Læknablaðið - 15.03.1995, Síða 35

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
243
2552g) en náttúrulega getnu tvíburarnir (með-
alþyngd 2616g) sem var óháð reykingum og
meðgöngulengd. Kynhlutfall var hærra hjá
glasakomnum tvíburum. Glasakomnir tvíbur-
ar voru oftar lagðir inn á vökudeild en dvöldu
þar skemur. Burðarmálsdauði var svipaður í
báðum hópunum eða 20/1000 samkvæmt hefð-
bundinni skilgreiningu.
í öllum meginatriðum var meðferð og út-
koma í tvíburameðgöngum eftir glasafrjóvgun
ekki frábrugðin því sem er eftir náttúrulega
þungun.
Inngangur
Lengi hefur verið vitað að meðganga og fæð-
ing fjölbura er mun áhættumeiri en þegar um
einburameðgöngu er að ræða (1). Fæðing fyrir
tímann er helsta orsök þess að burðarmáls-
dauði er hærri í fjölburameðgöngu, en aðrir
þættir svo sem afbrigðilegar fósturstöður og
hærri tíðni meðgöngueitrunar, eiga einnig þátt
í því.
Með tilkomu glasafrjóvgunar og skyldra
meðferða við ófrjósemi hefur tíðni fjölbura-
meðgangna aukist (2^1) og þá sennilega einnig
hér á landi. Þekking á áhrifum þessara nýju
meðferðarmöguleika á faraldsfræði, mæðra-
vernd og útkomu tvíburameðgangna er enn
lítil, enda þótt ætla megi að margt skilji að
eðlilegar og tilgerðar tvíburaþunganir. Þannig
eru konur sem fara í ófrjósemimeðferð oft
eldri og með fleiri áhættuþætti á meðgöngu,
sem gætu leitt til tíðari áfalla með fóstur- eða
nýburadauða í kjölfarið. Ahrif sem væru til-
komin vegna hinnar tilgerðu æxlunar eða
aukningar á aldursbundinni áhættu ættu að
vera sérstaklega augljós í tvíburameðgöngum
vegna hættu á fyrirburafæðingu og vaxtar-
seinkun fóstranna sem verður í slíkum með-
göngum umfram einbura. Fæðingarskráning
og skráning tæknifrjóvgana á íslandi veitir
möguleika á að athuga þetta nánar, jafnframt
því að upplýsingar fást um breytingar á tíðni
tvíburameðgöngu á íslandi. Bornar voru sam-
an konur sem urðu þungaðar á eðlilegan hátt
(sjálfkomnar þunganir) og eftir tæknifrjóvgun
(glasakomnar þunganir) á fjögurra ára tíma-
bili, eftir að glasafrjóvganir urðu vanaleg með-
ferð við ófrjósemi. Athugað var hvort mismun-
andi tilkoma þungana leiddi til breytinga á vali
fæðingarleiðar og notkun fæðingaraðgerða hjá
konum með tvíbura og hvort munur væri á
stærð og burðarmálsdauða meðal nýburanna.
Efniviður og aðferðir
Gerð var afturskyggn rannsókn á öllum tví-
burafæðingum á Islandi frá 1.1.1990 til
31.12.1993. Leitað var að öllum tvíburameð-
göngum samkvæmt fæðingartilkynningum í
fæðingarskráningu á Kvennadeild Landspítal-
ans, en þar eru skráð allar fæðingar og fósturlát
á Islandi eftir 20 vikna meðgöngu. Upplýsingar
um meðgöngur og fæðingar voru fengnar úr
mæðraskrám á öllum stöðum þar sem tvíburar
fæddust, það er á Kvennadeild Landspítalans,
fæðinga- og kvensjúkdómadeildum Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri, Sjúkrahúsi Vestur-
lands á Akranesi, Sjúkrahúsi Keflavíkur og frá
Sjúkrahúsi Skagfirðinga á Sauðárkróki. Einnig
voru mæðraskrár kvenna sem höfðu fengið tví-
buragreiningu (ICD 651) í tölvuskrá Landspít-
alans athugaðar. Við það fannst ein tvíbura-
fæðing þar sem öðru fóstrinu hafði verið eytt
vegna alvarlegs fósturgalla og þrjár tvíbura-
meðgöngur þar sem um síðbúið fósturlát var
að ræða, við 16,18 og 21 viku. Á öðrum fæðing-
arstöðum var ekki vitað um síðbúin fósturlát
tvíbura. í rannsókninni voru því meðtalin öll
tilvik tvíbura bæði lifandi og andvana fædd
fóstur/börn, þar sem fæðing eða fósturlát átti
sér stað eftir fullar 16 vikur (112 daga).
Eftirfarandi upplýsingum var safnað á þar til
gert eyðublað: Aldur og hæð móður, hvort hún
var frum- eða fjölbyrja, reykingar á meðgöngu,
hvort þungun hafði verið með eðlilegum hætti,
notkun frjósemilyfja, hvort getnaður hafi orðið
með glasafrjóvgun eða annarri tæknifrjóvgun,
meðgöngulengd við fæðingu eða fósturlát,
fæðingarbyrjun (eðlileg, framkölluð, valinn
keisaraskurður), fæðingarleið (eðlileg, sog-
klukka, töng, framhjálp á sitjanda eða bráða
keisaraskurður), fæðingarþyngd, lengd og kyn
tvíbura, innlögn á vökudeild og lengd dvalar
(5= sjö dagar). Burðarmálsdauði var reiknaður
á 1000 fæðingar, annars vegar samkvæmt víkk-
aðri skilgreiningu, það er börn eða fóstur sem
deyja eftir 16 fullgengnar vikur (112 daga) og
innan eins árs frá fæðingu (365 daga) (5,6) og
hins vegar samkvæmt hefðbundinni skilgrein-
ingu burðarmálsdauða (lifandi fædd börn eftir
22 fullgengnar vikur og 5= 500g að þyngd, and-
vana fæðing eftir ^ 28 vikur og ^ lOOOg að
þyngd og börn sem deyja fram að lokum fyrstu
viku eftir fæðingu) (7). Þegar reiknuð var tíðni
fæðinga var miðað við 22 vikna meðgöngu-
lengd (3= 22 vikur).
Eitt tvíburapar fæddist á tímabilinu eftir