Kirkjuritið - 01.04.1957, Blaðsíða 25

‘ttvers vegna gerðisl ég friðarsinni?
Þegar ég var ungur, fyrir hálfri öld síðan, var það móðgun að vera
kallaður „friðarsinni.“ Þýzka keisaradæmið hafði verið reist úr rústum
á vígvöllunum í Bæheimi og Frakklandi, og vér vorum synir þeirra
manna, sem það gerðu, menn, sem stærðu sig af afrekum forfeðranna og
brunnu af áhuga á að feta í þeirra frægu fótspor. Eftir að Austurríki
gerðist máttlaust og mergsogið, tók Þýzkaland forystuna í einingu Ger-
mana, og það var sannarlega ekki sakir auðs og stjómkænsku, heldur
sjálfsaga og fórnar, að það skipaði nú svo háan sess. Uppeldi vort var
hugsjónalegt og í samræmi við þetta. Það var ekki talin nein smán að
vera fátækur né nokkur forréttindi að vera ríkur. Þvert á móti var það
lítið homauga, ef menn sóttust eftir auðæfum, en afarheiðarlegt að
þjóna landi sínu með því að inna herþjónustu af hendi fyrir ekki neitt.
Daglaun hermannsins vom þá fáeinir aurar; sem liðsforingi í sjóhemum
fékk ég um 120 kr. í mánaðarlaun. En ég var að vinna fyrir land mitt
og hefði fúslega afsalað mér öllum launum, ef það hefði verið leyfilegt.
A þeim ámm fyrirlitum vér ekki aðeins alla gróðamenn, heldur alla efn-
ishyggjumenn, og vissum að vér, og vér einir vomm hinir sönnu aðals-
menn þjóðarinnar, sem unnu Þýzkalandi ókeypis og án nokkurrar vonar
um endurgjald. Og á þeim tíma kom oss ekki neitt stríð til hugar: Því
var opinberlega yfir lýst, að herinn væri til varnar öryggi og friði, og í
þeim tilgangi yrðu menn að fórna lífi sínu, ef nauðsyn krefði. En vér
vomm engir „friðarsinnar.“ Vér höfnuðum ekki hugmyndinni um stríð
sem úrslitakosti landinu til vemdar. Þegar svo fyrri heimsstyrjöldin brauzt
ut 1914, tókum vér henni fagnandi sem prófi helgunar vorrar og hollustu.
Stríðið stóð lengur en vér höfðum gert ráð fyrir, vér urðum fyrir von-
brigðum, og augu margra vor opnuðust fyrir því, að manndráp eru
mesta óþrifaverk þrátt fyrir alla titla og heiðursmerki. Sjálfum fannst
mer ég vera meiri og minni áhorfandi alla þessa styrjöld. Eg gerði mér
alls ekki grein fyrir því, að ég stæði fyrir drápunum, þegar vér skutum
niður óvinaskip. Mér féll það ekki vel í geð, en ég fann ekki til þess,
ég bæri neina persónulega ábyrgð á því. Styrjöldin sat í öndveginu,
hun ákvað lög og reglur fyrir hegðun vorri í einu og öllu, og það, sem
mestu varðaði, hún gaf oss færi á því að þjóna landi og þjóð. Ég hafði