Skírnir - 01.01.1963, Síða 233

Skírnir
Ritfregnir
221
bærari en hina —. Mér er eiður sær, að beri ég þessi og önnur hliðstæð
skandinavisk skáld saman við ljóðskáld vor af sama skóla og frá svipuð-
um tíma, þá get ég ekki séð, að skáld vor fari halloka fyrir hinum, sem
fulltrúar eru margfalt stærri þjóða, nema síður kunni að reynast. Það
ætti líka að vera jafnan vort æðsta keppikefli, þjóðar hirðskáldanna fornu,
að halda vorum hlut á þessu sviði. Ljóðagerð hefur löngum verið eitt af
aðalstáknum íslendinga, og svo er enn.
Hitt er svo annað mál og áhyggjuefni, ef svo reynist i framtíðinni' sem
útgefendur segja nú, að ljóðabækur seljist langsízt bóka, og það jafnvel
þótt valdar séu. Enn verða íslenzk Ijóðskáld, jafnvel þau sem kveða „betur
en páfinn“, að ganga milli útgefenda með handrit sín og koma aftur bón-
leiðir til búðar. Hér veldur ekki léleg framleiðsla sölutregðu, heldur óheil-
brigð tízka, rangsnúinn aldarandi, sem skáldin eiga ekki sök á, sízt þau,
sem ég hef í huga.
ÍJtgefendur og bóksalar fullyrða, að hin svo nefndu atómljóð nútím-
ans hafi mjög spillt fyrir sölugengi hins „gamla“ ljóðforms, án þess þó
að salan hafi færzt yfir á þau. Sé það rétt, virðist mega til sanns vegar
færa það sjónarmið fastheldinna ljóðavina, að nýtízkuskáldin valdi spjöll-
um á ljóðaakri vorum, að minnsta kosti um stundar sakir, því að enn þá
hefur óljóðið varla tekið ljóðinu fram að skáldskapargildi, hvað sem seinna
verður. Og betri er einn fugl í hendi en tveir í skógi, þegar um er að
ræða fjöregg íslenzkrar menningar að fomu og nýju.
Mála sannast mun þó, að breytingar sé þörf, hér eins og annars staðar,
þar sem lif á að þróast. Sum skáld hafa reynt að þræða gullinn meðalveg
milli skers hins „gamla“ forms og báru formleysisins „nýja“, svo að önn-
ur líking sé tekin. Enn þá sem komið er, heppnast ljóðið þó að jafnaði
bezt, sé hæfileg ihaldssemi í notkun stuðla og ríms við höfð. Stundum tekst
samt málamiðlunin eftir atvikum vel, stöku sinnum snilldarlega.
Æskilegt er því, að þeim tilraunum verði haldið áfram, en jafnframt
sé hin gamla ljóðhefð í fullum heiðri höfð. Lánist að verja skipið áföllum
hins nýja öldugangs, getur þetta orðið glæsileg sigling.
Þóroddur GuSmundsson.