Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2007, Page 10

Vigdís Hallgrímsdóttir, vigdis@hjukrun.is
ÖRYGGI SJÚKLINGA í TÆKNIVÆDDRI HEILBRIGÐISÞJÓNUSTU
í þessari grein verður fjallað um kennslu og þjálfun heilbrigðisstarfsmanna á þau tæki
sem þeir vinna daglega með í störfum sínum. Þekking heilbrigðisstarfsmanna á þessi
tæki er mikilvægur liður í að tryggja öryggi sjúklinga og stuðla að öryggi og vellíðan
starfsfólks við vinnu sína. Sagt er frá tækjadögum sem haldnir voru á svæfinga-,
gjörgæslu- og skurðstofusviði Landspítala-háskólasjúkrahúss í mars síðastliðnum.
Frá tækjadögum ©Þórdís Ágústsdóttir
Öryggi sjúklinga
Á undanförnum árum hefur umræða
um öryggi sjúkiinga á heilbrigðis-
stofnunum verið mikil. Á sama tíma
og heilbrigðisþjónusta hefur orðið
árangursríkari hefur hún einnig orðið
flóknari með aukinni notkun á nýrri
tækni, lyfjum og meðferð. Rannsóknir á
sjúkrahúsum í Evrópu hafa sýnt að tíundi
hversjúklingur, semleggstinnásjúkrahús,
verður fyrir atviki sem hefði mátt koma í
veg fyrir (European Commission, 2007).
Hluti þessara atvika er tilkomin vegna
tækni- og tækjanotkunar. Atvik hefur
verið skilgreint sem „eitthvað óvænt sem
sjúklingur verður fyrir við meðferð eða
umönnun á sjúkrahúsinu eða á vegum
þess án tillits til þess hvort það hefur
áhrif á ástand hans og eða meðferð"
(LSH, 2007). Þegar heilbrigðisþjónusta
er borin saman við flugþjónustu kemur
í Ijós að líkurnar á því að sjúklingur
deyi af völdum atviks eru 1 á móti 200
innan heilbrigðisþjónustunnar en 1 á
móti 2.000.000 af völdum svonefnds
flugatviks í flugþjónustunni (McFadden,
Towel og Stock, 2004).
Kennsla og þjálfun heilbrigðis-
starfsfólks - öryggi og vellíðan í
starfi
Sýnt hefur verið fram á að framleiðni
heilbrigðisstarfsmanna fer ekki eingöngu
eftir því hve sterka áhugahvöt (e.
motivation) þeir hafa til starfsins heldur
einnig hve vel þjálfaðir og undibúnir þeir eru
til þess að sinna starfinu (Baumann, 2007).
Menntun og þjálfun heilbrigðisstarfsfólks
er mikilvægur liður í að auka öryggi
sjúklinga (European Commission, 2007).
McFadden, Towel og Stock (2004)
skoðuðu rannsóknir á öryggi sjúklinga
og settu fram lista með sjö mikilvægum
þáttum sem þær telja að hafi áhrif á
öryggi sjúklinga. Einn þeirra er símenntun
og þjálfun starfsmanna. í stefnumörkun
heilbrigðisyfirvalda í gæðamálum til
ársins 2010 er fjallað um hvað felst í
gæðamenningu. Þar er meðal annars
komið inn á mikilvægi þess að stjórnendur
og starfsmenn tileinki sér nýjustu þekkingu
á sórsviðum starfseminnar og að nægilegur
sveigjanleiki sé í skipulagi og starfsemi til
þess að tryggja að ný þekking sé nýtt
(Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið
og Landlæknisembættið, 2007). World
Alliance for Patient Safety leggur
í stefnumótun sinni áherslu á að efla
tækniþróun sem stuðlar að öryggi
sjúklinga. Liður í því er að tryggja starfsfólki
viðeigandi þjálfun á tæki sem unnið er
með (WHO, 2006). Meginviðfangsefni
heilbrigðisstarfsfólks er að veita skjól-
stæðingum sínum örugga hágæða heil-
brigðisþjónustu. Þar af leiðandi verður
mannauðsstjórnun heilbrigðisstofnana að
fela í sér stefnumótun um símenntun
og þjálfun starfsfólks sem tryggir því
þekkingu, færni og hæfni til að veita
örugga heilbrigðisþjónustu (Rechel,
Dubois og McKee, 2006).
Nýjar leiðir í þjálfun
heilbrigðisstarfsmanna
Aukin hætta er á að atvik eigi sér stað
þegar starfsfólk vinnur með ný tæki og
tækni sem það hefur ekki nægilega þjálfun
á. Líklegra er að alvarlega veikir sjúklingar
verði fyrir atviki þar sem þeir þurfa flókna
lyfjagjöf, eru með línur og leggi tengda í
æð og eru með skerta meðvitund (Lovísa
Baldursdóttir, 2003). Reynsluþekking
heilbrigðisstarfsmanna skapast þegar
þeir vinna með sjúklingum og mikið af
8
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 3. tbl. 83. árg. 2007