Bæjarins besta - 12.12.2013, Blaðsíða 25

FIMMTUDAGUR 12. DESEMBER 2013 25
ðurinn skrifar bækur sem
jálfum þykja áhugaverðar
les hljóðaljóð og performansljóð
og hef farið víða, ekki bara í
Evrópu heldur var ég til dæmis
nýlega í Brasilíu. Sums staðar
hef ég verið í „lengri“ verkefnum,
það er þá vika hér og vika þar, til
dæmis kenndi ég ritlist í Biskops
Arnö í Svíþjóð og vann með leik-
hóp að sýningu á ljóðum mínum
í Bonn í Þýskalandi. Ég var líka
viku í Wales en þá þvældumst
við um á milli smábæja og gistum
á ólíkum stöðum.
Ég veit ekki hvað er um það að
segja svo sem – þetta er hark og
ég geri þetta ekki síst vegna þess
að ég er alltaf blankur. En svo er
þetta líka skemmtilegt og þreyt-
andi, ég sveiflast alltaf á milli
þess að finnast þetta æðislegt og
vera bara ægilega þreyttur á
flakkinu. Mér finnst þetta ein-
hvern veginn alltaf jafn óraun-
verulegt þegar ég er að skipu-
leggja þessar ferðir, finnst ein-
hvern veginn alltaf eins og ég
muni mæta á flugvöllinn og í ljós
komi að það hafði ekki verið
bókaður neinn flugmiði, eða þá
ég sofi yfir mig og missi af einu
flugi og þá er ég náttúrulega
strand á öll hin flugin líka. Ég
hef bara einu sinni lent í smá-
vægilegum vandræðum og það
var á síðasta leggnum áður en ég
kom heim.“
Stóð þarna eins og bjáni
drukkinn um miðja nótt
„Þá var ég í Svíþjóð og byrjaði
á því að taka strætó út á lestarstöð.
Rétt missti af fyrsta strætó, náði
næsta sem flutti mig á lestar-
stöðina akkúrat á því augnabliki
sem lestin var að fara. Ég bein-
línis kom hlaupandi út úr strætón-
um og náði 40 metra af 60 áður
en hún tók af stað. Þá varð ég að
bíða í sex tíma eftir næstu lest,
sem var svo þremur tímum lengur
til Osló en ráðgert hafði verið.
Þar var ég að sýna ljóðateikni-
myndir og þurfti að stökkva beint
upp í leigubíl og keyra í leikhúsið
til að ná sýningunni – með bak-
pokann og allt draslið með mér,
tveggja mánaða skammt af far-
angri. Eftir sýninguna hékk ég
svo á barnum með fólkinu þarna
og kom ekki heim á hótel fyrr en
klukkan var að verða þrjú. Þá
kom í ljós að gleymst hafði að
bóka hótelherbergið mitt. Ég stóð
þarna eins og bjáni, drukkinn um
miðja nótt eitthvað röflandi „but
I am with the festival ...“ – það
reddaðist svo þegar ég lét nætur-
vörðinn hafa kreditkortið mitt í
pant.
Ég þekki náttúrulega þennan
bransa, ég var næturvörður í tvö
ár á Hótel Ísafirði – það er erfitt
að ætla að hleypa ókunnugum,
drukknum manni upp á herbergi
um miðja nótt án þess að á bak
við það séu neinir pappírar. Mað-
ur verður dálítið uppleystur af
því að vera aldrei heima hjá sér.
Ég flutti aftur heim í Ölduna í
nóvember í fyrra en síðan í júlí
hef ég bara verið hérna tíu daga.
Það stendur reyndar til bóta. Nú
eru engin svona ferðalög bókuð
fyrr en í maí, og þótt það geti
breyst, þá eru þessir mánuðir,
desember fram í mars, yfirleitt
frekar dauðir í þessum bransa.
Hátíðavertíðarnar eru mest á
vorin og haustin.“
Berst fyrir rétt-
indum rithöfunda
Eiríkur hefur undanfarin miss-
eri verið hávær hvað varðar rétt-
indamál rithöfunda. Til dæmis
einn af fáum sem þorðu að mót-
mæla nýjum og lækkuðum samn-
ingum útgefenda. Hvernig hafa
viðbrögðin við því verið?
„Viðbrögðin hafa verið bæði
góð og slæm. Það er verið að
lækka prósentuna sem við fáum
fyrir kiljuna og sá samningur var
einfaldlega samþykktur af félags-
fundi í Rithöfundasambandinu.
Reyndar frekar fámennum, en
samt, það gildir víst. Ég skil samt
ekki hvers vegna stéttarfélag
gengur að kröfu útgefanda um
lækkuð laun – ég átta mig ekki á
því hvernig það gerist þótt það
hafi margoft verið útskýrt fyrir
mér. Að útgefendur hafi bara bor-
ið sig svona illa. En ég á bágt
með að trúa því að þeir hafi það
verra en höfundarnir sem oft ná
varla að kreista nema ein mánað-
arlaun út úr hverri bók – sem
tekur kannski fjögur ár að skrifa.
Auk þess var prósentan hækkuð
á þá sem hafa hæstu launin, þá
sem fara yfir 7000 seld eintök,
sem er margföld metsala.
Ég held að margir sjái eftir því
að hafa samþykkt og enn fleiri
sjái eftir því að hafa ekki mætt –
það er samt oft talað um að við
eigum bara að bíða og sjá, bíða
eftir að það sé komin „reynsla“
af einhverju, eins og kiljuútgáfa
sé eitthvað glænýtt og ófyrirsjá-
anlegt fyrirbæri. Það er talsverður
ótti í sambandinu við klofning –
það hefur einu sinni klofnað og
þá voru víst mikil illindi. Og æ
síðan fær maður á tilfinninguna
að það vilji bara allir hafa alla
góða og fólk byrji að súpa hveljur
strax og einhver gerir sig líklegan
til að rugga bátnum hið minnsta.
Ungu höfundarnir sem lenda
mest í þessari lækkun – þeir sem
frumútgefa í kilju – eru skiljan-
lega tilbúnir að taka slaginn. En
mér finnst eins og margir hinna
eldri séu reiðubúnir að gera það í
orði en ekki í borði – reiðubúnir
að skilja kröfurnar og hrópa slag-
orð um samstöðu en skilji alltaf
bakdyrnar eftir opnar ef þeir
skyldu þurfa að flýja úr slagnum.
Og það er líka alveg skiljanlegt,
það nennir enginn að ómaka sig
mikið fyrir hagsmuni annarra. En
vonandi er það samt misskiln-
ingur. Ég held að margir þeirra
sem hafa ekki verið virkir í sam-
bandinu ætli að verða virkari og
vonandi ganga líka yngri höf-
undarnir í sambandið við fyrsta
tækifæri.“
– Hvað tekur við hjá þér núna?
„Ég er með alltof margar bæk-
ur í smíðum og kominn alltof
stutt inn í þær allar. Ég þarf eigin-
lega helst að fara að henda ein-
hverju af þeim svo ég geti einbeitt
mér að hinum. Ég er til dæmis að
skrifa bók um plokkfisk – ein-
hvers konar framúrstefnulega
matreiðslubók.“
Hvernig er að vera
bæjarlistamaður?
„Ég er enn að venjast tilhugs-
uninni. Ég er auðvitað mikill Ís-
firðingur, svo mikill að ég
skammast mín oft niður í tær
fyrir rembuna sem getur gripið
mig, og gaman að fá að vera
spámaður í eigin heimabyggð og
það allt saman – kannski engin
viðurkenning sætari, þegar öllu
er á botninn hvolft. En ég er líka
viðkvæmastur fyrir minni eigin
heimabyggð, feimnastur og mest
inn í mig. Ég hef sem dæmi ekki
oft lesið upp hérna og þegar það
hefur gerst er ég hvergi meira
nervus. Ég veit ekki alveg hvað
það hefur með að gera, kannski
er maður eitthvað berskjaldaðri
hérna. Hégómagjarnari því það
sést alls staðar til manns.
En þetta er auðvitað mikill
heiður, peningarnir skipta mig
svo sannarlega máli, ég skamm-
ast mín ekkert fyrir það – og
umfram allt annað gott að bæjar-
félagið skuli sjá sér fært að halda
þessu til streitu og vonandi verður
svo áfram. Án menningar er ekk-
ert nema strit og slor í samfélag-
inu. Og ekki misskilja mig, strit
og slor eru ágæt, sérstaklega strit,
en maður verður samt að fá frið
fyrir þeim annað veifið. Maður
þarf líka hugarró og maður þarf
fegurð og heila heima af brjálæði
sem eru ekki manns eigið brjá-
læði.