Byggingarlistin - 01.01.1951, Blaðsíða 6

A. EINARSSON & FUNK Tryggvagötu 28 . Simi 9982 . Simnefni: Omega
Miðstöðvartæki . Vatnsleiðslutæki . Dælur . Hreinlætistæki
Byggingarvörur . Eldfæri . Linoleum
MuniO
IVORA M ACASIIV
Pósthússtrœti 9 . Reykjavik
HLUTAFÉLAGIÐ „ÍSAGA«
RauOarárstig 29 . Simi: Skrifstofa 9976, verksmiðja 1905 . Simnefni: „fsaga"
Acetylengas . Súrefni . Logsuðuefni . Kalk
Getum útvegaö hin heimskunnu AGA logsuöu- og skuröartaki
gegn nauösynlegum leyfum.
Aðalumboð fyrir
Svenska Aktiebolaget Gasaccumulator
Stockholm
Framkvænuim raflagnir og breytingar í verk
smiðjur, hús og skip.
Önnumst rafteikningar á veitum.
Bezta lýsingin er: Fluorescent.
Vönduð og ábyggileg vinna.
Vesturgötu 2 . Sínii 2915
J. B. PÉTURSSOIV
blikksmiðja og stáltunnugerð
Simar:
Verksmiðjan 3125
Skrifstofan 3126
Heima 4125
Pósthólf 125
Reykjavik
TO útgerðar: Blikk- og stáltunnur
an verið ónotað á þeim slæmu, framleiðslu-
geta iðngreinarinnar hefur ýmizt verið of-
spennt eða vanspennt. Stöðvun framleiðsl-
unnar hefur leitt til hreinna húsnæðisvand-
ræða hvað eftir annað, sem síðan hafa leitt
af sér almenna hækkun húsaleigu. Þessar
sveiflur í byggingariðnaðinum hafa verið
einn virkasti þúttur hagsveiflanna. Sveifl-
urnar eru því mjög afdrifaríkar fyrir hag-
þróunina í heild og liafa í fÖr með sér gífur-
lega ókosti fyrir þd, er að framleiðslunni
vinna, og þá, sem hennar eiga að njóta.
Fyrsta sjónarmiðið, það sem ríkjandi var
eftir 1932, var þar af leiðandi hið „kon-
junkturpólitíska“, nauðsynin að draga úr
sveiflunum.
Á síðari árum hefur hið félagslega sjónar-
mið einnig æ meira komið til greina. Sú
krafa hefur verið viðurkennd, að allir þjóð-
félagsþegnar verði að eiga kost á húsnæði,
er uppfylli vissar lágmarkskröfur, hvað
snertir stærð og þægindi, á verði, er sé þeim
fjárhagslega kleift. Reynslan hefur berlega
leitt í ljós, að því marki verði ekki náð án
víðtækra opinberra afskipta. Þær íbúðir, er
byggðar voru fram að síðari heimsstyrjöld-
inni, fullnægðu á engan hátt þessum kröf-
um. Þeim var ýmis ábótavant, hvað snerti
þægindi eða stærð, einkum hið síðarnefnda,
og að því leyti, sem þessum kröfum var full-
nægt, var leigan langt umfram fjárhagsgetu
almennings.
í stórum dráttum má segja, að allar götur
frá því, að byggingarstarfsemin í bæjunum
fer að stóraukast á síðari hluta aldarinnar
sem leið, hafi húsaleigan verið ákveðin ein-
hliða af eftirspurninni. Byggingarstarfsem-
in hefur til lengdar aldrei haft við fólks-
fjölguninni í bæjunum. Húsaleigan hefur
verið miklu hærri en byggingarkostnaður,
eðlilegur vaxtakostnaður og reksturskostn-
aður fasteigna, samfara þeim gróða, sem yf-
irleitt er talinn eðlilegur, hefur verið gefið
tilefni til. Sá mikli gróði, er þannig hefur
myndazt, hefur skipzt á milli lóðareigenda,
lánaveitenda, fasteignasala og fasteignaeig-
enda, byggingarmeistara og byggingarvöru-
framleiðenda. Það hefur ekki verið hægt að
réttlæta þennan gróða með framlagi þessara
aðila til framleiðslunnar. Hann hefur skap-
azt án þeirra tilverknaðar, oft á tíðum bein-
línis vegna þess, að þeir hafa haldið að sér
höndunum, og hann hefur ekki stuðlað að
bættum framleiðsluháttum og lækkuðum
framleiðslukostnaði í greininni, heldur
þvert á móti. Afnám spákaupmennsku og
óhóflegs gróða í byggingariðnaðinum er eitt
þeirra höfuð sjónarmiða, er nú hafa hlotið
viðurkenningu þess opinbera.
Það er einkennandi fyrir byggingariðnað-
inn, að iðnþróunin þar hefur ekki fylgt
sömu braut og í öðrum iðngreinum. Það má
segja, að þróun þessarar iðngreinar hafi
staðnað á stigi, sem tilheyri eldri stigum
kapitalismans. Fjöldi þeirra fyrirtækja, er
að húsabyggingum standa er mjög mikill,
4
1951,1 BYGGINGARLISTIN