Skírnir - 01.01.1942, Blaðsíða 118
116
Ólafur Lárusson
Skírnir
Enginn biskup hefir verið jafn víðförull um landið, sem
Guðmundur biskup, og það voru eigi meginbyggðirnar
einar, sem hann fór um. í einni af sögum hans eru hon-
um lögð þessi orð í munn: „Svá má sannliga frá segja, at
engi öræfi eða útsker sé svá ill á íslandi, at ek hafa eigi
í komit, ok þeir vesalingar, er með mér vildu vera í út-
legðum“,9) og má það að miklu leyti til sanns vegar færa.
Þær sveitir hafa verið fáar, sem biskup hefir ekki ein-
hverntíma komið í, einu sinni eða oftar, og vegna þessa
hefir svo að segja hvert mannsbarn á landinu af samtíðar-
mönnum hans séð hann og heyrt. Mildi hans, lítillæti og
Ijúfmennska við smælingjana hefir verið frábær, eins og
ýmsar sögur, sem um hann hafa geymzt og engin ástæða
er til að rengja, bera ljóst vitni, svo sem sagan um það,
er hann kvaddi kerlinguna, sem lá í andarslitrunum á
Svínafelli í Öræfum,10) og sagan um viðskipti hans við
förudrenginn, sem kom til hans í Galtardalstungu.11) Það
er ekki að furða, þótt slíkur maður hafi orðið alþýðu
manna minnisstæður. Vígslur hans og yfirsöngvar hafa
og stuðlað að því, að minning hans varðveittist. Guðmund-
ur biskup hefir haft mikla trú á vígslum, og enginn klerk-
ur hefir gert jafnmikið að þeim hér á landi og hann gerði,
jafnt á prestskaparárum sínum sem biskupsárum. Hvar
sem hann kom framdi hann vígslur, m. a. vígði hann ýmsa
staði, björg og brunna, vöð og vegi. Vígslan gaf staðnum
helgi, sem ekki var áður á honum, og minningin um vígsl-
una tengdist við staðinn, hann fékk víða nýtt nafn og var
kenndur við þann, er vígsluna hafði framið, og geymdi
þá nafn hans eftirleiðis, og hefir víða geymzt það allt fram
á vora daga, þótt helgin, sem staðurinn hlaut við vígslu
hans, sé dofnuð fyrir löngu.
Arngrímur ábóti lýsir útliti Guðmundur biskups og
segir þá m. a., að hann hafi verið „æ með hýrlegu yfir-
bragði“.12) Mildi og góðvild hafa sjálfsagt mótað svip og
framgöngu hans, þessa prests og biskups, sem fór um
landið blessandi og vígjandi mönnunum til lífs- og sálar-
heilla, sem reyndi að skapa helgi alls staðar þar sem hann