Tíminn - 24.12.1950, Blaðsíða 29

JÓLABLAÐ TÍMANS 1950
29
forkur. Þá er konan ekki síður áhugasöm og
dugleg. Hún gekk að heyvinu með þrem dætr-
um sínum, daginn sem ég var um kyrrt á
Nauteyri, en það var mánudaginn 17. júlí.
Gjarna hefði ég viljað heimsækja fleiri
kunningja þarna í Nauteyrarhreppnum, svo
sem Jón Fjalldal, en ég gat talað við hann í
síma. Þá hefði mig langað til að koma að
Laugabóli og Múla, en þess var ekki kostur,
því Sigurður Dahlmann kom með bílinn sinn
á Djúpbátnum þann 18., eins og áætlað var.
Eftir að ég hafði borðað miðdegisverð hjá
þeim hjónum á Arngerðareyri, kvaddi ég þau
ásamt þeim Nauteyrarfeðgum, er höfðu flutt
mið þangað, og lagði af stað með Dahlmann
og hans ágæta bílstjóra.
Jeppinn var í ágætu lagi og bar okkur
fljótt yfir upp Langadalinn og yfir Þorska-
fjarðarheiðina, að Bjarkarlundi Þar fengum
við okkur hressingu.
Héldum við svo sem leið liggur yfir hina
FRIÐRIK HANSEN:
Norðarlega undir Tindastóli austanverðum er vík ein, er
heitir Glerhailavík. Dregur hún nafn af fágætum, fallegum
steinum, er þar rekur úr liafi. Ofan við víkina eru miirg
örnefni og eru ])jóðsögur um þau. I>ar er „Oskatjörn" uppi
í fjallinu. Og ]>ar gerðist sagan um óskasteininn. Höfundur
styðst að nokkru við þjóðsögur í neðangreindu kvæð%
Söngfuglinn þegir. Sefur gróinn bær.
Sólin á tindana kvöldbjarma slær.
Sunnangolan andar á sef við Óskatjörn.
Sofa þar í brekkunni lítil álfabörn.
Sauðkindin liggur í laufgum hreiðurmó,
lambinu værðir við hlið sína bjó.
Litbrigði skreyta björg og bláan fjörð.
Blikinn út við eyjar og sker heldur vörð.
Hún situr undir Hamrinum hin sviphreina
mær.
Sólgleði og fegurð í augunum hlær.
Óskasteininn hlaut hún álfunum frá.
Enginn má þó vita hvað hún kaus^ér að fá. —
Hún kemur alltaf síðan er sól á fegurst völd
og situr undir Hamrinum á Jónsmessukvöld.
Glerhallinn fagra hún geymir þá (í mund) —
sem gaf henni heilaga óskastund.
Hún elskaði eins og guðir og óskaði svo heitt,
að allt það, sem hún þráði, var samstundis
veitt.
Sveitin og landið og sjórinn urðu eitt,
sál hennar og draumur, og þó var engu breytt.
-----Svo dó hún — inn í fjallið — og hún
tívelur þar enn
og demanta óskanna skapar fyrir menn.
Hún dreifir þeim með ströndinni, en báran
björt og rik
á brjósti sínu flytur þá í Glerhallarvík.
Gangirðu þangað skólaus, er rökkva slær á
rein,
réttir óséð hendi þér hvítan óskastein.
En enginn skilur vorið og óskanna þrótt,
sem ekki hefir vakað á Jónsmessunótt.
fögru Reykhólasveit og Geiradal, en komum
aðeins að Króksíjaröarnesi til Jóns Ólafsson-
ar, fyrrum kaupfélagsstjóra, og drukkum þar
kaffi.
Síðan héldum við áfram inn með Gilsfirði,
að Brekku og norður Steinadalsheiði, og þar
með var sólskinið búið, en það hafði verið ó-
siitið sólskin allan tímann, sem ég dvaldí á
Vestfjörðum.
Við ókum fram hjá Ljúfustöðum í Kolla-
firði. Þar bjó eitt sinn frændi minn, Guðjón
Guðlaugsson, fyrrum alþingismaður.
Þegar ég fór fram hjá Felli, runnu upp fyrir
mér gamlar minningar frá barnsárum mín-
um þar. Ég fór þaðan sjö ára. Ég kannaðist
vel við Klakkinn, Klakksbreiðarnar, Stekkjar-
eyrina, Húsadalinn og fleiri örnefni þar.
Líka man ég eftir, þegar okkur krökkunum
sólina á veturna. Hún sést svo miklu fyrr þar
en heima, þar sem gamli bærinn var.
Gjarna hefði ég viljað koma að Stóra
Fjarðarhorni og heilsa upp á gamla kunn-
ingja, Sigurð Þórðarson og Kristínu Krist-
jánsdóttur,
var lofað niður á eyrarnar, til þess að sjá
Þá fer maður fram hjá Stórbýlinu Brodda-
nesi. Þangað er staðarlegt heim að lita, stór
túnbreiða og mörg íbúðarhús.
Þá er Broddadalsá. Þar er og margbýli og
hlunnindi mikil á þessum jörðum báðum.
Þá var farið yfir Bitruhálsinn, og er þaðan
víðsýni mikið norður um Strandir, Húnaflóa,
Skaga, Vatnsnes og víðar.
Skriðnisenni er fyrsti bær, sem komið er
að Bitrufjarðarmegin við hálsinn. Þar hefir
búið sami ættleggurinn langan aldur.
Þá var haldið inn með Bitrufirðinum, um
Þambárvelli, yfir Stikuháls, að Guðlaugsvik.
Þar borðuðum við kvöldverð, eins og ferða-
menn yfirleitt gera, þegar svo stendur á.
Þá voru aðeins eftir tuttugu km. að Ljót-
unnarstöðum. Sigurður Dahlmann gerði það
ekki endasleppt við mig. Hann skilaði mér
heim í hlað, hressum og glöðum yfir því að
vera kominn heim úr þessari löngu og á-
nægjulegu ferð.
Þarmeð kvadi ég minn góða velgerða-
marin og hans ágæta bílstjóra og þakkaði
þeim góða skemmtun á leiðinni að vestan.
Að endingu kveð ég alla þessa vestfirzku
vini mína og þakka ógleymanlegar móttök-
ur og mikla velvild í minn garð.
Hamingjan fylgi ykkur öllum.
Ljótunnarstöðum, 1. ágúst 1950.
Guðjón Guðmundsson.
Gleðileg |óI!
KRISTJÁN HJALTASON:
Vetrarbylur
Það var í janúar 1906; ég var 7 ára.
Foreldrar mínir bjuggu á afskekktum bæ
við lítinn fjörð inn milli hárra fjalla norðan
á Snæfellsnesi. Ekki var fleira fólk á bæn-
um. Dalurinn var hulinn snjó og fjörðurinn
ísi. Hvergi sá dökkan díl, nema klettabeltin í
fjöllunum, sem virtust jafnvel ennþá hærri i
þessum stórfenglega vetrarbúningi.
Veður var lygnt þennan morgun, nokkurt
frost og himininn hulinn dökkri bliku, og sá
hvergi til lofts frekar en jarðar. Allt var kyrrt
og þögult, jafnvel fossarnir fram í dalnum
þögðu. Frostið hafði lagt þá í læðing. .
Pabbi hafði ákveðið að leita jarprar hryssu,
er vantaöi og vænta mátti langt út með firð-
inum eða jafnvel vestan við næsta fjall; það
var 5—8 km. vegur. Er hann hafði sinnt
skepnunum og borðað, bjó hann sig til ferð-
ar og hélt af stað.
Bar nú ei til tíðinda til rökkurs.
En þá brast á hríðin. Rokið æddi um dal-
inn og þyrlaði lausamjöllinni og kafaldinu
milli fjallanna. Það var líkast því sem storm-
urinn væri í ráðaleysi við að koma snjónum
út úr dalnum áður en hann yrði allt of full-
ur af fönm
Þegar dimmt var orðið sagði mamma mér,
að nú yrði hún að fara út til að hirða kind-
urnar og hestana, en ég yrði að vera kyrr inni
þangað til hún kæmi aftur, jafnvel þótt hún
yrði lengi. Eg skyldi stytta mér stundir við
að lesa í bók, því ég var orðinn stautandi.
Svo fór mamma út i hríðina.
Ljósið sem ég hafði var oliutýra, sem köll-
uð var. Það var lítið glas með steinolíu í.
Bómullarvafningur var dreginn í gegnum
mjóa pipu, því stungið niður í glasið og svo
kveikt á. Ljósið var álíka stórt og ljós á litlu
jólakerti og nú blakti það á ýmsa vegu fyrir
súgnum, sem óboðinn leitaði inn í litla bæ-
inn. Það var því heldur skuggsýnt í litlu bað-
stoíunni, sem var 6 álnir á lengd og 4 á breidd.
Úti hamaðist hríöin og skók bæinn og óð-
um hlóðst snjórinn fyrir gluggann.
Eg fór að leita mér að bók, og var þó tölu-
vert til af þeim, eftir því sem þá gerðist á
sveitabæjum. Jæja, ég fann Sálmabókina, það
voru ljóðmæli og þau falleg, þótt áreiðanlega
þekkti ég ekki bókmenntagildi þeirra. Hve
mikið ég hefi lesið, veit ég ekki, en mér dvald-
ist lengst við sálminn nr. 487: Hvað boðar
nýárs blessuð sól? Og ég lærði versið:
Hann heyrir stormsins hörpuslátt.
Hann heyrir barnsins andardrátt.
Hann heyrir sínum himni frá
hvert hjartaslag þitt jörðu á.
Eg las og hugsaði á minn barnslega hátt,
áreiðanlega ekki skáldlega eða af háfleygri
andagift, en ég var rólegur og brosandi hafði
ég sagt, þegar mamma kom inn: „Mér líður
vel, mamma."
Hún var ákaflega fannbarin og snjórinn
nærri því fyllti göngin, þegar hún kom inn.
Hún sagði, að veðrið væri svo vont, að tæp-
lega gæti skeð, að pabbi kæmi í kvöld. Hann
hlyti að gista á næsta bæ, þar sem vænst var
hryssunnar. — Máske hefir hún þó frekar bú-
ist við, að hann gisti hina köldu sæng vetrar-
ins. Það var ömurlegt kvöld. Og þótt kveikt
væri á lampanum, leiddist mér, en það þótti
mér jafnan einn dýrðlegasti hiuti sólar-
hringsins.
Ekki veit ég hvað liðið var á kvöldið, þeg-
ar dyrnar opnuðust og pabbi kom inn. — Það
eru máske skáldin ein og aðrir slíkir andans
menn, sem geta lýst þeirri gleði svo sæmandi
sé, þegar faðirinn kemur heill og óskaddaður
úr helj argreipum hamfara náttúrunnar,
hvort sem er á sjó eða landi. En þeim er það
Ijósast, sem lifáð hafa það sjálfir.
Hann hafði farið frá síðasta bæ, eftir að
hríðin skall á, og þó i fyllsta banni hjónanna,
en heimþráin og hugsunin um konuna eina
með barnið hafði knúið hann af stað. Af öll-
um lífs og sálar kröftum hafði hann brotizt
yfir fannirnar á móti oíviðrinu og haidið’
réttri stefnu, og taldi hann síðar, að erfiðast
hefði sér verið að forðast ísinn, þvi í liann
voru auðar vakir.