Tíminn - 02.10.1960, Blaðsíða 5

T í MIN N, stumudagnm 2. október 1960.
' .. ........................ .......... .......... -s
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Ámason. Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson. Fréttastjóri: Tómas Karlsson.
Auglýsingastj. Egill Bjaænason. Skrifstofur
í Edduhúsinu. — Símar: 18300—18305.
Auglýsingasími: 19523. Afgreiðslusimi:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
- ...........................— ------- ■ ------- ■ -»
Erfiðleikar sildarútvegsins
Afkoma síldarútvegsins veldur mörgum áhyggjum um
þessar mundir.
Nú á haustnóttum fer það eins og verða vill, að margir
reynast vitrir eftir á. Nú telja ýmsir, að bjartsýnin hafi
verið of mikil s. 1. vor. Að of margir hafi farið á síld í sum-
ar. Að of miklu hafi verið til þess kostað. Eins og sakir
standa nú er freistandi að fallast á skoðanir af þessu tagi,
og vel getur verið, að þeir hafi nokkuð til síns máls, sem
svo mæla. Hitt er víst, að ef veiðarnar hefðo gengið eftir
óskum, hefði nú kveðið við annan tón. Og á s. 1. vori bar
ekki mikið á úrtölum. Það er ekki og verður
víst aldrei hægt að reka síldveiðar án áhættu. Svipað má
segja um sjávarútveginn í heild og raunar þá atvinnuvegi,
sem lengst hafa verið stundaðir hér á landi, þó myndi það
þykja saga til næsta bæjar, ef íslendingar hættu að stunda
sjóinn, enda almennt talið, að ekki sé betri kosta völ á
þessu eylandi og þótt víðar sé farið.
Hjól tímans heldur áfram að snúast Á næsta vori mun
aftur að því koma að taka ákvarðanir i sambandi við síld-
ina. Vel er, að framsýnir menn, glöggir og góðgjarnir,
noti tímann til umþenkmga um þessi mál, því að þá mun
enn verða þörf þekkingar og hollra ráða. Þ? kynm það
t. d. að vera athugandi, hvort ekki sé íiægt að gera meira
verðmæti úr síldinni en nú er gert, eftir að hún er komin
á land. Um það efni var á síðasta Alþingi samþykkt tillaga
írá Framsóknarmönnum og ríkisstjórninni falið að sinna
því máli. En það, sem nú liggur fyrir er að ráða eftir megni
fram úr þeim vanda, sem skapazt hefur á þessu sumri.
Það er kunnugt, að afli síldveiðiskipanna á s. 1. sumri
var mjög misjafn. Sum skip hafa sáralítmn afla fengið,
og mörg hafa ekki aflað fyrir tryggingu. Þess hefur verið
vænzt, að hlutatryggingasjóður hlypi undir bagga og veitti
aðstoð til að gera upp við skipshafnirnar sem eiga sjóveð
í skipunum. Á því eru þó ýmsir erfiðleikar og þá ekki
sizt sá, að síldveiðideildma skortir fé. Þetta mál mun nú
hafa verið í athugun hjá sióðsstjórni/mi og ríkisstiórnmni
í nokkrar vikur eða síðan síldveiðinm lauk og hefur enn
ekki verið ráðið til lykta svo að kunnugt sé Sumir telja,
að ríkisstjórnin hiki við að veita sjóðnum aðstoð af ctta
við, að henni kunni að verða borið á brýn að hafa brugðizt
vfirlýstri stefnu sinni og hinu nýja efnahagskerfi. Um það
efni má sjálfsagt lengi þrátta. Hitt er víst, að fiskar sjávar-
ins haga ekki göngu sinm eftir efnahigskerfum.
En síldarútvegurinn á ekki aðeins erfitt með að greiða
skipshöfnum kauptryggingu. Erfiðleikarnir — þegar frá
er tekin sjálf aflatregðan — stafa að verulegu leyti af
stórhækkuðu kaupverði hinna nýju skipa og af hinum
mikla veiðarfærakostnaði á þessu sumri. Verðhækkun
varð mikil á þessu ári, er, auk þess er nú um að ræða hjá
miklum hluta flotans nýjar gerðir veiðarfæra og kostn-
aðarsamari en fyrr í samræmi við bætta veiðitækni. Það
mun ekki ótítt, að keypt hafi verið veiðarfæri á eitt skip
íyrir 700—800 þús. kr. Þessi veiðar+æri munu yfirleitt
hafa verið keypt fyrir bráðabirgðalán Slík lán er ógerlegt
að borga upp af hluta útgerðarinnar á einu sumn, nema
um óvenjulegan afla sé að ræða.
Á síðasta Alþingi flutti Jón Skaftason alþm. tillögu til
þingsályktunar um athugun á möguleikum til að skipu-
leggja sérstaka lánastarfsemi í sambandi við verðmikil
veiðarfæri, sem ætla má að hafi þá endingu að þau geti
talizt veðhæf. Var gert rað fyrir að s'ík lán yrðu veitt til
nokkurra ára, miðað við endingu hiutaðeigandi veiðar-
færa. Ríkisstjórnin og tiokkar hennar gátu þá ekki á það
fallizt, að samþykkja þá tillögu. Nú mun varla verða hjá
því komizt að gefa þessu máli gaum.
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
------------ Fréttabréf frá S.Þ.: -----------
Skoðanamunur forsetaefnanna
Eru Bandaríkjamenn ánægðir metS ríkjandi ástand eía ekki?
5
/
/
/
/
/
/
/
/
/
New York, 28. sept.
NOKKRU EFTIR að flokk-
arnir útnefndu forsetaefni sín
í sumar, varð það að samkomu-
lagi milli þeirra og helztu sjón-
varpsstöðva Bandaríkjanna, að
þau skyldu halda fjóra sameig-
iniega fundi, er væri sjónvarpað
um öll Bandaríkin. Fyrsti slíkur
fundur þeirra Kennedys og
Nixons fór fr'am síðastl. mánu-
dagskvöld. Hans hafði verið beð
ið með mikilli eftirvæntingu og
síðan hefur verið rætt mikið
um hann. Án efa hefur hann
orðið til að auka áhuga manna
í sambandi við forsetakosning-
talsvert vanta á, að þeir hafi
persónuleika þeiira Stevensons
og Eisenhowers. Þetta finnst
mér og álit fiestra, sem ég hef
talað við. Vel má samt vera,
að þeir séu ekki síður hæfir
til forsetastarfa en þeir Steven-
son og Eisenhower.
Ef litið er á málflutning
þeiri'a Kennedys og Nixons í
kosningabaráttunni, er hann
harla ólíkur og er það ekki sízt
Kennedy, sem á þátt sinn í því.
Rauði þráðurinn í málflutningi
Kennedys er sá, að hann sé
ekki ánægður með Bandaríkin
að Roosevelt hafi þótt góður ná- (
granni í Suður-Ameríku vegna . /
þess, að hann hafi verið góður /
nágranni í Bandaríkjunum sjálf /
uifi. /
Af hálfu Kennedys er lögð /
áherzla á, að kosningarnar snú- /
ist meira um stefnur en pei'són /
ur. /
MÁLFLUTNINGUR Nixons /
er á allt aðra leið. Hann lýsir /
ánægju sinni á ástandinu í /
Bandaríkjunum eins og það er /
í dag. Aðalatriðið sé að halda )
í horfinu og vinna friðinn. Þjóð /
in þurfi ekki að leggja neitt /
harðara að sér en nú sé gert. /
Siónvarpsviðræður forsetaefnanna vöktu mikla athygli.
arnar, en annars hafa þær horf
ið í skuggann undanfarið vegna
þeirra atburða, sem hafa verið
að gerast á þingi Sameinuðu
þjóðanna.
Fundur þessi fór fram með
þeim hætti, að fyrst fluttu for-
setaefnin stutt ávörp. Síðan
lögðu blaðamenn fyrir þá spurn
ingar. Að lokum fluttu þeir svo
kveðjuorð. Svo fljótt var skipt
um efni spurninganna, sem að-
allega fjölluðu um innaniands-
mál, að aldrei kom til verulegra
umræðna milli forsetaefnanna.
Að mínum aómi stóðu bæði
forsetaefnin sig aUvel. Svör
Kennedys voru þó öllu gleggri
og hnitmiðaðri og báru þess
vott, að hann er fljótur að
hugsa og rökvís. Nixon hafði
hins vogar öUu betri framsetn-
ingu og var því ekki síður sann
færandi. Hann lenti öllu meira
í varnarstöðu og yfirleitt reyndi
hann mjög til þess að gera sem
minnst úr ágreiningi þeirra
Kennedys. Takmarkið væri hið
sama hjá báðum, en þá deildi
á um aðferðir. Aðferð Kennedys
myndi leiða til meiri ríkisaf-
skipta og ríkisútgjalda. Kenn-
edy svaraði með því að sýna
fram á, að stefna Nixons myndi
leiða til þess, að Bandaríkin
stæðu í stað. Rétt væri að halda
ríkisafskiptum í hófi, en óttinn
við þau mætti ekki leiða til kyxr
stöðu og kreppu.
Samkvæmt frásögnum blað-
anna, virðast þeir fleiri, er
telja að Kennedy hafi veitt held
ur betur og sjónvarpsfundurinn
hafi því orðið til þess að styrkja
hann. Þess þurfti hann líka
með, því að fram að þessu hafa
sigurhorfur Nixons virzt held-
ur betri. Það virðist hafa hjálp
að honum, að fólk áliti hann
reyndari en Kennedy, og því
hæfari til forustu,
Ég átti þess kost að fylgjast
með þeim Eisenhower og Stev-
enson í sjónvarpi 1952 og 1956
Þótt mér geðjist aUvei að þeim
Kennedy og Nixon, finnst mér
eins og þau séu í dag. Það riki
kyrrstaða inn á við, en undan-
hald út á við. Hann segii nauð
synlegt að treysta landvarnirn-
ar, auka framlög til opinberra
framkvæmda, stórbæta skóla-
kerfið, auka sjúkra og ellitrygg
ingar, hækka lágmarkslaun
vei’kafólks og útrýma fátækt og
skorti. Þetta þurfi ekki að auka
ríkisútgjöldin hlutfallslega, því
að aukin framleiðsla muni auka
tekjur hins opinbera, án hærri
skatta. Aðalatriðið sé, að Banda
ríkin fari að sækja fram að
nýju heima fyrir, en hætti að
standa í stað, m. a. vegna íhalds
samrar fjármálastefnu. Höfuð-
skilyrði þess, að Bandaríkin
geti haft áhrif út á við, sé ein-
mitt það, að þau geti sýnt góð
an árangur heima fyrir. Kenn-
edy reynir á flestan hátt að
tefla sér fram sem arftaka
Roosevelts í amerískum stjórn-
málum. Sú setning, sem hann
segir einna oftast, er á þá leið,
Það sé óþarft að auka framlög-
in til hermála og það beri að
sýna gætni í því að auka önnur
útgjöld. Það sé ekki annað en
blekking, þegar Kennedy sé að
tala um, að kyrrstaða ríki i
Bandaríkjunum og þau séu að
dragast aftur úr. Með slíku tali
sé aðeins verið að leggja Krust-
joff vopn í hendur.
Undir hinum ólíka málflutn-
ingi þeirra Kennedys og Nixons
hefur mér oft verið hugsað til
þeirra Churchills og Chamber-
lains fyrir heimsstyrjöldina síð
ari. Málflutningur Nixons minn
ir talsvert á Chamberlain, sem
taldi allt í bezta lagi, en mál-
flutningur Kennedys að ýmsu
leyti á Churchill, sem taldi
hættu á ferðum og bregðast
þyrfti við henni, þótt það kost
aði nokkrar fórnir og aukið
framtak.
(Framhald á 12. síðu).
Kosningabaráttan í Bandaríkjunum er háð af miklum krafti á báða
bóga. Hér er Kennedy, forsetaefni demókrata að ráðfæra sig við tvo
nána samstarfsmenn þá Johnson varaforsetaefni og Stuart Symington
frá Missouri.