Tíminn - 17.12.1953, Síða 8

TÍMINN, fimnjíudagmsi 17. desenrtber 1&53.
287. blaS,
/ sÍmdirLgaþættir
Dánarminning: Þórunn Jóhannesdóttir
hún 9. desemb.er s. 1.
Ég, sem þetta rita, þekkti
Þórunni að nokkru fyrir um
20 árum, en þá var hún kom-
in um sjötugt. Hún varð mér
strax minnisstæS vegna per-
sónuleika sins. Það var strax
auðséð, að hún var ekki vax- !
in upp af kaiviðum einúm. ;
Þórunn var mikii kona á1
velli, há, spengileg og vel far|
in í andliti, tíguleg i fram-J
komu, líkt 02 hún drægi arn-l
Bændafundur í Suður-
Þingeyjarsyslu
súg með sér. í
hægt að verjast
að var ekki
þvi, að hún
I dag verður borin til hinztu dugleg með afbrigðum. And-
hvílu Þórunn Jóhannesdóttir rés var sigldur smiður og
frá Geitavík í Borgarfirði vann mikið utan heimilis og
eystra. • . mun því ekki eins getað sinnt
Þórunn var fædd' 20. sept. búskáþnum. Hvort Þórunn
1860 í Mörtungu á Síðu. For- hefir verið búkona, skortir
eldrar liennar voru þau Jó- mig að dæma um, en trúað
hannes Þorsteinsson Sverris- gæti ég því, að hún hafi
sonar frá Króki, sem Svensens meira verið gefin fy.rir kven-
ætt er við kennd og Guðbjörg legar listir innanhúss, en á 'hörð. sf m Þergþóra.
Gissurard.óttir úr Meðallandi. þeim dögum birtist það mest j pðrunn va? prýðilega j
Jóhannes var stórbóndi á í saumaskap, tóvinnu og greind á mörgum sviðum,'
þeirrar tíðar mælikvarða og vefnaði, enda var 'verkum; illrn ie3rgi si2 ekki sér-
átti margt sauða, hreysti- hennar þar viðbrugðið. Ekki J 3taklega eftir neínu hóklegu,
menni og víkingur til vinnu varð Þórunni barna auðið1 nema ættfræðl, það tal þótti
með mönnum sínum, en'þessi henni gott. _______ Þörvnn var
fósturbörn ólu þau upp að j-j^g j lund hversdagslega og
einhverju leyti og sum að hógvær í íramkomu, dul og
öllu: Ágúst Bjarnason, fór gárlunduð rokkúð, en gat ver
ungur tii Ameríku, Andrés ið þykkjuþung, ef henni
Guðmundsson, bróðursonur fannst' g8rt'á hiuta sinn. —
Andrésar, Svein Ólafsson j>5tt hún væri svona hæg,
bónda aö Snælandi, systurson yar taún glaðvær og skemmt-
og lítt þótti kona hans gefa
honum eftir að hörku og dugn
aði.
Þau hjónin bjuggu fyrst í
Mörtungu og munu börn
þeirra öll fædd þar, 14 að tölu.
Sjö þeirra náðu fullorðins-
aldri og er nú aðeins eitt
þeirra á lífi, Margrét Jóhann
esdóttir, 89 ára. Jóhannes
fluttist síðan að Króki, en
missti þar allt sitt fé í ban-
vænum byl, sem kom eft-
ir að búið var að reka fé á
afrétt. Margir aðrir stóðu þá
uppi við sama borð. — Mun
þá hafa losnað um Jóhannes
og hann viljað koniast langt
í burt og hefja landnám á
nýjum stað.'
Séra Páll i Þingmúla, sem
lengi hafði verið prestur
hans, mun hafa útvegað hon
um jarðnæði austur á landi.
Fluttist hann fyrst að Rauð-
holti í Hjaltastaðaþinghá,
síðan að Hóli í sörnu sveit,
en loks að Geitavík í Borgar-
firði eystra, þar sem hann
settist a.ð fyrir fullt og allt.
Systkini Þórunnar, sem upp
kornust, voru þessi: Elías,
Margrét, Jóhanna Guðrlður,
Dómhildur og Guðbjörg. —
Öll voru þau mannvænleg og
var þeim oft viðbrugðið
Mörtungusystrum.
Þórunn varð eftir þegar for
eldrar þennar og systkini
fluttu áustur og giftist
Sveini Jónssyni frá Seglbúð-
um í Landbroti. Hvað, sem
hefir valdið, fluttu þau ný-
gitt til Austurlands og hófu
búskap í Geitavík í Borgar-
firði. Þórunn reiddi þá aust-
ur sveininn Kjarval 7 ára að
aldri, sem þá var að fara í
fóstur til- Jóhannesar, móður
bróður síns, föður Þórunnar.
Mig minnir, að Þórunn
ségði mér, að þau hefðu ver-
ið 3 vikur á leiðinni og hefir
minnti á íorrkonur þær, sem;
hæst bera í ckkar sögnum.'
Henni hbfði verið trúandi til!
að spir.na 12 álna garn, eir.s'
og Guðrúnu, og drengur va.rj
hún góður og nokkuð skap
Ar 1953, fimmtudaginn 19.
nóvember boðaði stjórn Bf. Þ.
saman á fund á Fosshóli
kjörna fulltrúa úr öllum sveit-
um Þingeyjarsýslu samkvæmt
ákvörðun fundar á sama stað
19. september þ. á., sem eiga
að mynda raforkuráð í raf-
orkunotendafélagi sýslunnar.
Formaður Bændafélagsins,
Jón Sigurðsson í Yztafelli seíjjti
fundinn og nefndi til fundar-
afnumið verði fastagjald véla
til súgþurrkunar á heyi, og
einingargjöld þau, sem nú er
krafist af búpeningshúsum,
án þess að slíkt leiði til hækk-
unar á kílóvattstund.
4. Fundurinn lýsir yfir að
hann telur þau héruð, þar sem
orkuver landsins eru staðsett,
eigi að ganga fyrir öðrum um
dreifingu rafmagns frá þeim,
enda telur fundurinn að elcki
stjóra Baldur Baldvinsson en ejgi ag k0ma til mála að reisa
fyrra manns Þórunnar, Axel
Bendes, sem lézt nýuppkom-
inn áf voöaskoti og Kapitalis
Sveinsdóttur, sem var hjá
þeim að einhverju leyti um
nokkurra ára skeið.
Þetta sýnir að nokkru, að
hér var ekki eingöngu hugs-
að um eigin munn og maga.
Eftir að Andrés féll frá,
dvaldi Þórunn í Geitavík og
hafði ofan af fyrir sér með
því að þeyta rokkinn og
prjóna, allt fram á síðustu
ár og hún mun trauðlega
hafa ætlað að fara þaðan,
því minningarnar halda
mönnum föstum. Þó fór svo,
að hún fluttist til Sveins fóst
ursonar síns á þessu ári og
kveið ekki að fljúga, þótt hún
væri 93 ára. — Þar andaðist
in í tali einslega og lék þá við
hvern sinn flngur. Af þessu
leiddi, að hún átti valda vlr.i
og var be:-n trölltrygg, svo
ekkert skyggði þar á, hvern
smáereiða mundi hún sem
stórviðburð.
Eitt sinn kom ég til henn-
ar og þá stóð hennar forláta
klukka. Ég greip þá hana-
fjöður í hönd og hreinsaði
klukkuna upp úr olíu. Síðan
fékk ég oft kveðju frá henni
um 20 ára skeið, og alltaf
skilaði hún um leið kveðju
frá klukkunni.
Ekki tók Þórunn neinn
bátt í oninberum málum og
steig varia út af heimili sír.u.
Eftir að hún flutti i súinar,
kom é? stundum til hennar
Framh. a 11. síð.u
Dánarminning: Ársæll Eðvaldsson
..... Og aftur berst til
eyrna harmfregn. Enn er
ungmenni horfið, svo að segja
á svipstundu.
„Hann er dáinn, hann Ár-
sæll. Hann dó í nótt.“ Þessi
dapurlegu orð fékk ég að
heyra þann 18. nóvember s. 1.
— Ungur, hár, fríður sýnum
— heill í haust og jafnan áð-
ur, en nú látinn. Undarlegt
var þetta, en óvéfengjanlegt.
Sannsögul frænka hans;
sagði mér fyrst og öllum frétt
um bar saman, Það var ekki j
um að villast — því miður. j
Ársæll sál. fæddist 1. jan.
1934 hjónunum Eðvald Hall-
dórssyni og Sesselju Guð-
ferðin sjálfsagt verið lítið, mundsdóttur, sem þá bjuggu
skemmtileg í þá daga. En þó í Mörk, en síðan 1945 í Stöp
ckki hefði annað verið, en
Þórunn hefði stuðlað að því
að gróðursetja að nokkru
til fundarritara Jón Gauta
Pétursson og Jón Haraldsson.
Ennfremur óskaði hann þess
að sýlumaður Þingeyinga, Júl
ius Havsteen, sem mættur var
á fundinum og starfað hefir
að framgangi raforkumála
sýslunnar undanfarið, gæfi
skýrslu um þau störf.
Sem kjörnir fulltrúar sveit-
anna voru mættir: frá Grýtu-
bakkahreppi Jóhannes Jóns-
son Hóli, Hálshreppi, Stefán
Tryggvason Hallgilsstöðum,
Svarbarðstrandarhreppi, Jó-
hannes Laxdal Tungu, Bárð-
dælahreppi, Hermann Guðna-
son Hvarfi, Skútustaðahreppi,
Tón Gauti Pétursson Gaut-
iöndum, Reykdælahreppi Teit
ur Björnsson Brún, Aðaldæla-
hreppi Þrándur Indriðason,
'V.ðalbóli, Ljósavatnshreppi
Haukur Ingjaldsson Garðs-
horni, Reykjahreppi Jón H.
Þorbergsson Laxamýri, Tjör-
neshreppi Úlfur Indriðason,
Héðinshöfða, úr Laxárdal Jón
as Snorrason Þverá. Frá Flat-
eyjarhreppi .var engin fulltrúi
mættur.
1. Sýslum. Júlíus Havsteen
gaf þá skýrslu sína. Hafði
hann verið í Reykjavík á um-
liðnu hausti og starfað þá á-
samt þingmanni kjördæmis-
ins. Karli Kristjánssyni að því
að fá rafmasnsmálum héraðs-
ins hrundið í framkvæmd.
Eftir það ræddu fundarmenn
bessi rafmagnsmál, skýrðu frá
fundahöldum í sveitunum og
gátu um samþykktir, sem þar
voru gerðar.
2. Kosin fimm manna stjórn
ný orkuver fyrr en betur er
búið að nýta þá orku, sem þeg-
ar er virkjuð.
5. Fundurinn skorar á Al-
þingi og ríkisstjórn að gera
ráðstafanir til þess að efla
Veðdeild Búnaðarbankans svo
að hún verði fær um að lána
þeim bændum fé til greiðslu
heimtaugargjalda, sem þess
þurfa við.
6. Fundurinn telur að hag-
fellt sé að sýslufélögin, hvert
á sínu svæði, önnuðust um
framkvæmdir við lagningu
raflagna undir yfirstjórn raf-
orkumálastjóra ríkisins.
Tillaga kom fram frá Katll
Indriðasyni á Fjalli, sem vís-
að var til stjórnar Raforku-
málafélagsins ’til athugunar.
Glímufél. Ármaiitt
65 ára í gær
í fyrrad. varð Glímuféiagið
Ármann 65 ára, en það var
stofnað hér í Reykjavík 15.
des. árið 1888. Aðalhvata-
men að stofnun þess voru
þeir Pétur Jónsson, blikk-
smiður, og séra Helgi Hjálm
arsson. í fyrrad. lagði stjórn.
félagsins blómsveig á leiði
þeirra í virðingarskyni við
þessa forvígismenn félags-
ins.
Ármann hefir nú um langt
skelð verið eitt stærsta og
þróttmesta íþróttafélag lands
Rafmagnsnotendafélags Þingjins> °S s- 1- sumar var eitt
eyinga. Kosningu hlutu: Jó- glæsilegasta tímabil þess. Ár
hannes Laxdal, Jón Gauti Pét ’ menningar hafa lagt mikla á
ursson, Baldur Baldvinsson, herzlu á ísl. glímuna, þjóðar
Teitur Björnsson og Jón H. íþrótt okkar, og er það mest
" ‘fyrir þeirra tilstilli, að hún
Þorbergsson.
Stjórnin skaut á fundi og slcipar enn mesta virðingar-
tók til athugunar tillögur, sem (sess þeirrar íþrótta, sem
komið höfðu fram á fundin- stundaðar eru í landinu. Auk*
um og samræmdi þær og bar hennar hafa Ármenningar
þær síðan fram í eftirfarandi æft meö góðum árangri fjöl
formi. J margar aðrar íþróttir, og
Fulltrúar í félagi raforku- gert garðinn frægan erlend-
notenda í Suður-Þingeyjar- is vegna góðs árangurs.
sýslu, staddir á fundi að Foss-
þennan litríka kvist i faðmi
austlenzkra fjalladýrðar, þá
hefðu Austfirðingar mátt
rnuna hana.
Sambúð þeirra Sveins og
Þórunnar varð skammvinn,
því hann andaðist eftir fárra
*5«ra sambúð. Hélt hún þá á-
íraiu búi sínu um hríð, en
giftist siðan aftur Andrési
Jónssyni ai 'vonefndri Skúla
ætt á Austuriandi. — Þau
bjuggu í Geitavík, Sp.r til
Andrés andaðist 1940, bá bö-
inn að vera blindur í mörg ár.
Mér var það kunnugt að hún
annaðist hann af mikilli kost
gæfni, eftir að hann þurfti
mest við. — Aldrei bjuggu
þau stóru búi, en
sjálfbjarga. Bæði
félaga, og nánustu aðstand-
um á Vatnsnesi í Vestur- endur eiga óskipta hluttekn-
Húnavatnssýslu. — Ársæll ingu allra vina hing látna.
var mjög vel greindur og af-j Jarðarförin fór fram .30.
burða verklaginn. Nokkur ár^nóvember, að viðstöddu fjöl-
af sinni bernsku átti hann'menni, þar á meðal mörgu
heima i næsta nágrenni við^ungu fólki. Jarðað var i
mig, og dvaldi auk þess tíma heimagrafreit.
og tíma á heimili minu vegna j Þó að Ársæli sál. væ:i
barnaskólanáms. — Ég minn' tengdur ok'cur hj ir.t
ist þess, er ég ræddi vlð Ár- blóðbiiidurr., og þó að við eig
sæl á þeim árum, að mér'um nokkra drengi ef*ír. .sem
fannst þá, sem ég ræddi við áfkomend:::, ge^um við bó
miklu eldri og þroskaðri bæði sagt 'e.ins og kcran m'.n
mann en aldur hans sagði til nýlega við mig: Ji.mn var
kki
um
um. Alltaf var lundin glöð og
framkoman með háttvísi, þó
að fjörið væri samsvarandi
þrótti heilbrigðrar bernsku.
Þeim, sem kynntust honum,
einn af drmgjunum minum.“
Tilfir.ningu:n mínum, við-
komandi hinum Idtna, og
óskum mú'urn, vinucx hans
til hanöa, vií ég búa þessi
hóli 19. nóv. 1953 samþykkja
eftirfarandi: /
1. Fundurinn telur það eitt
af höfuðviðfangsefnum íslend
inga næstu ár að veita raf-
magni um sveitir landsins.
2. Fundurinn telur framlag
það ,sem frumvarp til fjár-
laga fyrir 1954 ætlar til raf-
orkuframkvæmda algerlega ó-
fullnægjandi. jafnframt því,
sem hann telur það skýlaust
brot á yfirlýstum stjórnar-
mvndunarsamningi. Skorai:, Berlínarfundarins, að samein
harm því á alþingi að standa ingu Þýzkalands verði hraðaö
við áður gefin loforð stjórn- sem allra mest. í tillögunni er
arflokkanna um þetta efni. jgengið út frá því að samein-
■ 3. Fundurinn teiur óeðlilegt Ingin fari fram með þeirn
,og ósanngjarnt að rafmagn t,il liætti, að fyrst verði efnt til
Sameining Þýzka-
lands og Berlínar-
fundnrinn
Bonn, 10. des. Neðri deild
þingsins í Bonn samþykkti 1
dag að beina þeirri áskorun til
hlaut að verða hlýtt til hans. orð:
Sárastur hlýtur söknuður
eftir hann að vera foreldrum
voru vel og systkinum. En margir aðr
voru þá;ir trega trygglyndan vin og
Ge.fi þéc Gúð sinn frið,
vinur.
Óla íur Tryggvason,
Koíhvammi.
sveita sé selt hærra verði en
■ annars staðar, og skorar á
lAlþingi að samþykkja fram-
. komið laga frumvarp um verð
jöfnun á seldu rafmagni.
Jafnframt skorar íundurinn
á raforkumálastjórn ríkisins
að gera þær breytingar á gjald
skrá héraðsrafveitanna, að i ingum.
frjálsra kosninga í öllu Þýzka
landi. Siðan verði mynduö
stjórn fyrir allt landið, er m.
a. hafi vald til að ganga frá
endanlegum friðarsamning-
um og samþykkja landamæri
landsins eins og þau kynnu að
verða ákveðin í friðarsamn-