Tíminn - 17.06.1951, Blaðsíða 6

c
TÍMINN, sunnudaglnn 17. júni 1951
AUKABLAÐ
Á ÞINGVÖLLUM
(Framhald af 5. siðu.i
meðan stigið var á bak,
„svona hesta kalla ég ekki
tamda.“ Ég held að þessi orð
hafi meira sannleiksgildi en
menn kannske ætla í fijótu
bragði.
Hverjum þeim er við hesta-
tamningu fæst ætti að vera
sú staðreynd ijós þegar í upp-
hafi tamningar, og gera sér
fulia grein fyrir því, að ör-
yggi mannsins er alltaf
minnst í samskiptunum við
hestinn einmitt þegar hann
er að fara á bak honum, og
enda þótt sumir ungir og
frískir fullhugar sleppi oftast
sæmilega út úr þessum við-
skiptum, þá hafa stundum
stafað slys af og fjöldanum
hentar ekki að standa í slíku
stímabraki í hvert sinn og
fara á að stiga í ístaðið. Að
vísu er ekkert nema eðlilegt
að folar, fjörmikiir og ærsla-
fullir, dansi dálítið á fyrsta
stigi tamningarinnar, en með
þolinmæöi og þrautseigju
jafnast það venjulega íljótt,
ef markvíst. er stefnt að því
aö fá hestinn íil að standa
kyrran. En að horfa á aðra
eins þjösnaglímu og bola-
brögð, eins og sjá mátti til
Ara Öuðmundssonar við
Skugga; sem virðist þó hóg-
vær hestur, sé hann ekki
beittur harðýðgi, er ekki vel
fallið til aö sýna á jafn virðu-
legum rnótum og Þingválla-
mótið var. Það er sjálfsagt og
nauðsynlegt að beita sígandi
ofríki við óþjála skaphesta
meðan þeir sætta sig ekki við
annað betur, en hinu má eng-
inn hestamaöur gleyma, að
æstar taugar þurfa líka mýkt
og hiýju og það frá hjartarót-
um knapans fram í fingur-
góma.
V.
Um fjögra vetra folana er
sjálfsagt ekkert nema gott
eitt að segja, þeir voru og eru
leir í mótun, sem framtíðin
sker úr hvernig reynist. Sjálf-
sagt eru þeir allir af góðu
bergi brotnir og við þá bundn-
ar margar og glæsiar vonir;
þá sjálfa sem álitlega og fín-
byggða gæðinga, og afkvæmi
þeirra sem ýturvaxin og 5md-
isleg skemmtihross eigendum
sinum og öðrum til gagns og
gleði, en þrátt fyrir það kann
ég ekki við þann hátt, sem
hafður hefir verið á um dóma
þá, er sumir þessir ungu og
óreyndu stóðhestar hafa hlot-
ið. Við skulum segja að Svaði,
hálfbróðir Blakks frá Úlfs-
stöðum, sé metfé og honum
þess vegna hreykt uppfyrir
tömdu hestana, sem þó höfðu
góða öóma um afkvæmi til að
styðjast við, en hvað er þá
unnið við að hafa stigagjöf
hans og jafnaldra hans svona
háa? Ég held að það sé vit-
leysa og misskilningur, það
vita allir sem til þekkja um
uppelöi hrossa, að fjögra
vetra trippi er ekki fulimótað
eða þroskað svo snemma, auk
heldur að það sé orðið gæð-
íngur, og niðurstöður dóma
ber að miða við það, eða að
■öðrum ko3ti að hafa stigagjöf
þeirra tiltölulega hærri en
reyndu stóðhestanna, sem
fátt mælir með að gert sé. Og
varlegra er alltaf að segja of
lítið um unglinginn en of mik
ið, því það er alltaf betra að
hann fari fram úr vonum
manna, en að hann uppfylli
þær ekki nema að takmörk-
uðu leyti. Af þessum ástæðum
tel ég Svaða og félögum hans
gert of hátt undir höfði í
dómsniðurstöðum og alveg er
hið sama að segja um þriggja
vetra folana í þessu efni. Vel
má vera að allir þessir folar
reynist eins og fyrir þeim er
spáð — og á ég þar sérstak-
lega við reiðhestshæfileikana
— að t. d. H. J. Hólmjárni tak-
izt giftusamlega að temja
Svaða, aö Glókollur í Kirkju-
bæ verði eins mikill gæðingur
og hann er fríður og fínbyggð
ur, en enn eru þetta draumar
I manna, sem allir vilja að ræt-
iist, en ekki er hægt að gefa
! mörg dómstig fyrir fyrirfram.
i Ég veit að svona dómar end-
urtaka sig ekki, því fjöldi
hestamanna og dómbærir,
kannske engu siður en siálf
dómnefndin í þessu tilfelli,
telja að hér hafi um mistök
verið að ræða fremur en á-
setningssynd.
VI.
Hryssnrnar er sýndar voru
og skráðar í sýningarskrá
voru 32 og 10 af þeim hfutu
gæðingsheitið' hjá dómnefnd-
inni. Svala ættitð frá Hamri í
Dalasýslu af hinu fræga Kjal-
ardalskyni í föðurætt hreppti
fyrsta sætið. Svala er fín-
byggð cg sterk'oyggð, en ekki
stór, 51 þumlungur, og verður
það að teljast heldur lítið fyr-
ir augað sem alltaf heimtar
ris og tign með öðru góðu í
fari. okkar úrvals gæðinga. En
þrátt fyrir það að Svala er
ekki nógu stór til að vera í
ákjósanlegri tign að útliti,
vekur hún samt ‘ athygli
glöggra hestamanna hvar sem
hún fer fyrir fríðleik sinn og
íinar hreyfingar.
Hinar 9 er næstar komu í
röðinni hafa sjáifsagt ailar
mikið til síns ágætis, ég þekki
þær ekki svo að ég treysti mér
að segja þar frekar um. nema
hvað ég hefi séð til Glettu og
Sótu í kappreiðum á skeiði og
hafði gaman af, en sorgiegt er
hvað Glettu er oft misboðið á
kostum sínum meo truílandi
háspenntu taumhaidi knap-
ans.
Um gæðinga keppninnar er
því miður fátt hægt að segja,
því hvergi hefi ég rekizt á
skjalfestar niðurstöður frá
dómnefnd þeirri er þá dæméli,
en vonandi koma þær í dags-
Ijósið þótt síðar verði.
Ég verð nú að segja það eins
og er að ég varð fyrir nokkr-
um vonbrigðum með gæðing-
ana. Ekki slcal efast um að
margt hafi verið þarna góðra
hesta, enda þekkti ég nokkra
þeirra áöur allvel og þá að
meiri drifb og tilþrifum en nú
var að sjá, og hafa aðstseður
að sjálfsögðu ráðið þar
nokkru um.
Númer eitt var Stjarni
Viggós Eyjólfssonar Reykja-
vík. Stjarni er af Svað'astaða-
ætt, mjög fríöur og fönguieg-
ur hestur ao öilu útlitl, en
tölt hans er skeiðkennt og
hættir til að lulla eða ruglast
1 rásinni og hreyfingar ekki
ákveðnar né rásfastar. Hest-
urinn virðist ekki sérstakur
skörungur þrátt fyrir léttan
vilja, taumhald knapans og
áseta ekki í lagi fyrr en
Reykj avikurfrú ein settist við
stýrið, en þvi miður veit ég
ekki fyrir víst hver hún var.
Mér sýndist Stormur Jóns
bónda á Hofi á Höfðaströnd
sýna meiri titþrif i hreyfing-
um en Stiarni Viggós. Storm-
ur var sýnilega vel taminn,
gerði allt vel, sem hann var
beðinn um, enda leit út fyrir
að knapi og hestnr þekktust
vel og treystu hver öoriun
takmarkalaust, enda lipurð og
mýkt beitt af beggja hálfu við
hvað eina, og þannig á það að
vera svo yndisþokki beggja
aðila njóti sín.
En þessu líkt sást sjaldan,
ásetu knapanna var víða all
ábótavant, sérstaklega er mér
minnisstæð glíma Magnúsar
Gunnarssonar við Krák sinn,
| þar var andstöðuna að sjá
| milli manns og hests í flest-
um greinum, báðir sterkir og
skapmiklir, en þá er það auð-
j vitað knapans að leita eftir
meðalveginum og samkomu-
j laginu, hann á að hafa vitið
! meira og honum ber að beita
I öílum ráðum til að sigrast á
ofríkinu með silkihönzkum
þekkingarinnar á hlutverki
sínu.
Ao öðru leyti skulu ekki
fleiri hestar eða knapar dregn
ir hér fram sem dæmi af því,
sem gott var eða mislukkað,
en nokkrum orðum að síðustu
vikið að almennari atriðum.
VII.
Nokkur dærni þekki ég um
þaö að val hesta, til gæðmga-
keppninnar, heima í hesta-
mahnafélögúnum tókst ekki
! sem skyldi. Sumir þessara
ftesta gátu t. d. c-kkert skeið-
| spor sýnt, sem að sjálfsögb'u
i var þó mikils um vert ao þeir
! gætuj enda teljast það ekki
j fjölhæfir gæðingar, sein ekki
j geta sýnt jafn mikilvægan
i snilldarkost cg skeiðið er, sé j
j það mikið og fagurt á annað
' borð. Aðrir ftestar voru sýndir
j þárna, ssm um of voru seldir
uiidir ok elli kerlingar til að
geta notið sín nema að tak-
mörkuðu leyti. Það er varla
sársaukalaust að sjá ellimerkt
an öldung feta lággengan og
daufan um sýníngarsviðið
innan um spilandi fjörhesta á
léttasta skeiði, og sérstaklega
þegar þess er gætt að maður
þekkti annað og meira af
þessum sömu sómagripum
sumum hverjum á æskuár-
um þeirra. Að vísu gerði dóm-
nefndin virðingarverða til-
Mary ckkjudrottning í Englandi er nú á níræðisaldri. Þessi mynd er tekin af henni þegar
hún þurfti að stíga yfir lækjarsprænu eina í sambandi við sjúkrahúsvígslu eina. —
> - a V* * aÍ
raun til að jafna metin með
því að setja þessa ftesta í sér-
flokk og verðlauna þá þannig,
en jafnvel sú viðleitni nægði
ekki til þess að maður finndi
ekki að hér var ftaft rangt við,
að gömlu gæðingarnir voru
ekki lengur á tilhalösárum
sínum eins og þeir yngri gátu
skartað með.
VIII.
Það sem hér að framan hef-
ir verið bent á og ég álít mið-
ur hafa farið hvað snertir
dómsúi’skurði o. fl. á Þing-
vallamótinu er auövitað ekki
sagt til annars en athugunar
þeim er síðar kunna um þessl
mál að fjalla, t. d. eftir 3—4
ár, hvort heldur það verða.
sömu menn og síðast eða ekki.
Ég hygg að allir þeir, sem góð-
hestum unna, og tigna fríð-
leik þeirra vit og snilli, geti
verið mér sammála um það,
að sérræktun góðhestakynja
sé nauðsynjamál, en hitt
verða menn líka að gera sér
Ijóst, að þetta er ótrúlega
vandasamt starf í fram-
kvæmd. Ekki ‘sérstaklega af
því hvað smekk manna og
þekkingu sé ábóíavant, held-
ur af hinu, hvað torsótt leið
er að því rnarki að koma á fót
öruggum, gallalitlum og fjöl-
hæfum reiðhestastofni.
Svo er annað í þessu sam-
bandi, sem ekki þarf síður að
gefa gaum að, og það er hið
uppvaxandi fólk, sem með
þessi kostakyn ætti að fara.
Ég hefi áður í blaðagrein drep
ið á þá nauðsyn að t. d. Land-
samband hestamannafélag-
anna tæki sér fyrir hendur að
koma á námskeiðum fyrir
unglinga er kynnast vildu
helztu undirstöðuatriðum í
því að sitja hest og fara með
hesta yfirleitt. Slík námskeið
ættu að geta vakið ungling-
ana til skilnings og aðdáunar
á því, sem i fari hestanna er
að finna, og sú alda sem þann
ig skapaðist gæti orðið mik-
ilsverð lyftistöng fyrir þessi
mál í framtíðinni; fyrir svo
utan það hvað þessi íþrótt
væri ekki óhollari en hvað
annað, sem unglingarnir
dunda við nú á tímum. t
fyrstu gæti þetta verið í smá-
um stíl og ef vel gengi mætti
auka og eíla starfsemina eftir
því sem ástæður leyfðu hverju
sinni.
Mótið á Þingvöllum var
spor í rétta átt og tókst fram-
ar öllum vonum, og enda þótt
slík mót séu þýðingarmikil þá
liggur aðalstarfið í hrossakyn
bótamótum sveitanna, og þá
þar heizt, sem úrvalið er mest.
Nú er leitin hafin að þeim úr-
valsgripum, sem fyrir hendi
eru og rnargir góðir gripir eru
þegaj; fundnir, næsta skrefið
er þá að vinna,úr því sem afl-
ast hefir og leggja með því
grundvöllinn að nýju góð-
hestakyni — eða kynjum. Tak
markið verður að setja hátt,
og það er aö sameina allt það
bezta og fegursta er í beztu
gæðingunum fyrirfinnst, og
sameina það í traustri og
grundvallaðri reiðhestaætt.
Hveragerði, 7/2. 1951.
Jón Bjarnason.