Tíminn - 28.05.1955, Blaðsíða 8

I
8.
TÍMINN, laugardaginn 28. maí 1955.
119. blað.
#
ndurminningar ör Hábæjarskóla
(Framhald af 3. sííu).
hinum yngri v’ssar greinar,
og virtist þaS vel fara. Hann
skrifaði einkar fagra rithönd,
var ágætur skrautritari. Eg
hygg að ýmsir lærisveina
hans yrðu góðir skrifarar.
Tvennt er það, sem fer mér
ekki úr minni, en það er
hversu nákvæmur og góður
hann var okkur börnunum,
einkum ef við áttum bágt á
einhvern hátt, eða eitthvert
slys hafði vhjað okkur til.
Hitt er mér jafn ógleyman-
legt, hversu hann lagði sig
fram við hvern þann nem-
anda, er átti erfitt að fylgj-
ast með bekknum, eða átti í
striði við ehihverja náms-
grein. Gerði hann ávallt sitt
ítrasta tU að auka skilning
og áhuga á því, sem torvelt
virtist vera. og sýndi þá sem
ávallt mikla lægni og þolin-
mæði.
Hann hafði lag á að gera
kennslustundirnar lífrænar
og fjörugar. Mér er í minni
kénnslustund í ísl. landa-
fræð1. Einhver drengjanna
átt'i að lýsa E.yrarbakkabugt
mni, greina frá höfnum og
lendhigarstöðum. Drengurinn
sem spurður var hafði komið
á Eyrarbakka í kauptíðinni á
blækyrrum hásumardegi, er
hafið var allt gullþiljað, séð
skipin Jiggja við akkeri, og af
byí dró hann þá ályktun að
höfnin á Eyrarbakka væri
góð og örugg.
Kennarinn gaf drengnum
tækifæri td að úthsta ágæti
hafnarinnar. Loks spurði
hann eftir áliti Wnna í bekkn
um. Þóttumst við hinir menn
að meúi, og sögðum að höfn
in væri afar ill og hættuleg.
Þá fæddist þessi vísa með að
stoð kennarans:
Oft þá veltist ég í kafi,
ekki sakar dröfn.
En afarill fyrir opnu hafi
er Eyrarbakkahöfn.
Flesta vetur sem ég var í
skólanum minnir mig að nem
endafjöldi væri um eða yfir
40 talsins.
Námsgreinar skólans minn-
ir mig að væru þessar: Krist
indómur, skrift, reikingur,
saga, landafræði, líffæra-
fræði, undirstöðu atriði í mál
fræði, réttritun og danska.
Vez-a má að þær væru fleiri
en þetta. Enska var auka-
námsgrein, er eldri unglingar
fengu tilsögn í, fáir lærðu
enskuna.
Útileikir i tómstundum okk
ar voru fábreyttir og einfald
ir að þeirrar tíðar sið. Á þeim
1 ímum er hér greinir frá, voru
börn til sveita vön vjð alls-
konar eril og vinnu, allt í‘á
7 ára aldri. Þess vegna nutu
þau sin vel í tómstundunum,
og gátu ávallt fundið sér hlut
verk, þött ekki nytu þau né
þyrftu reglubundinnar um-
sjónar eins og nú á sér stað
i skóium.
Á rigningardögum, er ekki
varð úv verið, hafði kennar-
inn ýms hagkvæm ráð, stund
um sagði hann okkur sögur.
Á óveðursdögum var skóia
einnig Iokið fyrr en endra-
nær.
Við strákarnir, að hætti
stráka á öllum öldum, flug-
umst á í frítímum okkar.
Ekki voru það nú skipulagð-
ar bændaglímur eða neitt því
Jíkt, en við nutum okkar vel
og hið sam.a mætti víst segja
um stúlkurnar
Ems og kunnugt er, voru
þykkbæingar bæði menn og
konur ágætt skautafólk. ‘
Flest börnin komu á skaut
urn til skóiáns, þegar þess
var kostur.
Á þeim tima, sem héi um
ræðir náði yatnið alveg upp
að Hábæjartúninu á vetrum.
5>að var hsegt að binda á sig
skautana heima á hlaðinu
eða við tungarðinn. Þá var
nú heldur en ekki þytur á
hópnum.
Einu sinni fundu strákar
upp á því, að höggva ísinn í
sundur í stór stykki eða jaka
og svo skautuðum við á þeim.
Kom það þá fyrir að emhver
hetjanna fór milli jakanna,
og varð blautur upp yfir haus
eins og við orðuðum það. Eg
man enn hve ötull Sigur-
björn Jónsson frá Nýjabæ,
sonur Jóns heitins í Háarimu
var í þessari list, að skauta
á jökum. Helzt held ég að
kennarmn eða Sigurður
bóndi Ólafssön í Hábæ, hafi
varað okkur við þessu. Hætti
svo þessi nýj-a listtilraun okk
ar nærri eins fljótt og hún
hófst
Skóli var haldinn alla daga
vikunnar nema sunnudaga.
Prófað var um miðjan vetur
og í marzmánuði og séra Ól-
afur Finnsson í Kálfholti, og
séra Eggert Pálsson á Breiða
bólstað voru oftast prófdóm-
endur. Samkomur voru stund
um haldnar í skólanufn á
þessum árum, er hér um ræð
ir, einkum um jólin. Nikulás
kennari var einkar áheyrileg
ur og góöuV fýrirlfcsafri; og
ræðumaður. Dans var stund
um að afloknu erindi og söng.
Þetta var ofurlítill vísir að
félagslífi, er fólk þráði, og
var sér meðvitandi um að
hefði þýðingu fyrir hvers-
dagslega lífið.
Tvennt snertandi Nikulás
kennara er sýnir fjölhæfni
hans, vU ég um geta. Hann
var maður vel hagorður, en
orti helzt að ég hygg andleg
Ijóð og eftirmæli látins sam-
ferðafólks, er hann svo skraut
ritaði og gaf aðstandendum,
þeim til huggunar. Hann
stundaði’ einnig hómópatíu-
lækningar, og þótti oft hepp
inn læknir, og jafnan fús til
að líta mn til sjúkra, ef hann
mætti Þ1 hjálpar verða. Ekki
er mér ljóst hvenær hann
byrjaði að stunda smá-
skammtalækningar, en ég
hefi þá tilfinningu að hann,
ungur að aldri byrjaði á
þeim. Ef tU vill gæti verið,
að er hann unghngsmaður
dvaldist á Vatnsleysuströnd,
hafi hann komist í kynni við
Lárus Pálsson lækni, er um
það tímabil og enda alllengi
síðar bjá á Sjónarhól á
Vatnsleysuströnd, og var
þjóðkunnur maður fyrir lækn
ingatilraunir sínar. Vel má
vera að þessi tdgáta mín sé
röng.
Nöfn og andlit skólasyst-
kina mmna svífa fyrir sjón-
um hugans.
Eg sé í anda — í ljósi minn
inganna — hinn léttstíga og
glaða hóp skólasystkina
minna svífa fyrir sjónum
mínum. Það kom fyrir nokkr
um sinnum, er Hólsá var á ís
cg göngufæri var gott að ég
kom að heiman frá Ytri-Hól
að morgni td og slóst í för
með unglingunum af Austur
bæjunum. Við gengum sam-
an, eftir göngugörðunum, er
lágu eftir sveitmni, að með-
fram þeim á hjarn1. Nöfn
sumra ungl'nganna man ég
enn: Eg sé hana Ólöfu Gests
dóttir fr"á Suður-Nýjabæ, hún
var mér eldri. í fylgd með
henni eru yngri börn úr ná-
grenninu, er ég ekki kann
að nafngreina. Svo koma
börn Erlendar í Bala, Páll og
Guðbjörg, en Benedikt bróð-
ir þeirra, sem ólst upp hjá
afa sínum í Unhól, bættist
þar vrð í hópinn, ásamt tveim
ur stúlkfum úr austurbæn-
um dætrúm Hel'ga heitýns,
er þar hafði búið. Móts við
Tobbakot, kom í hópir.n há
og grönn stúlka dóttir Eyj-
clfs yngra, bóntía þar, en
nafni hennar hefi ég gieymt.
Brátt komu börnin frá
Vatnskoti í hópinn, börn
Svems bónda þar. Vigfús, Jón
og Hallbera. Þegar út að Háa
PJma kom bættust Guðmund
ur Einarsson og systir hans
í hópinn, en úr hinum bæn-
um tvær systur, dætur Jóns
heitins bónda. þar, en systír
Jóns bónda í Skinnurn, og
Sigurbjarnar, er nafngremd-
ur hefir verið. Annari þehra
systra, Elínu að nafni, mætti
ég hér ve.-tra. Svo seig • nú
þessi léttfætta fylking áfram
vestur á bóginn. Fyrri árin
min á skólanum kom ég í
hópinn við næsta bæ. Rima-
kot. Frá ,.Páls“ Nýjabæ,
komu dætur hjónanna þar,
Jóns bónda Jónssonar og Þór
uhnar Pálídóttur ljósmóður,
Pálína, eldri dóttirin, ímynd
stillingar og háttprýð1 og
Jónína Þórunn, yngri systh
hennar, ljós á brá og björt
eins og sjálft vorið, einnig
'Sigurbjörn, fyrrnefndur.
Bráðum kom Sigríður Helga
dóttir frá Mel í hópinn. Þetta
cr nú hópurinn af „austur-
bæjunum“, sem mér er mmn
isstæður. Sum hin eldri, voru
samtímis rnér í skólanum í
aðeins eitt ár, en hm yngri
flest ánn, sem ég var í skól-
anum.
Eg sé þau emnig streyma
að skólanum börrJn úr r.æsta
nágrenni skólans, Hábæjar-
liverfinu, eins og það var
nefnt, í daglegu tali. Þau
komu í smáhópum sunnan og
vestan túnin. Systkinin frá
Búð, börn Guðmundar Run-
ólfssonar og korni hans Sig-
ríðar Ólafsdóttur frá Hávarð
arkoti. Anna, Ólafía og Guðni
og yngri systkinin Hafiiði og
Sesselja — og síðan yngstu
bræðúrnir, Guðjón og Sig-
urður. Guðmundur Árnason
úr hinum bænum í Búð, Mar
grét Jónsdóttir í Hákoti, er
oft kom hlaupand'. Markús í
Parti, oft í hópi bama Guð-
mundar Þórðarsonar frænda
síns. Lengra vestan að komu
systurnar frá Skarði, Óiöf og
Katrín, dætur Guðmundar
Stefánssonar bcnda þar, emn
ig l'cr.^fi.imi Þoisltini'.ci'i, al
nn upp hjá Helga Magr.ús-
ryii. ítvttkU'in fiá Boigar-
túni. Iiúrn Kristjáns bónda
bar, Guðmundur og Stefanía
átfu langt ag fara í skólann
\cstan að. En allra næst skól
ar.um voru systkmin i Jaðri,
Jóhann og Anna systir hans,
og yngri systir, er ég ekki
rrsn að nafngre'na, og Guð
mundur Þorsteinssor., uppal-
inn í Stöðulkoti. Oft komu
þau í hendingskasti, stund-
um á seinustu minúiu að
kalla mátti. Eg öfundaði þau
af því að eiga heima í næsta
nágrenni skélar.s.
Ótalmn er enn einn skóla-
iélagi, er var sanitímis mér
í skólanum. Gunnar Þórðar-
san alþingismanns Guð-
muncifír nar í Hala, prúður
pUtur og fáskiptinn.
NÚ VERDUR VANDINN LEYSTUR
HITADEILIMÆLAR
FYRIR MIÐSTÖÐVARKERFI
íbúar sambýlishúsa, látið okkur um vandann að”
reykna út hitakostnaðinn fyrir hverja íbúð efúr C. B.
mælunum
Ef samkomulagið er svona:
getur breyzt i þetta.
Leitið upplýsinffa hjá okhur
um notkun otj verö maslanna
Rafgeislahitun h.f.
! ; .• •.!, . i, ?
Garðastræti 6 — Sími 2749
Allt a sama stað
Ávallt fyrirliggjandi Marahlutir til viðgerða og
endurnýjunar á flestum tegundum enskra og amer-
ískra bifreiðavéla.
Þaulvanir fagmenn annast allar vélaviðgerðir.
Vér bjóðum viðskiptavinum vorum fyrsta flokks vinnu,
fljóta og góða afgreiðslu.
Rennum legur í allar tegundir bifreiða, drátta-
véla, díselvéla og aðrar vélalegur.
Slípum sveifarása í allar tegundir bifreiða, drátt-
arvéla, ljósavéla og bátavéla.
Sendið oss sveifarásana I dag og vér munum |
senda þá fullgerða aftur á morgun.
H.f. Egill Vilhjálmsson
Laugavegi 118 — Sími 8 1812
Eg er mér þess meðvitandi
að þessi minningadrög mín
um Hábæjarskólann, kenn-
arann, og skólasystkinin mín,
eru ófullkomin og stórum fá
breytilegri en vera ætti, og
að mörgu leyti mmning um
þögla kynslóð, sem nú er óð
um að hverfa burt af þessu
Ulverustigi. Eg veit og ber
það í minni ævilangt að stóru
slysin, er áttu sér stað á þil-
skipunum við strendur ís-
lands, frá 1903—1907 námu á
brott einkar mannvænlega
skólabræður mína. Dauðinn,
sem ávallt er að verki hefir
höggvið stór skörð í þessa
æskufylkingu, sem um hefir
verið getiö, og nú gerist ærið
þunnskipuð. En ég hygg að
við oll, er sóttuih skólann og
nutum kennslu Nikulásar
Þóröarsonar höfum oröið hæf
ari fyrir lífsbaráttuna spkum
göfgandi áhrifa kennarans
og fræðslu þeirrar, er við
urðum þar aðnjótandi.
Eg er einkar þakklátur fyr
ir ljúfar minningar, sem
tengdar eru við dvöl mína
a Hábæjarskólanum, minn-
ingar æskugleði er ég naut
bar í umgengni v*ð ög kynn-
ingu af skóiasystkinum mín
um. Eg þairka góðvild og hlý
hug Hábæjarhjónanna. Sig-
urðar Ólafssonar og Sesselju
Ólafsdóttur konu hans gagn
vart okkur ærslafullum krökk
um, sem skólann sóttu. Eg
scndi þeim og skólafélögun-
um gömlu, og öllum þ'ðiln, ef
enn muna þessa liðnu tíma,
hlýja kveðju og hugheilar
árnaðaróskir. Eg árna kennur-
um og nemendum Þykkva-
bæjarskólans allra heilla og
minni á orð Davíðs ‘ Stefáhs-
sonar skálds:
„Vor syngjandi æska,- skal t
sækja fram,
(il sigurs í þúsund ár.“
Sigurður Ólafsson
frá Ytri-Hól.
...
,ur;s