Tíminn - 24.12.1950, Blaðsíða 39

JOLABLAÐ TIMANS 1950
39
*
Jólablað Tímans birtir að þessu sinni tvær
skákir, er önnur þeirra tefld með lifandi
mennskum mönnum á þjóðhátíðardegi R,-
víkur, 2. ágúst 1902. Áttust þar við tveir af
sterkustu skákmönnum þess tíma, og má geta
þess í því sarnbandi, að Pétur Zóphóníasson
bar í skáklistinni höfuð og herðar yfir sam-
tið sína á þessum tíma og lengi þar á eftir.
Hin skákin er frá Norræna skákmótinu,
sem háð var hér í Reykjavík s.l. sumar. Etj-
ast þar þáverandi og núverandi skákmeist-
ari Norðurlanda, Baldur Möller, sem einnig
er skákmeistari íslands og hefir verið það
all oft að undanförnu. Mótstöðumaður hans
er Aage Vestöl, einn af þekktustu skák-
meisturum Norðmanna.
Skákir þessar eru að jrokkru leyti saman-
burður á styrkleikanum þá og nú, en sýna þó
jafnframt þróunina á þessu árabili. Geta má
þess í þessu sambandi, að s. 1. haust átti Tafl-
félag Reykjavíkur 50 ára starf að baki sér,
og í tilefni þeirra tímamóta, er að koma út
sérstakt afmælisrit, sem geíið er út á veg-
um félagsins. Fjallar sú bók að sssjálfsögðu
um sögu félagsins, auk þess sem hún hefir
inni að halda nokkrar af skákum þeim, sem
íslendingar hafa teflt á erlendum vettvangi.
síðan hefi ég verið að borga af henni, og nú
' er hún loksins greidd að fullu.“
• Þegar Jónas hafði lokið frásögn sinni, varð
dálítil þögn. Séra Tómas vissi varla hvað hann
átti að segja. Þetta var svo ólíkt því sem hann
átti að venjast. Og honum lá við að halda, að
gamli maðurinn væri eitthvað ruglaður.
„Þú hefir auðvitað vitað, að þú hafðir enga
lagalega skyldu til að greiða skuldir bróður-
sonar þíns,“ sagði presturinn loks.
„Já, það vissi ég! Og það vantaði svo sem
ekki að mér væri sagt það af öðrum,“ sagði
Jónas og brosti. „En það var samt slcylda mín!
Það var mér óþolandi hugsun, að náinn ætt-
ingi minn gengi í gröf sína án þess að hafa
staðið við skuldbindingar sínar að fullu og
öllu.“
„Er ekkf dauðinn næg afsökun . .. Heldurðu
að nokkrum manni með fullu viti geti komið
til hugar að varpa skugga á minningu þessa
unga frænda þíns fyrir það, að hann dó áður
en hann gæti greitt skuld sína?“
„Það er'rétt! En eins rétt er líka hitt, að mér
fannst að ég yrði að taka það á mig,“ sagði
Jcnas gamli alvarlega.
„Þú ert að hugsa um ættarheiðurinn?"
„Já, en enginn vill skilja það! Fólkið hérna
hefir gért gys að mér fyrir þetta. Menn hafa
leitt mér fyrir sjónir, að ég gæti verið sæmi-
lega stæður, ef ég hefði eklci byrjað á þess-
ari vitleysu, sem þeir kölluðu það. En þá hefði
ég heldur ekki haft hreina samvizku. Og þið
prestarnir ættuð þó að minnsta kosti að geta
skilið það! Og að hvaða gagni kemur manni
það að lifa í vellystingum, ef samvizkan er
ekki í lagi?“
„Það er auðvitað alveg rétt,“ sagði séra Tóm-
as. í raun og veru var hann gamla mannin-
um sammála. Kannske mest vegna þess, að
hugsunarháttur eins og hans var orðinn sjald-
gæfur. Þessi ábyrgðartilfinning gagnvart ætt-
inni var orðin sjaldgæf. Það minnti hann á
fornöldina. Þannig höfðu forfeðurnir litið á
ættarsambandið. . . .
í þessu kom Jórunn inn í hérbergið.
„Ég mætti kannske bjóða prestinum kaffi-
tár í þessum kulda,“ sagði hún.
Presturinn þakkaði fyrir. Honum leið óvenju
lega vel. Menn, sem voru eins stefnufastir og
Jónas gamli, voru því miður sjaldgæfir. Og
það, sem einkum gladdi hann, var, að hann
var sannfærður um, að þessi lasleiki gamla
mannsins rnundi ekki vera alvarlegur.
Jónas svolgraði i sig lútsterkt kaffið með
sýnilegri ánægju.
„Ég held bara að mér sé að bat,na,“ sagði
hann og hló. „Mér finnst eins og ég sé að
lifna allur við . . . .“
„Hann hélt endilega að hann myndi deyja,
þegar hann væri búinn að ljúka þessari skuld,“
sagði Jórunn, „en mér sýnist harin nú ekk-
(ert dauðalegur, sem betur fer.“
Ilvílt: Indriði Einarsson
Svart: Pétur Zóphóníasson.
Evansbragð.
1. e2—e4 e7—e5
2. Rgl—f3 Rb8—c6
3. Bfl—c x Bf8—c5
4. b2—b4 Bc5Xb4
5. c2—có Bb4—a5
6. Bcl—a3 d7—d6
7. 0—0 Bc8—g4
8. d2—d4 e5Xd5
9. C3XÖ4 Ba5—b6
10. e4—e5 Rc6Xd4
11. Ddl—d3 Rd4xf3+
12. 82XÍ3 Bí4—h3
13. f3—f4 Dd3—h4
14. Dd3—g3 Dh4—hö
15. e5Xö6 0—0—0
16. Ilfl—el Rg8—Í6
17. Bc5Xf7 Hh8—f8
18. Bf7—e6+ Bh3Xé6
19. HelXe6 Kc8—b8
20. Ba3XÖo+ Kb8—a8
21. Rc3—b5 a7—a6
22. Rb5—c7+ Ka8—a7
23. a2—a4 Rf6—e4
24. He6Xe4 HdSXdtí
25. Rc7—b5+ a6Xt>5
26. a4XÖ5 Ka7—b8
27. He4—a4 Hd6—gtí
23. Ha4—a8+ Kb8—c7
29. Ha8—f3 Hg6Xg3 +
30. h2 x g3 Dh6—g6
31. Hal—cl+ Kc7—d7
32. Hcl—dl+ Hd7—e7
33. Hf8—b8 Dff6VP3-i-
34. Kgl—hl Dg3Xf3+
35. Khl—h2 DÍ3XÍ2+
36. Kh2—h3 Df2—Í3+
37. Kh3—h2 Bb6—c7
38. Hdl—el+ Ke7—Í7
39. Hb8—e8 Df3—í'2+
40. Kh2—h3 Bc7Xf4
41. Hel—e7+ KÍ7—g6
42. He7—e6+ Kg6—h5.
Uppgefið.
Pétur heitinn Zóphóníasson segir svo um
þessa skák: •
„Skák þessi er tefld á þióðhátíðardegi
Reykjavikur, 2. ágúst síðastliðinn (lifandi
skák), og er því ekki að búast við þvi, að
hún sé vel tefld frá taflfræðilegu sjónar-
miði, enda efasamt, hvort vér ísiendinsar
teflum svo vel, að nokkur skák vor verðskuldi
það að vera birt sökum þess. Ýmsir leikir i
skákinni eru miðlungi góffir “ íÞióðólfur 5.
sept. 1932). Óli Valdimarsson.
35. f3—f4 h6—h5!
36. Hbl—el Hf8—c8 (10.
37. Kg3—f3 Hc8—c6!
38. Hcl—dl (11. b6—b5
39. Hdl-—el b5—b4
40. f4—f5 • d4—d3
41. e5—e6 d3—d2
42. Hel—fl Kd5—e5
43. Kf3—e2 Ke5—f6
44. Hfl—f4 He6—d6
45. Ke2—dl Hdo—d5
46. Hf4—f3 Hd5—e5
47. Hí3—f 1 a7—a6
48. Hf 1—gl KftíXfð
49. a2—a4 b4Xa3? (12.
50. Hgl—fl+ (13. Kf5—g4
51. Hfl—gl. Kg4—h3
Gefið.
Athugasemdir:
1. Mac Cutcheon afbrygðið, tvíeggjuð vörn,
sem gefur sterkt mótspil, en útkrefur
nákvæma meðhöndlun.
2. Ef BXc3 þá R—e4 og hvítt getur ekki
haldið biskupnum. T. d. 8. B—b4, c5.
9. dXc5, RXf2. 10. KXf2, D—h4-4-- 11.
g3, DX&4 og svart hefir mun betri stöðu.
3. K—f8 kemur einnig mjög til greina.
4. Nákvæmur og sterkur leikur var 12. —
c5Xd4. 13. cXd4. D—b8.
5. Slæmur grikkur! ef nú í'XgO þá 14. DX
g6 og svart missir Hh8.
6. Svart má enn ekki þiggja fórnina, ef
HXf^, þá D—g8+ og vinnur Hf7.
7. Betra var K—el til þess að hafa vald á
f2 reitnum og næst 18. B—g6!, Hxf3. 19.
RXf3 og hvítt stendur mun betur, sem
ætti að leíða til vinnings.
8. Nauðsynlegt til þess að geta leikið B—e8,
sem hér yröi svarað með HXk7! næst
R—d6+ og vinnur drottninguna. Það má
Hvítt: Aage Vestöl (Noregur).
Svart: Baldur Möller (ísland). .
Franskur leikur.
1. e2—e4 e7—e6
2. d2—di d7—d5
3. Rbl—c3 Rg8—f6
4. Bcl—g5 Bf8—b4 (1.
5. e4—e5 h7—h6
6. Bg5—d2 Bb4Xc3
7. b2Xc3 (2. Rf6—e4
8. Ddl—g4 g7—g6 (3.
9. h2—h4 Re4xd2
10. KelXd2 c7—c5
11. Hhl—h3 Rb8—c6
12. Bfl—d3 Dd8—a5? (4.
13. Bd3Xg6! (5. Hh8—f8
14. Hh3—f3 C5XÖ4
15. Bg6Xf7+! (6. Ke8—d3
16. Dg4—g7 d4Xc3+
17. Kd2—dl (7. Da5—c5
18. Rgl—e2 Dc5—e7
19. Hal—bl d5—d4
20. Re2—g3 Kd8—c7
21. Rg3—e4 Bc8—d7
22. g2—g3 Rc6—d8
23. Re4—d6 Bd7—co
24. Hf3—f4 Rd8Xf7
25. Rd6Xf7 b7—b6 (8.
26. Kdl—el Bc6—e8
27. Rf7—d8 De7Xg7
23. Rd8Xe6 + Kc7—c6
29. Re6Xg7 Hf8Xf4
30. g3xf4 Kc6—d5
31. Rg7Xe8 Ka8Xe8
32. f2—Í3 (9. He8—f8
33. Kel—f2 Hf8Xf4
34. Kf2—g3 Kf4—f3 #• X+-,.á f. • %#>• V, - V
. kallast undravert, hve svart hefir slopp-
ið úr ógöngunum. Nærri liggur, að svart
geti nú leikið D—d7, sem ógnar d4—d3,
slíkt væri þó, á þessu stigi, aðeins hugs-
anlegur útrásarmöguleiki.
9. Nú er komið upp endatafl, sem virðist
standa svipað. K—e2 er réttari leikur. Ef
þá 32. — K—e4, 33. II—b4 og hvítt ætti
ekki að tapa.
10. H—e8 er lika gott næst H—e6.
11. H—gl gagnar ekki, þess vegna er tæp-
ast um annað að ræða, en f4—f5 áður en
svörtu peðin fara lengra áfram.
12. Nærri lá, að svörtu tækist að leika skák-
inn niður i jafntefli með þessum leik.
Svo vill þó til að er ekki, sem verður þó
að teljast hrein heppni.
13. Hvítt, sem lítið virtist eiga eftir nema
patt möguleikann, fékk nú tækifæri,
sem ef til vill hefði heppnast, i tefldu
tafli og sjálfsagt var að reyna,
þótt nákvæmar rannsóknir sýni og sanni,
að svart sleppur þó naumlega sé. Hefði
hvítt nú leikið 50. H—g5+, KXcö- (Ekki
K—f4 vegna HXc5, KXc5 e6—e7 og
hvítt vinnur!) 51. H—g6+, K—d5, 52, H—
d6+, K—e4, 53. H—d4+, K—e3. 54. H—
<33+, K—f4. 55. II—Í3+, K—e4. 56. H—
Í4+, K—e3! (Til þess að fá hrókinn á 3.
reitalínuna, eina leiðin til undankomu
með að sleppa frá þráskák). 57. H—f3+,
K—d4. 58. H—d3+, K—c5! Nú neyðist
hvítt til að losa um pattstöðuna. 59. HX
c3, K—b4 og svart vinnur. Þetta er mjög
nákvæm leið og erfið til úrlausnar í
keppni, svo sem fyrr er að vikið. Hins
vegar má benda á að staðan er auðveld-
lega unnin á margan hátt í 49. leik, eins
og létt er að sannfærast um.
•* * * ' * ■ * * > - »
\