþægindi fyrir
mig.“ En ég heyri töskuna segja: „Ég er óheppn-
asta handtaska í heimi.“ Svo brakar hún sér.
Amishmaðurinn tekur sig vel út á biðstöðinni í
Buffalo því þar stendur tíminn í stað. Þó allir
bíði eftir að hann hundskist áfram. Það er eins og
hann sé búinn að bíða nokkurhundruð ár, og veit
að það fer honum vel, því hann hefúr alltaf verið
þannig klæddur.
Og niður úr loftinu hanga myndavélar og
bíða eftir krassandi myndefúi. Farnar að halla
aðeins undir flatt því klukkan á veggnum, hún
tekur sér sinn tíma. Einmitt þessvegna er ekki
skrýtið að minjagripaverslunin sé lokuð. Það þarf
enginn grip til að minna sig á að hann hafi
komið við á biðstöðinni í Buffalo.
__________________________Fredonia 21. 6.1995
Þó hann vissi að enginn væri að fara til Fredonia
stöðvaði hann rútuna og kallaði „Fredonia, Fre-
doniaT um leið og hann opnaði hurðina. En
enginn fór og enginn kom. Nema auðvitað rúm-
bílstjórinn sem kom og fór, samkvæmt áædun.
Og nú stöðvar hann rútuna aftur og segir
áæduninni hafa verið breyn nýlega. Hann sé á
undan áætlun og verði að staldra við. Að nýja
áædunin sé ekki jafú stíf þeirri gömlu, hann
gleymi sér stundum og keyri of greitt, því þurfi
hann að hinkra, reglum samkvæmt. Mikið þykir
mér vænt um þennan rútubílstjóra og finnst
erfitt að sætta mig við að svona rétdátur maður
þurfi að deyja, samkvæmt áædun.
_______________________Jamestown 23. 6.1995
Þeir eru skrýtnir þessir amerísku smábæir. Og í
þeim yfirleitt til ein af öllu. Þannig er það hér.
Eitt bakarí, ein gæludýraverslun, einn banki, einn
stórmarkaður og einn bar þar sem öll kvöld
hangir ein gleðikona. Þó engu líkara sé en hér séu
allir hamingjusamlega giftir, því hún virðist ekki
fá nein að gera. Heldur situr alltaf við barborðið
og lútir höfði ofan í flatan bjórinn. Það er út af
því sem ég skil ekki hvers vegna hún er svona
þreytuleg á svipinn. Kannski ætd hún bara að fa
sér vinnu í kúluleguverksmiðjunni þaðan sem
alltaf berst Springsteenmúsik og allir starfsmenn-
irnir eru svo kraftalegir að sjá þegar þeir safnast
saman í hádeginu fyrir utan skemmuna til að
drekka root beer og reykja Marlboro. Þegar ég
talaði við þá sögðu þeir að bærinn væri frægastur
fyrir að haff verið frægur einu sinni fyrir hús-
gagnaframleiðslu.
_____________________Jamestown 25.6.1995
íbúar Jamestown eru stoltastir af tvennu; því að
bærinn er staðsettur rétt hjá Niagarafossunum,
hann er þeirra Gullfoss, og svo því að Lucy Ball
er héðan, hún er þeirra Björk. Og alveg eins og í
Reykjavík er langt að fara til að sjá þeirra Gullfoss
því hann er tvö hundruð mílur í burrn, og þeirra
Björk er heldur aldrei í bænum, því hún er dáin.
Þó er hægt að fára og skoða „The Lucy Ball
Museum" alveg eins og það verður einhverntíma
hægt að skoða „Bjarkarsafnið" í Reykjavík. Þetta
finnst mér bæði dálítið sniðugt og þægilega
heimilislegt.
_____________________Jamestown 27. 6.1995
Hér sér maður aldrei stakan mann. íbúar James-
town hafa fjölskyldugildið í heiðri og ganga ekki
einir eða í hópum, heldur fara þeir um í fjöl-
skyldum. Þetta er á einhvern hátt fálleg sam-
kennd og einföld. Faðirinn hefúr rétt fyrir sér
alveg þar til hann deyr og þá er það elsti bróðir-
inn sem tekur við og þannig gengur það koll af
kolli. Enda heyrir maður aldrei rifrildi í þessum
bæ. Þegar ég uppgötvaði þetta fór ég að kenna í
brjósti um gleðikonuna sem alltaf situr ein við
barinn og tel líklegt að hún hafi misst fjölskyld-
una sína.
______________________Jamestown 28. 6.1995
Ég talaði við gleðikonuna í gærkvöldi. Hún sagði
mér að hún hefði misst fjölskylduna sína í bmna
og missti svo sjálfa sig þarna fyrir ffarnan mig og
virtist reyna að slökkva brunann sem enn logaði í
sálinni með eigin tárum. Þena var sorglegt og
mig langaði að faðma hana en vissi ekki hvort
hún færi þá að heimta borgun. Og hálfskammað-
ist mín fyrir að hugsa þannig. Þegar ég svaraði
því hvaðan ég væri sagði hún: „Maybe that's
what I need. An Icelander, if not him, who then
can put out that fire in my heart?“ Svo sátum við
þarna, Ms. Fire og Mr. Ice, og rákum raunir okk-
ar. Tvö einmana í þessum mikla fjölskyldubæ,
annað með kalið hjarta, hitt með logandi sál.
______________________Jamestown 1, 7,1995
I hverri fjölskyldu í bænum er einn hundur. Fjöl-
skyldan er hornsteinn samfélagsins en hundurinn
er hornsteinn fjöiskyldunnar. Ef maður gengur
göm í Jamestown eftir tíu á kvöldin byrja húsin
sitthvomm megin að gelta. Það er út af tvennu;
hér er aldrei sála á ferli effir klukkan tíu og svo
eru hundarnir óvanir að sjá stakan mann. Þegar
fjölskyldurnar hittast eru hundarnir þeirra veður.
Ég á við að þá er talað um hundana; hvað þeir
heiti, hvað þeir séu gamlir, af hvaða kyni þeir séu
o.s.frv. Hornsteinarnir eru þannig lagðir saman
og notaðir til að mynda traust umræðuumhverfi.
_____________________Jamestown 4. 7.1995
Ég stóð innan um fjölskyldumar og fylgdist með
þegar ljósadýrðin var send landsfeðmnum sem
allir eru löngu flognir burt. Og hugsaði með mér
að sennilega væm flugeldar eina fegurðin sem
manninum hefði tekist að pakka inn með
ásættanlegum árangri. Eða glitti bara í himnaríki
í gegnum bleksvartan næmrhimininn?
_____________________Jamestown 5. 7,1995
Ég hef náð að vingast dálítið við blaðburðarstrák-
inn í bænum, þann sem ber út The Post-JoumaL
Kannski vegna þess að hann er sá eini fyrir utan
mig sem alltaf er einn á ferð. Og því finnum við
örlítinn styrk hvor í öðrum. Hann er svona ekta
amerískur paper-boy; ferðast um á BMX-hjóli og
hendir bloðum inn í garða; svo bólugrafinn að
það er engu líkara en einhver sé potandi í hann
innanffá og svo angar hann af prentsverm. Alltaf
þegar hann kemur með blaðið spyr hann hvað sé
að ffétta. Það finnst mér frekar fyndið því það er
hann sem á að vera að bera út fréttirnar. En í dag
sagði hann mér að nú eigi að loka kúluleguverk-
smiðjunni því hún standi ekki undir sér. Þetta
fannst mér ferlegt að heyra og sló mig hljóðan
um smnd. Hann renndi hendinni í gegnum úfið
hárið og saug upp í nefið en sagði svo: „But you
know what Iceman, my Dad says things always
pick up.“ Svo tók hann upp hjólið og var fárinn.
„I hope that's tme Mr. Paperboy, I sure hope
that's right.“
Niagarafossamir 8. 7.1995
„íbúar Jamestoum
eru stoltastir af
tvennu; því að bœr-
inn er staðsettur
rétt hjá Niagara-
fossunum, hann er
þeirra Gullfoss, og
svo því að Lucy
Ball er héðan, hún
er þeirra Björk. Og
alveg eins og í
Reykjavík er langt
að fara til að sjá
þeirra Gullfossþví
hann er tvö
hundruð mílur í
burtUy ogþeirra
Björk er heldur
aldrei í bœnum,
því hún er dáin. “
Það er erfitt að lýsa hvernig það er að horfá á
Niagarafossana. f rauninni er eina samlíkingin
sem mér dettur í hug, að ímynda sér að maður
standi fyrir neðan einn stóru smrmhausanna í
Sundhöllinni og horfi beint í andlitið á honurri.
Einhvernveginn þannig er það. Á meðan þessi
hundraðþúsundmilljón lítra vatnsgusa skvettist í
augun fer maður að efast um að geta nokkurn-
tíma notið þess aftur að horfa á Gull-
foss. Vatnsmagnið er slíkt að augun
byrja að tárast yfir því að þurfa að
taka svona mikið inn og í þau kemur
flökurleiki svipaður þeim sem má
finna fyrir í maganum eftir of mikið
þamb.
Jamestown 12.7.1995
Þegar barþjónninn sá mig skima
um effir gleðivinkonu minni
strauk hann nánast skjálfhenmr
yfir skallann og sagði sorg-
mæddur á svip að hún væri
flutt burt. Svo bauð hann mér
upp á bjór og fékk sér einn
sjálfúr. Hann sagði hana hafa
hitt flutningabílstjóra sem
hefði verið á leiðinni f
gegnum bæinn. Hann
sagði hana hafa verið félags-
skap. Hann sagðist sakna hennar.
Þegar bjórinn var búinn lagði
ég tómt glasið á borðið.
Mér fannst kominn tími til
að fara.
„I guess your
dad's right Mr.
Paperboy. Things
always pick up.“ ■