Málfríður - 15.03.2008, Blaðsíða 9

MÁLFRÍÐUR 
Í þessari grein ætla ég að kynna nokkrar helstu nið­
urstöður rannsóknar minnar á viðhorfum dönsku­
kennara til þjálfunar munnlegrar færni í framhalds­
skólum. Ástæðan fyrir því að ég valdi þetta við­
fangsefni fyrir MA ritgerð er sú að á undanförnum
áratugum hafa orðið miklar breytingar í umræðu
um tungumálakennslu. Breytingarnar felast m.a. í
aukinni áherslu á þjálfun munnlegrar færni í krafti
þess að tungumál sé lifandi samskiptatæki. Markmið
tungumálakennslu er því að gera nemendum fært
um að nota málið í samskiptum við þær þjóðir
sem það tala (Bygate, 1987; Svendsen Pedersen,
2001). Mér lék forvitni á að vita hvort og á hvaða
hátt, umræðan hefur haft áhrif á dönskukennslu
á framhaldsskólastigi. Íslenskum nemendum gefst
ekki oft tækifæri til þess að tala dönsku í daglegu
lífi og eru þess vegna óöruggir þegar að talmál­
inu kemur. Þarna reynir því á kennarann að skapa
með kennslu sinni umhverfi og aðstæður sem þjálfa
nemendur í að nota tungumálið á sem eðlilegastan
hátt. Samkvæmt kenningum hugsmíðahyggju læra
nemendur af því að framkvæma (learning by doing)
en ekki af því að fylgjast með öðrum (Carvin, 2006;
Dale, 1969). Því er mikilvægt að nemendur séu virk­
ir í náminu og að þeir fái tækifæri til þess að læra á
þann hátt sem þeim finnst best. Það hvetur til sjálf­
stæðra vinnubragða og um leið aukinnar ábyrgðar á
eigin námi.
Ósa Knútsdóttir er dönsku­
kennari við Menntaskólann
við Sund.
Ósa Knútsdóttir
Ósa Knútsdóttir
„Nu taler vi dansk“
Þjálfun munnlegrar færni í dönsku í framhaldsskólum
Rannsóknin
Rannsóknin byggir á ítarlegum viðtölum við 5
dönskukennara á framhaldsskólastigi. Þátttakendur
í rannsókninni, sem allir eru konur, kenna ýmist
í bekkja­ eða fjölbrautaskólum. Ég ákvað að velja
kennara með mislanga kennslureynslu til þess að
kanna hvort og hvaða áhrif starfsreynsla hefði á
viðhorf þeirra og aðferðir. Kennararnir koma fram
undir dulnöfnum. Gögnum var safnað á tímabilinu
september til nóvember 2005 og frá september til
október 2006. Ég fékk strax mjög jákvæð viðbrögð
frá kennurunum þegar ég leitaði til þeirra með
erindi mitt og voru þær fúsar til þess að tjá sig um
kennslu sína, áherslur og aðferðir.
Áhugi nemenda er forsenda árangurs í námi
Það er mikilvægt í öllu námi að nemendur hafi
áhuga á viðfangsefni sínu. Rannsóknir á áhugahvöt
nemenda í tungumálanámi hafa sýnt að áhugi nem­
enda er lykilþáttur í því að þeir nái árangri í námi.
Fram kemur að ef góða námsmenn skortir áhuga ná
þeir alls ekki tilsettum markmiðum í tungumála­
námi þrátt fyrir góða kennslu og vel uppbyggða
námskrá. Slakari námsmenn hafa aftur á móti náð
mjög góðri færni í námsefninu í krafti áhuga síns
þrátt fyrir veikari undirbúning í greininni og jafnvel
erfiðari námsaðstæður (Dörnyei:1998). Margir þætt­
ir hjálpast að við að vekja og viðhalda áhuga nem­
enda. Mikilvægt er að byggja upp sjálfstraust þeirra
og um leið persónulegan metnað til þess að standa
sig vel. Sá metnaður byggist m.a. á jákvæðum vænt­
ingum nemenda gagnvart verkefnum, tilhlökkun til
þess að takast á við þau og meðvitund um að námið
nýtist í framtíðinni.
Að tala dönsku – notkun nemenda og
kennara á markmálinu
Í upphafi er ekki úr vegi að draga upp mynd af
þeim aðstæðum sem viðmælendur mínir búa við
hvað varðar vilja og getu nemenda til þess að tjá