Málfríður - 15.03.2008, Blaðsíða 11

MÁLFRÍÐUR 11
kennaranum kominn. Allar leggja þær áherslu á
að kennarinn verði að hafa gaman af því sem hann
er að gera og smita þannig nemendur með áhuga
sínum. Katrín lýsir afstöðu sinni á eftirfarandi hátt:
„Fyrst og síðast að hafa gaman af þessu. Um leið og
mér er farið að finnast leiðinlegt í kennslustundum
sem þýðir að þá leiðist nemendum mínum líka þá
verð ég að gera eitthvað ...“
Elín tekur fram að hún sé fyrirmynd nemendanna.
Hún telur að hún „sé mjög öguð inni í kennslustund­
inni“ og að hún geti ekki farið fram á að nemend­
urnir séu það nema að hún sé það sjálf. Hún leggur
einnig mikið upp úr því að vera skipulögð í starfi og
segir það mikilvægt að kennarar venji sig á að hugsa
um hvað þeir séu að gera í tímum og hverju þeir vilji
ná fram. Nemendur verði að sjá tilgang með með
vinnu sinni, annars nenni þeir ekki að vera með.
Viðhorf viðmælenda minna í garð nemenda ein­
kennist af umhyggju og virðingu. Eins og fram hefur
komið leitast þær við að skapa gott andrúmsloft í
tímum þannig að nemendum líði vel og þori að tjá
sig. Þær hvetja nemendur óspart áfram og hafa mik­
inn metnað fyrir þeirra hönd. Að sama skapi leitast
þær við að efla sjálfstraust nemenda með því að
leggja fyrir þá fjölbreytt verkefni þannig að allir geti
notið sín. Þær leggja áherslu á að þekking í kennslu­
fræði og skilningur á því hvernig tungumálanám fer
fram sé forsenda þess að vel takist til í kennslunni.
Skortur á kennsluefni eykur
vinnuálag á kennara
Skortur á kennsluefni til talþjálfunar skapar aukið
álag á kennara sem þurfa að eyða ómældum tíma
og orku í gerð talæfinga, auk hefðbundins kennslu­
undirbúnings. Elín gerir þetta að sérstöku umræðu­
efni og er greinilegt að henni er þetta mjög hugleik­
ið. Hún segir: „Það er ekkert talkennsluefni til [...]
það vantar efni, það eru ekki allir sem geta búið það
til.“ Aðspurð telur hún sig nota mjög mikinn tíma í
námsefnisgerð: „Ég hugsa að ég geri það, ég hugsa
að ég eyði stundum of miklum tíma í það, ég held
að ég gefi of mikið af mér.“ Hún bendir einnig á að
til þess að halda athygli nemenda þurfi að vera með
„spennandi efni og þegar upp er staðið er það efni
sem er spennandi í dag ekki spennandi á morgun.“
Þess vegna þurfi kennarar alltaf að hafa augun opin
fyrir nýju efni og það kosti sitt. Þær hinar taka í
sama streng og ummæli þeirra benda til gríðarmik­
illar vinnu kennarans sem engan enda tekur svo og
metnað til þess að gera sífellt betur.
Baráttan fyrir dönskukennslu
Þrátt fyrir að viðmælendur mínir hafi allir mikla
ánægju af starfi sínu, kemur í ljós að dönskukennsla
hefur einnig dökkar hliðar. Þær eru allar sammála um
að á undanförnum árum hafi dönskukennarar þurft
að standa vörð um dönskukennsluna sem hefur átt
undir högg að sækja að þeirra mati. Steinunn segir
reyndar: „Mér finnst ég alltaf hafa þurft að berjast
mjög mikið fyrir tilveru fagsins og það er farið að
lýja mig mjög mikið.“ Fyrirhuguð breyting á dönsku­
kennslu í framhaldsskólum í kjölfar styttingar náms
til stúdentsprófs, leggst þungt á alla viðmælendur
mína. Steinunn og Elín taka þar dýpst í árinni þegar
þær segja að þeim þyki dönskukennarastarfið ekki
spennandi kostur fyrir ungt fólk í dag.
Lokaorð
Hér að framan hef ég dregið fram nokkrar helstu
niðurstöður rannsóknarinnar. Það er ljóst af frá­
sögnum kennaranna að þær telja að íslenskir nem­
endur eigi töluvert langt í land með að ná þeirri
talfærni í dönsku sem æskileg væri. Að þeirra mati
er mikilvægt að leggja aukna áherslu á þjálfun tal­
aðs máls í dönskukennslunni. Einstaklingsþjálfun er
ekki auðveld í framkvæmd í stórum hópum og því
er nauðsynlegt að þjálfa nemendur bæði í pörum
og hópum. Þær leiðir sem kennarar telja árangurs­
ríkastar eru: Að nota dönsku sem samskiptamál í
kennslustundum, leggja áherslu á samvinnu nem­
enda í námi, að munnleg verkefni höfði til nemenda
og að námsefni sé áhugavert.
Greinin er byggð á MA­ritgerð í kennslufræði
frá félagsvísindadeild Háskóla Íslands 2007. Leið­
beinandi var Hafdís Ingvarsdóttir.
Ég færi kennurunum sérstakar þakkir fyrir að
gefa sér tíma til að taka þátt í rannsókninni og miðla
af reynslu sinni og þekkingu.
Heimildaskrá
Bygate, M. (1987). Speaking. Oxford: Oxford University Press.
Carvin, A. (2006). „Constructivism Basics.“ Sótt 8. september 2006 af
http://www.edwebproject.org/constructivism.basics.html
Dale, E. (1969). Audio-Visual Methods in Teaching (3. útgáfa). New York:
Holt, Rinehart and Winston.
Dörnyei, Z. (1998). „Motivation in second and foreign language learn­
ing.” Language Teaching Research, 31, bls. 117­135.
Pedersen, S. (2001). Task Force. Et bud på kommunikativ sprogunder­
visning. Sprogforum. Tidsskrift for sprog- og kulturpædagogik, 20, bls.
7–19.