Helgafell - 02.12.1943, Qupperneq 24

406
HELGAFELL
son á Þingvöllum í sumar. Ekki man ég til, að íslenzkir stórhöfðingjar hafi
fyrr haft ráðagerðir um að taka fyrir munn andstæðinga sinna, en þó má vel
vera, að einhver vanstilltur stórbokki hafi einhvern tíma áður tekið sér slík
fáryrði í munn. Bjarni getur þess ennfremur, að fyrsti þytur þessa hljóms
hafi heyrzt sumarið 1942, er rúmlega 60 alþingiskjósendur sendu alþingi
ávarp um að ráða sjálfstæðismálinu ekki til lykta fyrr en Danmörk og ls-
land gæti rætt um það sem frjálsir aðiljar. Þessi skýlausi réttur kjósenda til
þess að ávarpa alþingi var framkvæmdur leynilega samkvæmt ósk forsætis-
ráðherra. Á þennan hátt hófst þá rómurinn, sem á að kæfa! Virðist því
óneitanlega kominn tími til, að íslenzkir borgarar taki að athuga, hve lengi
þeir muni halda frelsi sínu fyrir stórgikksæði sumra þeirra, sem eru eða þykj-
ast vera foringjar alþingis. Bjarni lítur þá, sem að ávarpinu stóðu, auðvitað
ekki hýru auga. ,.Undirskrifendur hurfu þó von bráðar í skuggann af orð-
sendingum Bandaríkjanna, og er rétt að láta þá eiga sig þar, aðra en þá,
sem út úr skugganum hafa skotizt“. Þeir, sem undir ávarpið rituðu, birtu það
ekki og létu hljótt um það vegna loforðs þess, er þeir höfðu gefið forsætis-
ráðherra. En hér koma nú þakkirnar! Bjarni lætur svo sem undirskrifendur
þori ekki annað en halda sig í skugganum, sjálfsagt af hræðslu við sjálfan
hann og aðra viðlíka stórlaxa meðal hraðskilnaðarmanna. Þetta hégóma-
raus er að vísu öllum óskaðlegt, og er Bjarna ef til vill vorkunnarmál, þótt
hann gæti ekki haft taumhald á tungu sinni, úr því að hann langaði til að
segja þetta. En þó má honum vera fullkunnugt, að velflestir menn þora að
horfast í augu við höfðingdóm hans, hvar og hvenær sem þeir mæta honum.
Annars er það merkilegt, hvað hraðskilnaðarmenn gerast jafnan orðvarir,
ef þeir eru einslega krufðir sagna um pólitík þeirra. „Finnst þér höfuð-
atriði, hvort sambandsslitin verða árið 1944, 1945 eða 1946? Við höfum þó
hinn óvéfengda rétt til skilnaðar, sem felst í sáttmálanum frá 1918. Og
þar að auki höfum við ákveðin fyrirheit tveggja hinna mestu stórvelda við
Atlantshaf, að þau muni fyllilega viðurkenna sjálfstæði vort og fullveldi!“
,,Já, — hm, það getur rétt verið, en það er bezt að þetta verði sem fyrst!“
,,Já, en ekki þarftu að óttast, að konungur eða Danir spilli neinu hér á landi,
meðan ófriðurinn geisar!“ „Nei, kannske ekki, — en ég hef alltaf verið
á móti Dönum og er það enn!“ Svo nennir maður ekki að halda samtalinu
áfram.
Bjarni Benediktsson má eiga það, að hann er eini maðurinn, sem hefur
gert tilraun til að halda uppi vitsmunavörnum fyrir hraðskilnaðarstefnunni.
Hann mun og manna færastur í þeim flokki til þess að gera það, því að
hann hefur góða þekkingu á ýmsum sviðum og er góðu viti gæddur. Samt sem
áður hefur honum farizt þessi tilraun heldur illa úr hendi. — Hins vegar get
ég ekki talið, að t. d. Morgunblá&ið hafi lagt neitt til þessa máls frá eigin
brjósti. Það hefur að vísu slefað úr sér öllum ósköpunum af heimsku og rógi