Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.2014, Blaðsíða 26

Vikublað 23.–25. september 201426 Lífsstíll
F
oreldrahlutverkið er krefj-
andi. Við ætlum okkur öll
að gera svo vel að stundum
gleymum við einfaldlega að
hafa gaman af því. Skoðaðu
hvaða atriði af þessum lista koma í
veg fyrir að þú nálgist foreldrahlut-
verkið út frá gleði. Leyfðu þér að
vera hamingjusamt foreldri – fyrir
sjálfan þig og barnið þitt.
1 Gamall farangur Þar sem við mörkumst af fyrri reynslu
eru hugmyndir okkar um uppeldi
og barnæsku gjarnan úr okkar eigin
uppvexti. En ef þú heldur fast í það
hvernig hlutirnir „eiga“ að vera
gleymir þú kannski að njóta þess
hvernig þeir eru í raun og veru.
Horfðu gagnrýnum augum á
uppeldisaðferðir þínar og spurðu
þig reglulega af hverju.
2 Ekki halda stigatöflu Heldur þú stigatöflu yfir
frammistöðu þína? Hvaða foreldri
tekur mestan þátt í félagsstarfinu?
Hvaða foreldri heldur fastast í
reglur? Hvaða foreldri er duglegast
með krökkunum? Að fylgjast með
ímynduðum stigum eyðir bara
orku. Gerðu það sem þig langar og
getur gert. Ekki taka að þér
verkefni til að ganga í augun á
öðrum foreldrum og ekki krefjast
þess að aðrir foreldrar séu jafn
virkir og þú.
3 Kveddu alræðis-
herrann
Sem foreldri
verður þú að
setja mörk. Ekki
nota afl til að fá
þínu framgengt. Ef
barnið reynir sífellt að komast yfir
ákveðin mörk skaltu spyrja þig og
barnið: „Af hverju?“ Líttu á þig sem
traustan og gagnlegan leiðbein-
anda barnsins í stað alræðisherra.
Ef barnið upplifir þig þannig er það
líklegra til að hlusta, sem þýðir
minni átök og vonleysi fyrir ykkur
bæði.
4 Hættu að garga Ef þú ert vanur/vön að öskra þegar þú
kemst í uppnám spurðu þá sjálfa/n
þig þessarar spurningar: Hefur
öskur bætt samband þitt við barnið?
Það er líklegast að þú öskrir þegar
þú ert reið/ur og slíkt getur hrætt
börnin. Öskur skemmir bæði traust
og öryggistilfinningu barnsins. Vertu
meðvitaður/meðvituð um það
hvenær og af hverju þú gargar á
barnið þitt og taktu ákvörðun um að
breyta þeim aðstæðum í framtíð-
inni.
5 Ekki ætlast til að þú sért fullkomin/n Hið fullkomna
foreldri er ekki til. Fagnaðu
ófullkomleika þínum. Ekki taka þig
of alvarlega. Bestu foreldrarnir eru
þeir sem eru tilbúnir að læra,
breytast og bætast.
6 Gleymdu áhyggjunum Allar áhyggjur í heiminum
gera barnið þitt ekkert öruggara –
og ekki þig hamingjusamari. Þær
gætu kennt barninu þínu að lifa í
ótta. Slepptu takinu á óttanum.
7 Eitt hentar ekki
öllum Öll börn
eru einstök. Það
sem hentar einu,
hentar ekki
endilega öðru.
Sumar reglur ganga
yfir alla (eins og almenn kurteisi).
Taktu með í reikninginn að þótt þú
viljir vera sanngjarnt foreldri duga
ekki allar sömu reglurnar í sömu röð
á öll börn.
8 Endaðu matarstríðið Ef þú krefst ákveðins fjölda
munnbita af barninu ertu komin/n í
endalaust stríð við matarborðið –
sem gæti orðið til þess að barnið
þróar með sér vandamál tengd mat
síðar á ævinni. Leiðbeindu og búðu
til hollan mat. Leyfðu barninu að
hafa eitthvað um matinn að segja.
9 Ekki vera skemmtana-stjórinn Ef þú ert gjörsam-
lega úrvinda gætir þú verið að taka
að þér of mikla ábyrgð á því hvernig
barnið eyðir tíma sínum. Skipulegðu
atburði sem ýta undir þroska
barnsins en ekki skipuleggja hverja
mínútu fyrir þau. Börn hafa gott af
því að hafa ekkert að gera. Þannig
læra þau að bera ábyrgð á eigin tíma.
10 Ekki gleyma þér Sem foreldri gefur þú ást, tíma og
athygli. Passaðu bara að gefa ekki
meira en þú getur. Ef þú hunsar
eigin grunnþarfir kennir þú barninu
þínu að það þurfi ekki að hugsa um
sig þegar það vex úr grasi.
11 Gefðu sektar-
kennd upp á
bátinn
Sektarkennd
getur verið
gagnleg til gera sér
grein fyrir hvar þú
þarft að gera breytingar. En sjúkleg,
lamandi sektarkennd sem fær þig til
að líða ömurlega gerir ekkert fyrir
þig. Þú ert nóg, alveg eins og þú ert.
12 Taktu upp lýðræði Sem foreldri hefur þú oftast
síðasta orðið í ákvarðanatöku. En
bæði þú og barnið verðið hamingju-
samari ef það er ekki eina orðið.
Þegar barnið er nógu gamalt leyfðu
því að taka þátt í ákvarðanatöku í
þeim málum sem því viðkoma. Með
því að leyfa barninu að fylgjast með
ákvarðanatökunni kennir þú þeim að
taka góðar ákvarðanir í framtíðinni.
13 Engin neikvæð
skilaboð
Sum börn heyra
of mikið af
neikvæðum
skilaboðum: þú
ert of hávær, þú ert of
mikil mús, þú spyrð of margra
spurninga, þú ert svo þreytandi, þú
ert svo frek, þú talar of mikið, þú
verður að eignast fleiri vini, hættu
þessu stanslausa iði, talaðu hærra,
slappaðu af, brostu meira. Reyndu að
komu sömu skilaboðum á framfæri á
jákvæðari nótum. Skiptu til dæmis
„þú talar of mikið“ út fyrir „þú
eignast vini auðveldlega“.
14 Slepptu takinu á þinni sorgarsögu Hvað upplifðir
þú í æsku sem þú vilt alls ekki að
börnin þín upplifi? Stríðni í skóla?
Fátækt? Minnimáttarkennd? Ótti
þinn gæti skapað mynstrið sem þú
vilt ekki endurskapa. Ekki láta fortíð
þína klófesta barnið þitt. Búðu til
framtíðina sem þú vilt. Ekki sem þú
vilt ekki.
15 Ekki gefast upp Það er aldrei of seint að verða betra
foreldri. Hvort sem barnið þitt er
fjögurra ára eða fertugt. n
Vertu betra foreldri
n 15 ráð til að verða betri í foreldrahlutverkinu n Hættu að garga
Indíana Ása Hreinsdóttir
indiana@dv.is
Ekki gleyma þér Gefðu börnunum þínum tíma.
Uppeldi Það er ekki
alltaf dans á rósum að
ala upp börn.
Framapotarar
eiga samvisku-
sama maka
Samkvæmt nýrri rannsókn hefur
persónuleiki maka áhrif á frama-
pot okkar.
Í rannsókn, sem birtist í
Physio logy Science og unn-
in var í Washington-háskólan-
um í Bandaríkjunum, kom fram
að þeir sem komist höfðu hæst í
metorðastiganum voru líklegri til
að eiga samviskusaman maka.
„Það sem er sérstakt við þessa
rannsókn er að persónuleiki
maka hefur áhrif á jafn mikil-
vægt atriði í lífinu,“ sagði Joshua
Jackson, prófessor og talsmaður
rannsóknarinnar.
Menntun
skiptir máli
Börn menntaðra foreldra borða
meira grænmeti og minni sykur
en önnur börn. Þetta kemur fram
í rannsókn sem framkvæmd var
af British Columbia-háskólanum
í Kanada með vísindamanninn
Naseam Ahmadi í fararbroddi.
Í ljós kom að börn há-
skólagenginna foreldra voru
85% líklegri til að borða græn-
meti í skólanum en börn minna
menntaðra foreldra. Þau mæld-
ust einnig 67% ólíklegri til að
neyta gosdrykkja.
Niðurstöðurnar gáfu þó til
kynna að kanadísk börn úr öllum
stéttum borði of lítið af hollum
mat og of mikið af óhollum.
Taktu fleiri
pásur
Til að hámarka afköst þín í vinnu
ættir þú líklega að vinna minna.
Þetta kemur fram í rannsókn sem
fjallað er um á vefsíðu ráðningar-
fyrirtækisins Muse. Þar á bæ not-
uðu menn smáforritið DeskTime
til að mæla tíma og afköst starfs-
manna. Í ljós kom að best er að
taka 17 mínútna pásu eftir hverj-
ar 52 mínútur.
„Hugmyndin er að líta á þess-
ar 52 mínútna vinnutarnir sem
spretthlaup,“ segir Julia Gifford,
ráðgjafi hjá Muse, sem mælir
með því að starfsfólk standi upp
úr stólnum, spjalli við samstarfs-
menn og fari jafnvel í göngutúr.
„Ef yfirmanninum líst illa á 17
mínútna pásu myndu fimm eða
tíu mínútur einnig hjálpa.“