Milli mála - 01.01.2013, Side 326

326
framar í allri villimennsku. Stríð þeirra er göfugt og stórbrotið og
er jafn afsökunarvert og fagurt og þessi mannlegi sjúkdómur getur
orðið: Í stríði þeirra felst einungis þrá eftir dyggð. Þeir hafa ekki
áhuga á því að leggja undir sig ný lönd vegna þess að þeir njóta enn
allsnægta náttúrunnar sem sér þeim fyrir öllu sem þeir þarfnast án
vinnu og erfiðis, og í svo ríkum mæli að þeir hafa engan áhuga á því
að stækka land sitt. Þeir eru enn á því hamingjusamlega stigi að þrá
ekki meira en það sem þeir þurfa nauðsynlega: allt sem fer fram yfir
það er óþarfi í þeirra augum. Þeir kalla jafnaldra sína bræður, börn
þá sem eru yngri, og gamalmennin eru feður allra. Þau láta erf-
ingjum sínum sameiginlega eftir eigur sínar óskiptar, án annarrar
skilgreiningar en þeirrar einu sem náttúran gefur börnum sínum
þegar þau koma í heiminn. Ef nágrannar þeirra koma yfir fjöllin til
þess að gera atlögu að þeim og bera sigur af hólmi þá felst ávinn-
ingurinn í heiðrinum og því að hafa sýnt meiri dirfsku og dug; þeir
hafi ekkert að gera við eignir hinna sigruðu og snúa heim þar sem
þá skortir ekkert sem þeir geta ekki án verið og ekki heldur það sem
er svo mikilvægt: að kunna að njóta tilvistar sinnar og láta sér hana
nægja. Þessir gera það sama. Þeir biðja fanga sína ekki um neitt
annað en játningu og að viðurkenna að þeir hafi tapað. En á heilli
öld mun hver einasti þeirra heldur deyja en hvika frá hinu óbilandi
hugrekki í orðum eða æði. Allir kjósa þeir frekar að vera drepnir og
etnir heldur en að biðja sér vægðar. Þeir hugsa vel um óvini sína til
þess að þeim verði enn sárara um líf sitt og tala oft við þá um yfir-
vofandi dauðdaga þeirra og kvalirnar sem bíði þeirra, undirbúning-
inn, hvernig líkami þeirra verði bútaður niður og veisluna sem
haldin verði á þeirra kostnað. Allt þetta er gert í þeim tilgangi
einum að fá þá til þess að segja orð sem bera vitni um hugleysi eða
lítilmótleika, eða vekja hjá þeim löngun til þess að flýja, til þess að
hafa heiðurinn af því að hafa gert þá hrædda og brotið niður styrk
þeirra. Því ef vel er að gáð felst hinni sanni sigur í þessu einu:
victoria nulla est
Quam quæ confessos animo quoque subjugat hostes.15
15 Claudius, De sexto consulatu Honorii, 248–249: „Það er enginn sigur nema sá sem knýr óvininn til
að játa ósigurinn einnig í huga sér.“
AF MANNÆTUM