Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.2014, Blaðsíða 32

32 Menning Vikublað 23.–25 september 2014
Sælgæti,
skordýr og
hið óvænta
„Hönnun og hráefni, saman í eina
skál,“ er yfirskrift fyrsta viðburðar-
ins í fyrirlestraröð Hönnunarmið-
stöðvar. Á þessum fyrsta fyrirlestri
vetrarins mætast hönnuðir og
frumkvöðlar í matvæla- og sæl-
gætisgerð, veita innsýn í sinn heim
og ræða mikilvægi hönnunar í mat.
Þetta eru fyrirtækið Omnom, sem
framleiðir íslenskt gæðasúkkulaði,
fyrirtækið Crowbar, sem vinn-
ur að því að þróa orkustykki úr
skordýrum, og aðstandendur við-
burðarins Order to Effect, en þeir
settu upp pop-up veitingastað
á HönnunarMars 2014 þar sem
fólk pantaði ekki innihald held-
ur áhrifin. Fyrirlesturinn fer fram
þriðjudaginn 23. september klukk-
an 20.00 í Kaldalóni í Hörpu.
Ef til vill sek
Listafólkið Steinunn Gunnlaugs-
dóttir og Snorri Páll Jónsson Úlf-
hildarson bera ábyrgð á halarófu
verka sem sýnd verða víðs vegar
um Reykjavík á næstu vikum, und-
ir yfirskriftinni Ef til vill sek. Fyrsti
viðburðurinn í halarófunni, frum-
sýning á myndbandsverkunum
Maður bíður og Í skuld við rétt-
lætið, fór fram í Kaffistofunni við
Hverfisgötu síðastliðinn laugar-
dag, en verkin verða til sýnis alla
daga frá klukkan 17.00 til 21.00 til
25. september. Fram til 3. október
mun listafólkið meðal annars
flytja viðveruverk, sýna gjörnings-
myndbönd og skúlptúra, gefa út
ljóðabók og halda stofnfund með
tilheyrandi seremóníu. Nánari
upplýsingar má nálgast á sackof-
stones.com og wheelofwork.org.
Lundúna-
fílharmónían
heimsækir Hörpu
Ein þekktasta sinfóníuhljómsveit
heims, London Phil harmonic
Orchestra kemur fram á tvenn-
um tónleikum í Hörpu 18. og
19. desember klukkan 19.30. Á
efnisskránni verður Fantasían
um Thomas Tallis eftir Vaugh-
an Williams, Sinfónía númer 1 í
g-moll op. 13 eftir Tchaikovsky og
hinn vinsæli píanókonsert númer
5 í Es Dúr op. 73, einnig nefnd-
ur Keisarakonsertinn eftir Ludwig
van Beethoven. Stjórnandi verður
Finninn Osmo Vänskä, sem hefur
meðal annars unnið til Grammy-
verðlauna og var um árabil aðal-
stjórnandi Sinfóníuhljómsveit-
ar Íslands. Miðasala á tónleikana
hefst á hádegi í dag á midi.is,
harpa.is og í miðasölu Hörpu.
K
víðasnillingarnir nefn-
ist fyrsta skáldsaga Sverris
Norland og kom út hjá For-
laginu í síðustu viku. Sverr-
ir, sem er 28 ára, hefur kom-
ið víða við, lært lögfræði í Háskóla
Íslands, skapandi skrif í Lundúnum
og verið búsettur í Frakklandi að
undanförnu. Hann hefur áður búið
til listaverk í ýmsum formum, með-
al annars gefið út lítið smásagna-
safn hjá Tunglinu, sent frá sér tvær
ljóðabækur, eina hljómplötu og nú
síðast tekið upp á því að birta stutt-
ar myndasögur á internetinu.
Fæst við grunnspurningar
tilverunnar
„Ef ég gæti eimað söguþráðinn nið-
ur í nokkrar línur þá væri kannski
engin ástæða til að skrifa svo þrjú
hundruð blaðsíður í viðbót,“ svar-
ar Sverrir brosandi þegar hann er
inntur eftir söguþræði Kvíðasnill-
inganna, en gerir svo heiðarlega til-
raun til að lýsa henni.
Bókin fylgir þremur vinum frá
barnæsku og fram á fullorðinsár.
„Ég segi nokkrar sögur í Kvíðasnill-
ingunum. Fyrsti hluti fjallar um vin-
áttu drengjanna þriggja, „kvíða-
snillinganna“. Þar eru þeir litlir og
frekar saklausir grallaraspóar í leit
að ævintýrum. Sá næsti lýsir því
hvernig þeir reyna seinna á þrítugs-
aldri að slá í gegn í ferðamanna-
bransanum með því að stofna far-
fuglaheimilið Hostel Torfbæ og
síðan barinn Hipster Torfbar. Um
leið klúðra þeir nokkrum fjörugum
ástarsamböndum við hæfileikarík-
ar og klárar stelpur, með svolítið
stórslysakenndum afleiðingum.
Þriðji og síðasti hluti fjallar síðan
um það þegar Steinar, aðalpersón-
an, gerist húsvörður í Íslendinga-
koti, eða „Aumingjahælinu“, heilsu-
lind fyrir gjaldþrota og dapra
Íslendinga sem rekin er af góðhjört-
uðum útrásarvíkingi. Íslendinga-
kot er eins konar ruslakista fyrir allt
misheppnaðasta fólk þjóðarinnar.“
Bókin er uppfull af samtímatil-
vísunum en Sverrir segir hana þó
fyrst og fremst vera tilraun til að fást
við grunnspurningar mannlífsins.
„Það sem mér finnst áhugavert eru
spurningar eins og: Hvernig á mað-
ur að haga lífi sínu? Hvernig verð-
ur maður góð manneskja? Hvað
er vinátta, ástin, og hvernig finnur
maður sér samastað í tilverunni?
Það eru þær spurningar sem allar
skemmtilegustu og mest hressandi
bókmenntirnar fást við, allavega að
mínu mati.“
„Skrilljón“ og eitthvað skáld-
sögur í sjálfstæðum söguheimi
Sverrir hefur lengi verið að þróa
persónur bókarinnar og söguheim-
inn. „Ég fór í nám í skapandi skrif-
um til Lundúna 2010 og þá skrifaði
ég sem lokaverkefni bók sem var
skyld þessari. Það var fyrsta tilraun
og síðan þá hef ég skrifað svona
átta „skrilljón“ sögur sem ég gæti
raðað upp í svona trilljón og eitt-
hvað huggulegar, litlar skáldsögur
og þetta er bara ein af þeim. Fyrstu
tilraunirnar voru auðvitað mjög
væmnar og viðvaningslegar og ör-
væntingarfullar. Það tekur svolítið
langan tíma að temja sér vinnu-
brögð sem duga. Sögurnar gerast
oftast í sama heimi, sömu persón-
ur ganga aftur í öðrum handritum.
Þannig að í Kvíðasnillingunum fær
lesandinn að gægjast aðeins inn í
söguheiminn hjá mér, vonandi sér
til ánægju. Þá væri markmiðinu
náð.“
Þó að sagan gerist á Íslandi í
samtímanum er ekki um gallharð-
ar raunsæisbókmenntir að ræða.
Grallaralegt ímyndunaraflið fær
að ráða för, stíllinn er meðvitaður
(höfundurinn sjálfur kemur jafnvel
fyrir sem karakter), raddir persón-
anna eru sterkar og talandinn oft
og tíðum óvenjulegur. „Karakter-
arnir tala eins og þeir tala í sögu
eftir mig. Það var eitthvað sem fór í
taugarnar á mér í tímabili við sam-
ræður í bók: „Það myndi enginn
segja þetta í alvörunni,“ en núna er
mér skítsama. Þetta er söguheimur-
inn hjá mér. Ég nenni alls ekki að
lesa um einhvern gráan íslenskan
hversdagsleika. Ég nenni því bara
alls ekki! Það er eitthvað annað sem
kveikir í mér; að búa eitthvað til sem
er mitt frekar en að lýsa einhverju
eins og það er.“
Sverrir vinnur nú þegar að annarri
bók og segir líklegt að einhverj-
ar persónur úr Kvíðasnillingunum
Vináttan, ástin og grunn-
spurningar mannlífsins
n Kvíðasnillingarnir, fyrsta skáldsaga Sverris Norland, er komin út n Skattur, skáldsagnaskrif og íslenskur samtími
Kristján Guðjónsson
kristjan@dv.is
Fyrsta skáldsagan Sverrir
Norland tekst á við eigin
samtíma og grunnspurningar
mannlífsins í Kvíðasnillingunum.
Mynd SiGtryGGur Ari
„Ég nenni alls ekki
að lesa um ein-
hvern gráan íslenskan
hversdagsleika
Woody Allen dreginn fyrir dóm
Þ
að er ekki oft sem Woody
Allen leikur í kvikmyndum
þessa dagana, og það án þess
að hann leikstýri sjálfur. Það
er einnig sorglega sjaldgæft að sjá
hinn frábæra John Turturro, og því
áhugavert að sjá hvað gerist þegar
þessir tveir meistarar leiða hesta
sína saman í fyrsta sinn frá Hannah
and Her Sisters árið 1986. Þá var það
Allen sem hélt um leikstjórnartau-
manna, en hér er það Turturro.
Og menn vinda sér í efnið strax í
fyrsta atriði. Turturro er gerður út af
Allen sem vantar mann til að þjón-
usta ófullnægðar konur. Þó að mað-
ur velti því stundum fyrir sér hvort
markmiðið hjá handritshöfundin-
um Turturro sé fyrst og fremst að
sýna fram á að leikarinn Turturro
„hafi það ennþá“ þegar snýr að því
að gleðja konur, þá er eigi að síð-
ur gaman að aldrei þessu vant er
það myndarlegt miðaldra fólk að
sofa saman. Turturro er 57, Sharon
Stone er 56 og hin kornunga Vanessa
Paradis ekki nema 41.
Þó að myndin sé fyrst og fremst
lauflétt gamanmynd fer hún ekki að
öllu leyti troðnar slóðir. Hinar mörgu
siðferðilegu spurningar í kringum
vændi eru lítið skoðaðar, enda er
það síður talið þurfa þegar karlmað-
ur sinnir starfinu. Á hinn bóginn er
trúarlegum spurningum velt upp.
Paradis leikur konu sem er tilfinn-
ingalega (og líkamlega) bæld sökum
trúarofstækis, og Allen er dreginn
fyrir dóm ofstækisfullra gyðinga sem
helst vildu grýta hann og aðra sem
fylgja ekki helgiritunum. Myndin
virðist því nokkurs konar uppgjör
Turturros við trú sína, sem spyr á
endanum hvort það skipti einhverju
máli hvort hann raunverulega teljist
gyðingur eða ekki.
Hvað ástarsöguna varðar er í
myndum sem þessari nánast ein-
göngu fjallað um tilfinningar tveggja
einstaklinga. Ef sá þriðji kemur
við sögu er hann oftast í hlutverki
fíflsins. En hér er fjallað um fleiri
persónur sem öllum tekst að mynda
tilfinningaþríhyrninga og útilok-
að að allir fái það sem þeir vilja, þó
svo þeir eigi það skilið. Og eitt og sér
gerir þetta Fading Gigolo að fyrirtaks
rómantískri gamanmynd. n
Valur Gunnarsson
valurgunnars@gmail.com
Dómur
Fading Gigalo
iMdb 6,3 rottentomatoes 54% Metacritic 58
Leikstjórn og handrit: John Turturro
Aðalhlutverk: John Turturro, Woody Allen,
Vanessa Paradis og Sharon Stone
90 mínútur