Tíminn - 01.11.1960, Blaðsíða 7

TÍMINN, þriðjudaginn I. nóvember 1960.
7
INC

Styrkveitingar ríkisins til uppbyggingar landbúnaðar
eru í formi hagkvæmra lánskjara fj árfestingarsjððanna
Snarpar orðræður á Alþingi í gær um frumvarp Framsóknar-
manna í efri deild um að ríkissjóður taki á sig greiðslu á er-
r
lendum lánum, sem hvíla á Ræktunarsjóði Islands og Bygg.
ingarsjóði sveitabæja
AU harðar umræður urðu
í efri deild í gær, er frum-
varp þingmanna Framsóknar
manna í deildinni, þeirra
Karls Kristjánssonar, Páls
Þorsteinssonar, Ásgeirs Bjarna
sonar, Ólafs Jóhannessonar,
Sigurvins Einarssonar og Her
manns Jónassonar, um að
ríkissjóður taki á sig greiðslu
erlendra lána, sem hvíla á
Ræktunarsjóði og Byggingar
sjóði sveitabæja, var til fyrstu
umræðu. Gylfi Þ. Gíslason,
viðskipta- og bankar-'T - ^íí-
herra var talsmaður stjórnar
innar í málinu. Taldi ráðherr
ann það mestu fjármálaaf-
glöp síðustu áratuga að bænd
ur skyldu ekki hafa verið
látnir taka á sig gengisáhættu
við lántökur úr sjóðnum og
skuldir þeirra við sjóðina
hækkaðar sem gengisfelling-
unni svaraði. Ennfremur taldi
ráðherrann það ekki ná nokk
urri átt, að sjóðir þessir
skyldu ekki Iátnir standa und
ir sér sjálfir — en það má
ekki skilja á annan hátt en
þann, — að auk þess sem
hændur tækju á sig gengistap
sjóðanna skyldu útlánsvextir
þeirra vera svo háir að ekki
gengi á höfuðstólinn — út-
Iánsvextir jafn háir og á hin
um almenna lánamarkaði.
Karl Kristjánsson 1. flm.
fylgdi frumvarpinu úr hlaði.
Frv. sama efnis var flutt á
síðasta þingi, en náði þá ekki
afgreiðslu í
nefnd. Stjórnar
sinnar lögðust
á það með
þagnarþunga. -
Frv. er flutt að
nýju, því að
auðsætt virðist
vera að stjórn
in ætli ekkert
að gera sjóðnum til hjálpar.
Gengisfellingin stórhækkaði
afborganir sjóðanna af erlend
um lánum. Aldrei hefði verið
ætlazt til annars en ríkið létti
skuldabyrðum af sjóðunum
öðru hvoru, þegar þörf kræfi,
og það hefði verið gert undan
farin ár. Sjóðir þessir hafa
lánað út með helmingi lægri
vöxtum, en þeir verða að
greiða þau lán með sem þeir
hafa verið látnir taka, til að
geta haldið áfram starfsemi
sinni. Ef sjóðirnir verða látn
ir sitja með skuldirnar munu
þeir étast upp á fáum árum.
Ef frumvarpið nær samþykki
er sjóðunum bjargað um hríð
og þeir geta haldið áfram ó-
breyttum stuðningi við upp-
byggingu landbúnaðarins í
landinu.
Mestu f jármálaafglöp!
Gylfi Þ. Gíslason mennta-
málaráðh. kvaddi sér hljóðs
og sagðist vilja leiðrétta
hrapalegar missagnir í grein
areerð frumvarpsins og ræðu
framsögumanns. Sagði hann
að það væri al
rangt að ríkið
væri skyldugt
til að létta
skuldum af
sjóðunum. —
Aldrei hefði ver
ið ætlast til
þess að ríkis-
st j órnir léttu
byröunum af sjóðunum við og
við. Hvergi væri um það getið
í lögum um sjóðina. Sjóðirnir
hefðu aldrei verið „látnir"
taka lán. Þeir hefðu tekið þau
sjálfir og yrðu að súpa seyðið
af því. Sagði hann sjóði þessa
gjaldþrota nú vegna þess að
þeir hafi ekki lánað út fé með
gengisklásúlu og bændur látn
ir taka á sig gengisáhættu.
Minnti hann á er vinstri stjórn
in aflaði Ræktunarsjóði er-
lend lán, að það hefði verið
skoðun ráðherra Alþ.fl. og A1
þ.bandal. að gengisáhætta
skyldi fylgja þeim lánum, sem
sjóðurinn endurlánaði til
bænda. Því hafi verið and-
mælt af ráðherrum Framsókn
arflokksins. Sagði ráðherrann
að ekki nægði nokkurri átt,
að sjóðirnir lánuðu út fé, án
þess að lántakandinn tæki á
sig gengisáhættu. Kvað hann
rekstur þessara sjóða mesta
fiármálahneyksli á íslandi
síðustu áratuga. Það væru frá
leit afglöp, að láta það viðgang
ast að vaxtatap sjóðanna
væru rúmar 4 milljónir á ári,
vegna þess að þeir fengju
minni vaxtatekjur af lánun-
um, en sjóðir yrðu að greiða
fyrir þau lán, sem sjóðunum
væri aflað til starfseminnár.
Ilhifur síðari kynslóða
Karl Kristjánsson kvaddi
sér hljóðs að nýju og taldi að
ráðherrann hefði ekkert er-
indi átt í ræðustól til að leið-
rétta missagnir, því að þær
væru engar, hins vegar hefði
hann komið til að svala skaps
munum sínum með köpruyrð
um til landbúnaðarins. Sagði'
hann furðules-t af ráðherra
að halda því fram, að ekki
hefði verið ætlast til þess að
í'íkið hlypi undir bagga við og
við til að létta byrðum af sjóð
unum. Kveðið væri á um í lög
um um útláns^exti sjóðanna
og þeir ákveðnir belmingi
lægri en almennir útlánsvext
ir og lánin til langs tíma 20
—42 ára. Vaxtatap síóðanna
væri því mikiö. Þaö ei+t getur
samræmzt löggjöfinni um sjóð
ina, að ríkið styrki þá við og!
við, — annars myndu þeir éta
sig upp. Þá minntist Karl á
fullyrðingu ráðherrans um að
sjóðirnir hafi lánað bændum
með allt of góðum kjörum.
Sagði hann að það væri viður
kennt í raun í flestum lönd-
um, að landbúnaðurinn þyrfti
að búa við hagstæðari vaxta-
kjör en aðrar atvinnugreinar.
Aðrar framleiðslugreinar gefa
skjótari arð og geta afskrifað
framleiðslutækin fljótt. Bóndi
sem tekur fé að láni til jarða
bóta fær ekki skjótan arð af
framkvæmdum sínum. Hann
sker ekki upp full laun erfiðis
síns. Það fellur í hlut síðari
kynslóða. Það má því teljast
eðlilegt að þjóðin taki þátt í
kostnaðinum við landnáms-
starfsemi hans. Sú ríkisstjórn,
sem ætlar að þrengja kosti
landbúnaðarins í þjóðfélaginu
skilur ekki hlutverk sitt. Sú
ríkisstjórn er kemur þessum
sjóöum — sem eru haldreipi
landbúnaðarins — í þrot fær
slæm eftirmæli.
ÓtvíræS skylda
Hermann Jónasson tók næst j
ur til máls, Sagði hann að
allar ríkisstjórnir og undan-
farin Alþing
hefðu skilið
skyldu ríkis-
sjóðs í þessum
efnum. Sjóðirn
ir hefðu verið
látnir lána út
með lægri vöxt
um en þeir
hafa þurft að greiða fyrir
lán til starfseminnar. Ætið
hefur því verið fyrirsjáanlegt
hvert stefndi. Alþingi og ríkis
stjórnir hafa mótað þessa
stefnu og hafa hlaupið undir
bagga eftir þörfum og viður-
kennt með því, hvaða stefnu
! ætti að hafa í þessum málum.
Sjóðir þessir heyra undir Bún
aðarbankann og hann er eign
ríkisins. Ríkissjóður ber því
ábyrgð á þessum sjóðum.
Eru vextirnir of Iágir?
Hermann ræddi síðan þá
skoðun ráðherrans, að ekki
væri rétt að lána út fé úr
sjóðunum með svo lágum vöxt
um og án gengisáhættu til ein
staklinga,. Rifjaði hann stutt
lega upp þróun þessara mála
og minnti á hve aðrar bjóðir,
sem hafa landbúnað. «r miklu
lenera er á veg kominn en á
ísland' veria mikium fiárhæð
um til styrktar landbúnaði
sínum. Fyrst voru teknir upp
beinir styrkir til landbúnaðar
ins hér, en síöan hafi að
norskri fyrirmynd verið kom
ið á fót sjóðum, sem lánuðu
út með mjög lágum vöxtum
til langs tíma. Það hefði verið
talið heppilegasta formið á
styrkveitmgum til landbúnað-
arins á íslandi, þar sem allt
þurfti að byggja upp frá
grunni, ræktun og byggingar.
Spurði hann ráðherrann,
hvort honum dytti raunveru-
lega í hug að unnt væri að
komast hjá því að styrkja is-
lenzkan landbúnað í einhverri
mynd. Taldi hann furðulegt,
að ráðherrann skyldi leyfa sér
að telja að bændur hefðu átt
að bera halla sjóðanna vegna
gengisbreytingarinnar. Við-
reisnin hefur komið einna
þyngst niður á landbúnaðin-
um að öllum öðrum ógleymd
um. Ef gengisklásúla hefði
fylgt fjárfestingarlánunum
væri annar hver bóndi á ís-
landi gjaldþrota.
Stefnubreyting?
Þeirri pólitík hefur verið
fylgt undanfarna áratugi að
efla bæri og styrkja landbún
aðinn. Það hefur því verið
sjálfsögð skylda ríkissjóðs að
taka á sig skuldir fjárfestinga.
sjóðanna. Ríkisstjórnir undan
farinna ára hafa mótað lána
ífölitík sjóðanna,. Spurði Her-
mann menntamálaráðherrann
hvort hann talaði í nafni Sjálf
stæðisflokksins, er hann teldi
að bændur ættu að taka á sig
gengisáhættuna.
Ekki háð stefnu ríkisstjórnar?
Gylfi Þ. Gíslason tók enn til
máls og fullyrti enn að stjórn
ir sjóðanna væru sjálfstæðar
og ekki háðar stefnu ríkis-
stjórna. Það væri hrein glæfra
mennska af stjórnum sjóð-
anna að afla ekki tekna í sj óð
inn svo ekki gengi á höfuð-
stólinn. Sagði ráðherrann að
hann teldi vissulega þörf á að
styrkja íslenzkan landbúnað,
en kvaðst ekki viss um að
þetta væri heppilegasta form
ið. Taldi hann ástand sjóð-
anna nú ægiþungan dóm yfir
stefnu Framsóknarflokksins.
Hermann Jónasson sagði að
ráðherrann mætti ekki gleyma
því er hann ræddi um bágan
hag sjóðanna, að gengisbreyt
invin, sem ráðherrann hefði
beitt sér fyrir, hefði aukið
skuldir sjóðanna um hvorki
meira né minna en 90 millj.
króna. Mótmælti Hermann
enn, að sjóðsstjórnunum væri
um að kenna, hvernig komið
væri fyrir sjóðunum og full-
yrðing ráðherra um að stjórn
ir sjóðanna hefðu átt að afla
tekna til að standa undir
vaxtatapinu, væri furðuleg. —
Taldi Hermann ekki úr vegi
að Gylfi tæki að sér stjórn
þessara sjóða og aflaði tekna
til þeirra með þeim töfra-
brögðum, sem hann hafði gef
ið í skyn að til væru. Endur-
tók Hermann að ákvörðunin
um vaxtahæð útlána sjóðanna
væri í höndum Alþingis og í
höndum ríkisstjórna hverju
sinni að afla þeim lána til
starfseminnar. Lán úr sjóðun
um væru styrkir til landbún
aðarins. Það væri heppilegasta
formið á styrkveitingum til
uppbyggingar landbúnaðarins,
vegna þess hve mikið þarf að
byggja upp frá grunni. Styrk
irnir felast í vaxtamismunin-
um. Það verður að halda á-
fram að styðja uppbyggingu
íslenzks landbúnaðar og því
ber ríkissjóði að taka á sig
byrðar sjóðanna svo þeir nái
tilgangi sínum.
Á viðavangi
Öðlist Iagagildi
f sfðasta tölublaði ísfirðings
er rætt um landhelgismálið og
samningaviðræður ríkisstjórnar-
innar við Breta. Þar segir m. a.:
„Það mun flestum hafa fundizt
sem gæfuleysi núverandi stjóm-
arflokka ríði ekki við einteym-
ing, þegar þeir — ofan á alla
aðra óáran, sem þeir hafa leitt
yfir landsfólkið — tóku sér fyrir
hendur að eiga í samningamakki
við þá einu þjóð, Breta, sem liafa
fótumtroðið rétt okk.ar til 12
mílna fiskveiðalandhelgi, og hafa
látið herskipaflota. sinn vernda
veiðiþjófnað innan Iandhelginn-
ar. Og ofan á þetta bættist svo,
að yfir. þessu hraksmánarlega
(Framhald á 2. síðu).
Ðagskrá
Állimgis
Dagskrá neðri deildar Alþingis
Þriðjudaginn 1. nóv. 1960, kl.
1.30 miðdegis.
1. Vega- og brúasjóður, frv. — 1.
umr.
2. Sveitarstjóri, frv. — 1. umr.
Dagskrá efri deildar Alþingis
þriðjudaginn 1. nóv. 1960, kl. 1,30
miðdegis.
1. Ræktunarsjóður og Byggingar-
sveitabæja, frv. — Frh. 1. nmr.
2. Bústofnslánasjóður, frv. — 1.
umr.
3. Jarðgöng á þjáðvegum, frv. — 1.
umr.
4 Fisveiðilandhelgi íslands, frv. —
Frh. 1. umr.