Helgafell - 02.12.1943, Síða 65

BÓKMENNTIR
447
skilningi, því þeir eru einnig bognir
af erfiði, upplitaðir og veðurbitnir,
grópaðir og sviðnir eftir misjafna daga.
Síðan á landnámsöld hafa líklega bú-
ið álíka margir menn á þessum ein-
mana bæ og nú eru hér saman komn-
ir, — það skakkar aldrei miklu. Eg
virði þessa grámenn dálítið nánar fyr-
ir mér, kemst að raun um, að ég
þekki þá ekki, hef aldrei séð þá áður.
Mér finnst sem ókunn örlög hafi steypt
mynd þeirra í móti sínu, knífar fjar-
lægra sársauka hafi skorið þessi and-
lit út. Þeir hafa búið hér ár fram af
ári, mann fram af manni, síðan land-
ið fannst, og lifað á grjóti. Andi þeirra
trú og tryggð hefur gætt grjótið lífi.
Og ekki hafa slíkir menn, orðvarir
og dáðadýrir jarðarsynir, setið þessa
jörð eina, heldur allar aðrar gráar og
grjótorpnar jarðir landsins. Eins og
haugaeldur brennur á næturþeli yfir
Áfangar Nordals
Sigurður Nordal: ÁFANGAR. Fyrsta
bindi. Líf og dauði og aðrar hugleið-
ingar. Helgafellsútgáfan 1943. —
VII+293 bls. Verð £ alskinni kr 75,00
og kr. 90,00.
Enginn getur komizt hjá því að standa aldur
sinn og lífsreynslu að margs konar hermdarverk-
um, og eitt af því hörmulegasta, sem hún legg-
ur í vana sinn, er að fara ránshendi um haefi-
leika vora til hrifningar og tilhlökkunar. Mér
er það ennþá ótrúlega minnisstætt, hversu ég
og félagar mínir biðum þess í eina tíð með
djúpum fögnuði að fá að heyra nýtt ljóð eftir
skólabróður okkar Jóhann heitinn Jónsson, hinn
unga snilling og töframann, sem í okkar aug-
um var mesta ská]d veraldarinnar, og mér er
ennfremur mikil eftirsjón að því að geta ekki
vaenzt þess framar að opna nýja bók með jafn
áfjáðri tilhlökkun og Fornar ástir eftir Sigurð
Nordal, þegar sú bók kom út.
Og vissulega var þetta merkilegur viðburður.
Fornar ástir komu með ný útsýni og ný listraen
sjónarmið inn í bókmenntir vorar, og ef til vill
fólgnu gulli, tekur allt í einu eldur að
brenna yfir þessum forna, vallgróna
bústað. Upp af grágrýtinu og mönn-
um þess leggur bjartan, kyrran loga,
sem ber við himin, logann frá hinum
síbrennandi þyrnirunna lífsins. Rödd
guðs hefur talað“.
Uggi hafði ekki í huga neina stærð-
arkirkju. Svo fór, að þar varð svo
hátt til lofts og vítt til veggja, að ó-
gerningur var að koma öllu undir
þak, hið mikla ritverk er musteri,
sem enginn getur fullgert, fremur en
mörg þau listaverk, sem seilast hæst.
Eitt af hinu einstæða við þessa
kirkju er, að þar munu nógu margar
sögupersónur ódauðlegar til þess, að
um aldur og ævi þurfi ekki að verða
í henni messufall. En Uggi var annars
harðánægður með að messa yfir fugl-
unum einum.
v B. S.
er það þess vegna, sem ég er ekki lengur viss
um, að skáldskapur þessarar bókar sé jafn mik-
ils háttar í augum hinnar yngstu bókmennta-
kynslóðar og hann var raunverulega á sín-
um tíma. Það er einmitt háttur margra þeirra
rita, sem öðrum fremur eiga erindi við samtíð
sína, að um leið og þau hafa skilað hlutverki
sínu, draga þau sig í hlé, hægt og hljóðlaust,
hverfa bókmenntunum einn góðan veðurdag, en
setjast þess í stað í helgan stein bókmennta-
sögunnar. En hvort sem Fornar ástir hafa þeg-
ar haft þessi vistaskipti eða ekki, verður því
að minnsta kosti ekki neitað, að þær tákna mjög
skemmtiiegt upphaf á óvenjulega glæsilegum
ritferli. Að vísu hefur dr. Sigurður Nordal lagt
færra af mörkum til skáldskapar og ..fagurra
bókmennta“ í þrengstu merkingu en við, hin-
ir ungu lesendur hans í eina tíð, hefðum kos-
ið, en hann hefur engu að síður í meira en ald-
arfjórðung haldið áfram að vera einn gáfaðasti
og listfengasti rithöfundur þessa lands. Það
kemur þess vegna ekki á óvart, að þrátt fyrir
mörg og ágæt rit önnur, sem samin hafa verið
og gefin út hér á landi að undanförnu, eru þau
tvenn bókmenntaafrek síðustu ára, sem ætla