Tíminn - 17.12.1953, Side 9

287. blað.
TTMINN. fíimhtijdaeinn 17. desember lff53.
9
Afreksmaður úr Eyjum
Dánarminning:
Sú er venjan að þakka föru-
ingrims
(Framhald af 4. síöu.) | þjóðarinnar er í veði, geti ó-
svo ao taka megi til starfa ííkir stjórnmálaflokkar teki'ð
eftir fastri áætlun. Ríkis- höndum saman um lausn aö-
nautum okkar fyrir samver- stjórn sú, er nú situr, er staö- kallandi vandamála og starf-
una að leiðarlokum. Og ekki: ráðin í því að vinna af fullu að að lausn þeirra, þótt margt
sízt er ástæoa til aö gera það,! kappi að úrlausn þessa skiiji. Það er þetta, sem nú-
ef samfylgdin hefir varað; sfærsta og mesta hagsmuna- verandi ríkisstjórn ér staðráð
lengi og verið ánægjuleg. Því máls fýöimargra landsmanna. in í að gera.
Haustið 1951 átti sér stað
atburður í Vestmannaeyjum,
sem vakti alþjóðarathygli:
afhjúpað var minnismerki
drukknaðra sjómanna svo og
þeirra, sem farizt höfðu við
bjargveiðar og í flugslysum.
Þetta minnismerki, sem
stendur gegnt dyrum Landa-
kirkju, var fyrst og fremst
hugsjón eins manns, Páls Odd
geirssonar, kaupmanhs og
fyrrverandi útgerðarmanns í
Eyjum. Það var þess vert að
rödd og raddir færu um land-
ið, þegar þessi fagra hugsjón
rættist. Mig hafði langað til
að leggja þár nokkur orð í
belg, en það atvikaðist þann-
ig, aö ég var ekki heima. Síðan
hefir það dregizt of lengi úr
hömlu að vekja eilitla athygli
á' lífsferli Páls Oddgeirsson-
ár, góðkunningja míns.
Páll kaupmaður er sonur^til minnis um prestssoninn _ urðardóttur, frá Gröf (sem' skortur hefir að undanförnu' þetta: Framsóknarflokkurinn
hins merka gáfumanns | frá Ofanleiti, sem ræktaöi nt, heitir Grafarholt). Þau mjög kreppt að þeim bænd-. hefir frá upphafi verið á-
búskap í Hafnar-1 um, er aðallega framleiða byrgur stjórnmálaflokkur i
ifluttust þaðan að söluvörur, er að mestu falla öllum athöfnum sínum. Hann
okkar mælikvarða og Kálfakoti (nú Ulfarsá), enjtil aðeins einu sinni á ári, hefir tekið þátt í flestum rík-
síðar bjuggu þau í Arnarnesi, eins og er með sauðfjárafurð-' isstjórnum s.l. 35 ár, sem er
PALL ODDGEIKSSON.
er það, að ég vil að nokkru 1
minnast gamals samferða Rekstrarián til land-
manns um leið og honum er búnaðarins. » !
fylgt til hinztu hvílu í heima- ! Þá vil ég erin nefna eitt at-
sveit hanS', eftir langa avol í riði í máleínasamningi ríkis-
öðru umhverfi, en þó nærri stjórnarihnar, sem er hið mik
heimahögunum. | ilvægasta fyrir aha þá, er
— Fáll Gestsson var fæddur sauðfjárbúskap stunda. Það hætti tekur það nokkurn
að Hemru í Skaftártungu 9. | atriði er: Að framleiðendur tíma að vinna að fullkominni
sept. 18jjl, en fluttiát á barns- 1 sauðfjárafuröa eigi kost á lausn allra þeirra mála, sem
aldri hingað suöur og íiehtist rekstrarlánuvi út á afurðir þar er fjallað um.
í Miðdal í Mosíellssveit, þar sínar fyrirfram, snemma á
sem hann dvaidi öll sín ung- framleiösluárinu, eftir lilið- Afstaða Framséknar-
i Tími minn leyfir ekki að ég
ræði hér fleiri atriði úr mál-
ef nasamningi ríkisst j órnar-
inriar, en að sjálfsögðu vérð-
ur unriið markvisst að því að
framkvæma að fullu öll at-
rið§ hans, en að eðlilegum
Oddgeirshóla. Það nafn mun hngsár og allt tii þess, er hann ' stæðum reglum og lánað er úr fiokksins.
það bera um langa framtið, giftist árið 1895 Maríu Sig- 1 á sjávarafurðir. Rekstursfjár-j Ég vil svo að lokum segja
sóknarprests í Eyjum um með eigin hendi ekki minna^ byrjuð
margra ára skeið, séra Odd
geirs Guðmundsen að Ofan
leiti og hinnar mætu konu
hans, Önnu.
' Páll ólst því upp að prests-
setrinu Ofanleiti á miklum
umbrotatímum í atvinnusögu
Vestmannaeyja. Á unglings-
árum hans gjörbyltist at-
hafnalífið. Vélbátaútvegur-
inn ruddi sér til rúms. Hinn
dáðríki prestssonur að Ofan-
leiti hreifst með 1 nýbreytn-
inni og liföi og hrærðist með
atvinnulífinu í Eyjum. Hann
varö sjálfur útgerðarmaður
og stundaði útgerð hér í mörg
ár. Páll Oddgeirsson keypti
fyrstur landsmanna til Vest-
mannaeyja sænskan fiskibát
eftir stríðið. Margir fetuðu í
en þrjú tún á Heimaey, öll. firði, en
Stór á
eitt þeirra margir hektarar
að stærð. Jafnframt útvegi og
ræktun rak Páll Oddgeirsson
verzlun í Eyjum og tók drjúg-
an þátt í félagsstörfum, til
1 hagsældar atvinnulífinu.
Eg hygg það sannmæli, að
hinn sterki hugur og vilji Páls
Oddgeirssonar til ræktunar-
framkvæmdanna stafi fyrst
og fremst af ást hans á Eyj-
unum, þrá hans til að fegra
sína kæru Heimaey, skrýða
hana grænni gróðurkápu og
afmá grettu hraundrættina
af ásjónu hennar.
Páll Oddgeirsson er tilfinn-
ingamaður rnikill og hin tiðu
Lækjarbotnum, Eiði og viðar
í Mosfellssveit. María er enn
á lííi og var hjónaband þeirra
farsælt og innilegt, enda var
María sérstæð gæðakona.
Á uppvaxtarárum Páls var
Miðdalur einna fjárflesta
heimilið í sveitinni og allur
búskapur með miklum mynd-
arbrag, en þar bjó þá Guð-
mundur Einarsson, hrepp-
stjóri, afi Guðm. Einarssonar
listamanns. Var það hvort
tveggja, að það heimili varð
honum góður skóli og þar gat
hann notið eðlishneigðar sinn
r. Hin mesta nauösyn er, með langmesta framfaratímabil í
þeim breyttu búskaparhátt- j hartnær 1100 ára sögu hinnar
um, er nútímatæknin á land-! íslenzku þjóðar. Ávallt hefir
búnaði hefir í för með sér, að Framsóknarflokkurinn látið
sjá um að slík rekstrarlán fá- málefnin ráða bæði við mynd
ist. Þetta mál er nú í undir- un ríkisstjórna og eins við
búningi hjá ríkisstjórninni framkvæmd stjórnarathafna.
eins og önnur þau atriði, er Framsóknarflokkurinn hefir
málefnasamningur hennar
fjailar um.
Stjórnarsamstarfið.
Þótt hér hafi einkum ver-
ið gerð grein fyrir málum,
því ávallt staðið í fylkingar-
brjósti um framkvæmd allra
mestu framfaramála, sem
fram hafa verið knúin þetta
árabil. Við stjórnarmyndun-
ina s.l. haust réðu enn algjör-
sem ríkisstjórnin hefir bund-nega sömu sjónarmið. Flokk-
ist samningum um að vinna urinn lítur svo á, að málefna-
núverandi ríkis-
bátakaup, sem hafa víst und-1 vinnuvegum, svo sem sjósókn
antekningárlaust reynzt þjóð J og bjargveiðum, hafa haft
,ar um náin samskipti við. sameiginlega að og hrinda i samningi lluvciailu, 11IVJO_
slys við Eyjar, sem eru jafn- menri og málleysingja, enda framkvæmd, þá er þrátt fyr-Jstiórnar hafi verið ákveðið að
fótspor hans síðan um slík an samfara hættusomum at- var PáJl talinn svo góður fjár ir þaS djúptækur ágreining-; hrmda í framkvæmd svo stór-
rn.aöur, að crð var á gert.jumum ýmis þjóðfélagsmál' felldum umbótum fyrir lands-
. . Hann haiði mikið yndi af hest; miiii Framsóknarflokksins og menn_____oe bó einkum fólk í
mm vel, bátarnir reynzt sjó-j djupstæð ahnf á hann, ems um og var þess vel vitandi, að > Sjálfstæðisflokksins. Svo hlýt strjálbýli utan Reykjavíkur
borgir og farsælar fleytur ís-jog svo marga aðra þar í bæ., „milli manns og hests og! ur það ávallt að vera, þegar aS þaS hefði verið fullkomið
lenzkn siomannastétt. | Samkennsla með syrgjandi (hunds hangir leyniþráðuri* og J tveir flokkar meö ólík sjónar-1 ábyrgðarleysi 'og glæíra-
Eri Páll Oddgeirsson tak-ilmimi.lum^arð;Þes_s va^a;ná!!nær sá þráour emnig til fleiri mig a mörgum grundvallar- mennska, ef flokkurinn hefði
atriðum þjóðfélagsmálanna neitað þátttöku í núverandl
; starfa saman. fsland og þjóð- ríkisstjórn, með þeim mál-
i sérstakur snj'rtimaður og þau j in öll gerir þá kröfu til stjórn^ efnasamnirigi, sem fáanlegur
\ bjónin samhent um að gera málaflokka, aö þegar fjár-.yar. Ég veit að Framsóknar-
tóku gildi 1923 hófu Eyjabúar hímJheÍ“ilið hlÍlegt. og. aðlaðandi. j hagslegt sjálfstæöi og heiöur fóik um allt land skilur þetta'
stórfelt framtak um ræktun
. heimilum varð þess valdandi i nær sá þráður einnig til fleiri
markaðf ekkf JTamtakshug'að, fál1 Oddgeirsson fórnaði jdýra.
sinn og gjörðir við sjávarút-;miklu star±1 um marSra ára; j al3ri umgengni Var Páll
veeinn einan skeið tU Þess að safna fe, sem
Eftir að ' iarðræktarlöein reisa sky5di fyrir minnis
Eítir að ^ajðræktariogin ^ varSann, er ég gat um í upp
hafi greinarinnar. Sú hug-j gjSustu 25 árin bjuggu þauj
lífi þjóðarinnar.
sjón Páls varS sem sé að veru ■ | Reykjavik, en bó var Páili
jieika haustið 1951. Mmms-1 aUtaf Mosfellingur fyrst og í skoðunum. í landsmálum
ivarðmn er enri sonnun fynr fremst> og lét £ig jafnanjvar hann jafnan fylgjandi
höfðu énTo imiklu varáa aíkomu og áhuga ; stefnu Framsóknarmanna og
orkao, sem líötui exki sit]a ;mál sinna-gqmlu sveitunga. jhafði mikinn áhuga fyrir
framgangi aöalstefnumála
þeirra riianna.
Við samtíðarmenn Páls og
Heimaeyjar, Það ræktunar
tímabil stóð þar til heims
styrjöídin var i algleymingi og'sá maðm fæV á-
aneiðmgar hennar hofðu orkað £em ]setur ekki sitja
raskað ollu jafnvægi i atvmnu j við tilfirmingar sinar einar og j J
i óskir, heldur fylgir þeim fram |
I Páll var góður fulltrúi þeirr
Á þessum^ræktunartímum; áð eftir”*sjásTá- 'f" kynsj^ar,sem nú er að
urðu, ymsir Eyjabuar hðtœkir | vextirnir. ± þeim efnum munu h6a undir lok ogt morSum
vel og stórtækir um ;-æktunar; f k pál^ odd°riirs«onar mmnú&n um margt, sem nu sveitungar þokkum honum
---------------- " hafa'ábrerianleat tóldTWr'er ílestum Sleymt °S grafið.
hafa aþreiíaniegt giiöi iyi i En fyiSÖÍEt jafnan vel
æskulyð Eyianna, fai hami ”
með framvmdu timans, var
framkvæmdirnar, en fáir
meir en Páll Oddgeirsson. Stór
landflæmi á Heimaey eru nú
nytjuð, þar sem Páll vann að
ræktun eigin hendi ár eftir ár,
reif upp grjót, bylti, muldi,
bax á og sáði, svo að hávax-
inn nytjagróður óx þar cg
vex um ókomna framtíð.
Áöur en þessi „ræktunar-
öld“ hófst í Eyjum, hafði at-
orka Páls við jarðræktina vak
ið athiygli. Bera eða gróður-
litla hrauphóla vestan og
sunnan við kaupstaöinn hafði
hann ræktáð upp, með ótrú-
legri fyrirhöfn. í sannleika
ét sú raéktún í frásögur fær-
vitneskju um þau, fái að kynn
ast þeim.
Páll Oddgeirsson varð 65
ára á s. 1. sumri. Líklega er
mönnum á þeim aldri ekki-
allt fært eins og fertugum. Þó
finnst mér framtakshugur j
Páls Oddgeirssonar, góðkunn- j
ingja míns, æði mikill enn ogj
líklegur til nýrra afreka á.
efra aldursskeiðinu. Mætti j
honum auðnast það, og allt.;
annað gott’ íalla honum í
skaut.
Þorsteinn Þ. Víglundsson.
skýr í hugsun cg írjálslyndur
fyrir langa og góða samfylgd
og minnumst með þakklæti
liðinna ára.
G. Þ.
og kann að meta það.
löglýsf® i Tinsansim.
1
Bert hraunið þurfti að
þekja rnold og hraungjótur
þuríti að fylla.
Páíi hugkvæmdist að gera
sér ræktunarnot af háf þeim,
sém veiddist á útvegi hans að
sumrinú og érigin not urðu
að annars. Hann flatti háfinn
og þakti síðan með honum
hraunhellur og nybbur og
hiiltíi síðan moldu. Þetta
land hefir síðan reynzt hið
írjósamasta og er enn i góðri
rækt. Hann kenndi síðan
þetta fallega gróðurlendi sitt
vlð föður. sinn og-ka.UáSi^ð,
j Ingólfs Abótek
i Ðoðadælur
1 Doöalælustílar
| Spenanáíar
1 Bólusetningarsprautur
| Heygrímur
| Sendum í póstkröfu um |
{land allt.
INGÓLFS APÓTEKI!
= i
Um öll heimsins höf
r"T'
HÖFUNDUR þessarar bókar hefir ratað í. ótrúlega
mörg spennandi ævintýri. Hann hóf sjómannsferil
sinn á seglskipum, en varð síðar skipstjóri á risastór-
um gufuskipum. Hann hefir siglt fjórtán sinnum um-
hverfis jörðina, margoft lent í skipreika, dregizt inn
í stjórnarbyltingar í Suður-Ameríku og verið áhorf-
andi að einhverjum stórkostlegustu náttúruhamför-
um, sem sögur fara af. Hann hefir verið umrenningur
í Kanada, „strandræningi“ í Patagóníu, selveiðimaður
í Norður-íshafinu og átt ógleymanlega og ævintýra-
ríka daga meðal San Blasin-iridíánanna í Suður-Ame-
ríku. Og þá gefur þessi upptalning aðeins ófullkomna
hugmynd um einhverja ævintýralegustu og viðburða-
rikiistu mannsævi, sem unnt er að hugsa sér.
Um öll Iieinisiiis höf
er óvenjulega skemmtileg og spennandi bók. Hún er
óskabók ailra þeirra, sem unna sæförum, ævintýrum
og mannraunum. ,
DBAUPNIStTGAFAN
HH
»<» m.