Tíminn - 19.02.1961, Qupperneq 5

TÍMINN, sunuudaginu 19. febrúar 1961.
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Kit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson, Jón H,elgason Fulltrúi rit-
stjómar: Tómas Karlsson Auglýsinga-
stjóri: Egill Bjarnason. — Skrifstofur
í Mduhúsinu. — Símar: 18300—18305
Auglýsingasími: 19523 Afgreiðslusimi:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Hví skipar stjórnin
ekki sáttanefnd?
Fréttamaður frá Morgunblaðinu hefur verið á ferð í
Vestmannaeyjum, og birtist fr^sögn hans í blaðinu í gær.
Þar segir m.a. á þessa leið:
„Síðan samninganefndirnar í deilu verkamanna og
atvinnurekenda komu hingað' aftur á þriðjudag, eftir ár-
angurslausa sáttafundi með Torfa Hjartarsyni sáttasemj-
ara, hafa engir viðræðufundir með aðilum átt sér stað.
Ástandið hér í Vestmannaeyjum er ömurlegt, enda
ekkert allsherjarverkfall staðið svo lengi. Áður hefur
sjómannaverkfall staðið lengst fram um 20. febrúar. En
nú er hér algjör stöðvun: Verkamannafélagið. verka-
kvennafélagið og sjómanna- og vélstjórafélagið eru i
samúðarverkf^lli. Hér sést hvergi maður við vinnu Hefur
hvert verkfallið tekið vif ~" öðru frá því um áramótin.
Formenn tala um a. .avertíðin sé þegar iiðin, en
línufiskurinn er sem kunnugt er oezti fiskurinn, sem
mest fæst fyrir. Segja þeir að héðan af borgi sig varla
að bleyta línu þó að verkfallið leysist. . . .
Þetta er daúður bær á miðri vertíð, segja allir. sem
maður hittir hér. Það er orð að sönnu. Bátarnir liggja
allir í höfninni, 40 vörubílar hafa ekkert að gera. frysti-
húsin standa auð og yfirgefin í þessari stóru verstöð “
Alþýðublaðið birtir einnig í gær fréttagrein um Vest-
mannaeyjadeiluna og segir þar m.a.:
„Samkvæmt upplýsingum, er Alþýðublaðið heiur
aflað sér, nam freðfisksframleiðslan í Vestmannaeyjum
um það bil 1289 tonnum á tímabilinu 1. jan.—15. febr.
1960. Verðmæti þess magns mun vera 16—17 milljónir
kr. Á þessu ári hefur ekkert verið fryst í hinum afkasta-
miklu frystihúsum í Vestmannaeyjum vegna verkfalla
og nemur tjónið aðeins af þeirri ástæðu 16—17 millj.
kr. en auk þess fer alltaf eitthvað af fiski í aðra vinnslu
þannig að tjónið er í rauninni langtum meira.“
Þær staðreyndir, sem stjórnarbióðin rifja hér upp,
eru vissulega hinar alvarlegustu. Þvi einkennilegra er,
að ríkisstjórnin skuli enn ekki hafa átt neitt frumkvæði
að því að koma á sáttum 1 deilunni Venjan hefur verið
hingað til í öllum meiriháttar kaupdeilum, að ríkisstjórn-
in skipaði sáttanefnd sáttasemjara rikisins til aðstoðar.
Hvers vegna dregur ríkisstjórnin það á langinn?
Þess má geta, að eitt fyrsta verk Kennedystjórnar-
innar var að senda verkamálaráðherrann til New York
til að koma þar á sáttum í kaupuedu. Samkvæmt því
ætti Emil Jónsson að vera nú í Vestmannaeyjum og
vmna að sáttum í deilunni. í stað bess hagar |-íkisstjórn-
i.n sér eins og hún viti ekki um þessa alvarlegu deilu.
Þá fékk það málið
Alþýðublaðið birti forystugrein í fyrradag, þar sem
harðlega er ráðizt á verkamenn og verkakonur í Vest-
mannaeyjum vegna verkfalls þess, sem nú stendur yfir
þar. Jafnvel Mbl. hefur ekki gengið eins langt í slíkum
árásum. Alþýðublaðið lagði hins vegar engan dóm á sex
vikna stöðvun útgerðarmnar í Ves:mannaeyjum vegna
tíeilu útgerðarmanna við fiskkaupendur um fiskverðið.
Þá sá það ekki ástæðu til að áfellast neinn. Þegar út-
gerðin stöðyast vegna þess, að hin-r lægstlaunuðu vilja
fá kjör sín bætt, þá rekur blaðið upp vandlætingaröskur.
Þetta sýnir vel, hve Alþýðuflokkurinn og Alþýðublaðið
hafa nú algerlega fjarlægst upprunalegt markmið sitt.
I
látinn en lifandi
Grein vm Lumumba/ þýdd úr Berlingske Tide'nde
PATRICE LUMUMBA er
fallinp frá. En Lúmúmba er
samt ekki horfinn af svið.nu.
Hann mun halda áfram að
verða vo.dugur aðili í stjórn-
málum Kongó. Úr leyndrj gröf
sinni í fnimskóginum mun
hann hafa meiri áhrif en hattn
hafði jafnvel í lifanda lifi á
þróun mála hins unga, ógæfu-
sama ríkis og hungraðs og ótta-
lostins fólksins innan landa-
mæra þess. Mikilvægi hans á
sviði stjornmálanna hefur auk-
izt í réttu hlutfalli við þá smán
og niðurlægingu, sem hann
varð að þola.
Þetta ætti ekki að vera Norð-
urálfumönnum torskilið. Sigúr
Lúmúmba í dauðanum er fólg-
inn í því, að þessi þrjátíu og
fimm ára gamli maður er orð-
inn þjóðlegt tákn um frelsis-
þrá A,fríku. Hann er merkið,
sem hir.ar svörtu þjóðir skipa
sér undir í uppreisn sinni gegn
nýlendukúgun í öllum myndum
þess fyrirbæris. Til hans sækja
nú milljcnir eldmóð í miklu
ríkara máli en hæfileikar hans
og þekkmg í lifanda lífi hefðu
getað réttlætt. Slíkir menn eru
líklegir til þess að lifa léngi
eftir dauða sinn.
í AUGUM- Afrikumanna,
einnig þeirra, ,sem hafa sandð
sig að siðum Norðurálfumanna,
er Lúmúmba enn að verki.
Afríka er heimsálfa. þar sem
góðir og illir andar, sálir
dauðra manna og yfirnáttúrleg
öfl, hafa mikil áhrif og marg-
vísleg. ^etta 'verður ekki skýrt
að rökhyggju hvítra manna, en
eigi að síður er þetta staðreynd.
Afríkumenn trúa þessu, og
margra alda nýlendustjórn
Evrópumanna hefur lítið hagg-
að þeirr: tiú.
Ólgan og óvissan, sem fylgt
hefur vaidaafsali hvítra manna,
hefur þvert á móti magnað hina
frumstæðu trú á dularöflin á
seinni árum. Það er kaldhæðni
örlaganna, að Lúmúmba, sem
barðist fyrir sfofnun heilsteypts
ríkis gegn ættflokkakerfinu og
hinum gönilu andatrúarsiðum
þess, verður nú sjálfur hafinn
til vegs sem Voldugur andi,
máttugri öllum mönnum. Þessa
hafa þeir, sem réðu hann af
dögum, hvernig sem þar hefur
verið að unnið, gleymt að gæta.
Vald Lúmúmba var í raun-
inni meira og víðtækara eftir
að tekið var að misþyrma hon-
um í fangelsi heldur en méðan
hann var forsætisráðhen-a
með einræðishneigð. Það eru
um það bil fimm mánuðir síðan
Móbútú höfuðsmaður, sem
sjálfur nefur síðan hækkað sig
í tign, steypti Lúmúmba af
stóli. En síðan hafa áhrif fang-
ans styrkzt svo, að fylgismenn
hans ráða nú Orientale- og
Kívú-hé-uðum, hafa hertekið
Lúlúaborg og meginhluta
Kasaí-héraðs og brotizt langt
inn í Katanga hérað, þar sem
skilnaðarmaðurinn Moise
Tshombe ríkti.
SPYRJA MÆTTI, hvort þetta
hefði gerzt, ef Lúmúmba hefði
ekki oiðið píslarvottur. Erfið-
leikar og mótblástur lömuðu
hann á meðan hann stóð sjálfur
við stýrið. íbúar stórra lands-
hluta snerust gegn þeim vilja
hans að mynda heilsteypt þjóð-
félag. Héraðarígur, æt'tarígur
og andstæðir hagsmunir virtust
samheldninni yfirsterkari.
Lúmúmba hafði aldrei meiri-
hluta bak við sig. Á hinu nýja
þingi, sem fyrir löngu hefur
verið tvístrað, átti flokkur hans
aðeins 35 þingmenn af 137.
Hann varð forsætisráðherra af
því, að flokkur hans var sfærsti
samstæði flokkurinn, og hinir
flokkarnir, sem áttu þingmönn-
um á að skipa, fjórtán af hundr
aði flokka, sem buðu fram,
lágu í deilum sín á milli. Það
var hvergi nema í Orientale-
héraði, sem Lúmúmba hafði
hreinan meirihluta, en í Kívú
og Kasai hafði hann meirihluta
í bandalagi við aðra. Það er því
ekki tilviljun, að fylgismenn
hans, sero nú geta þá og þegar
hafið borgarastyrjöjd, eiga meg-
intraust sitt í þessum héiuð-
um.
Það var tilhneiging til að-
skilnaðar og sundurþykkja í
þinginu er steypti Lúmúmba í
upphafi. Erfðafjandi hans,
Kasavúbú forseti, er að nafni
til var honum æðri. hafði einnig
sótzt eftir forsætisráðherra-
embættinu og látið sig dreyma
um að verða konungur Bak-
ongó-ættflokksins. Og nú kaus
hann, að Kongó yrði sambands-
ríki. Svipað var viðhorf Moise
Tshombes, leiðtoga námuríkis-
ins Katanga, og þegar hann
lýsti hérað sitt sjálfstætt í mót-
(Framhald á 6. siðu).

•V«v V»V»V«V»V»V»V*V»V»V*V»W»V*V*V*V«V*V»V.V»V