Tíminn - 13.05.1961, Blaðsíða 9

jfiyilttff^Nvglaugardaginn 13. maí 1961.
STÝRIMANNASKÖLINN 70ÁRA
Stýrimannaskólanum í Reykjavík var slitið í sjötugasta sinn á uppstigningardag.
Á uppstigningardag sleit skóla-
stjóri stýrimannaskólans, Friðrik
V. Ólafsson, skólanum í sjötugasta
sinn, og var mikið fjölmenni við
statt athöfnina, sem var hin virðu
legasta.
13 íórust á sjó
á skólaárinu
f skólaslitaræðu sinni rakti
skólastjóri hið helzta, sem á dag-
ana hefði drifið í sjávarbúskapn
um og sagði slysfarir hafa verið
miklar á sjó á skólaárinu, þrátt
fyrir betri tækni á öllum sviðum.
Kvað skólastjóri það einkum vera
Þeim, sem gengið var um holtið við
sjómannaskólann hefur vafalaust
þótt miklu tjaldað á fánastöng skól-
ans, en þar var „signaliserað" 70 ÁR,
með alþjóðlegum merkjaflöggum.
En elzta menntastofnun sjómanna,
Stýrimannaskólinn í Reykjavík varð
70 ára á uppstigningaradg. Ljsm. JG.
athyglisvert, að þeim slysum færi
nú fjölgandi, að menn tæki út af
skipum. Væri hér um óheillavæn
lega þróun að ræða, þar sem þetta
skeði þegar vetur hefði verið í
mildara lagi, og að.staða til sjó-
sóknar því betri en oft áður að
þessu leiti.
Tveir nemendur frá stýrimanna
skólanum voru í hópi þeirra, er
drukknuðu af skipum á skólaár-
inu, en alls fórust 13 vaskir sjó-
menn.
Þá minntist skólastjóri þeirra
nemenda, sem látizt höfðu á skóla
árinu, og Þorsteins Þórðarsonar
siglingafræðikennara, sem lézt
fyrir skömmu. Enn fremur minnt
ist skólastjóri andláts Ellerts
Schram skipstjóra, sem nýlega j
lézt á tiræðis aldri, en Ellert varj
lengst á lífi, þeirra skipstjóra, er,
tóku stýrimannapróf fyrir stofn-
un Stýrimannaskólans í Reykja-
vík. Að lokum risu viðstaddir úr
sætum óg vottuðu hinum látnu
virðingu sína.
Óskutíu skólanum heilla
Til þessarar skólauppsagnar
hafði verið boðið mörgum forystu
mönnum í sjómannastétt og út-
gerðarmannastétt, svo og ýmsum
öðrum vinum og velunnurum skól
ans, embættismönnum og öðrum
gestum.
Að lokinni ræðu skólastjóra
afhenti hann nemendum prófskír-
teini og afhenti verðlaun til
þeirra er fram ur höfðu skarað
við námið.
Síðan tóku til máls ýmsir full
trúar félaga og starfshópa. 12 ára
nemendur afhentu skólanum kr.
10.000,00 gjöf til kaupa á kennslu
tækjum. 10 ára nemendur gefa
skólanum málverk af Þorsteini
heitnum Þórðarsyni, kennara. Jón
Otti Jónsson, skipstjóri, flutti
kveðjur frá 50 ára nemendum,
Jónas Guðmundsson, sjóliðsfor-
ingi, flutti kveðjur frá Farmanna
og fiskimannasambandi fslands,
Haldór Sigurþórsson frá Stýri-
mannafél. íslands, Þorvarður
Björnsson, frá Skipstjórafélagi ís-
lands, Sverrir Júlíusson, forstj.
flutti kveðjur frá LÍÚ og að lok-
um flutti Gylfi Þ. Gíslason,
menntamálaráðh. ræðu, og flutti
skólanum hamingjuóskir. Sagði
ráðhérrann, að fáir skólar hefðu
meira hlutverki að gegna á fs-
landi, og hefði haft mikla gæfu
í starfi. Að lokum sagði skóla-
stjóri skólanum slitið, þakkaði
árnaðaróskir og bauð gestum til
kaffidrykkju í tilefni afmælisins.
Saga stýrimanna-
skólans
__ Undir borðum flutti Friðrik V.
Ólafsson, snjailt erindi um sjó-
mannamenntun á fslandi fyrir
stofnun Stýrimannaskólans í
Reykjavík og eins eftir að skólinn
var stofnaður. Var erindi þetta
Sjómannaskólinn I Reykjavik.
hið fróðlegasta. Til máls tóku
undir borðum, m.a. Loftur Bjarna
son, útgerðarmaður ,og sagði frá
tilhögun, mönnum og málefnum
þegar hann stundaði nám við
stýrimannaskólann.
Otto N. Þorláksson, sem er einn
lifandi af fyrsta nemendahópnum
frá skólanum, flutti langa og
snjalla ræðu, en Otto er hátt á
tiræðis aldri, og vel hress and-
lega.
Þótti mönnum honum takast
vel upp, og var unun að heyra
málsnilld öldungsins og lýsingar
hans og samanburð á kjörum
sjómanna fyrr og nú. — Það var
lélegt í sveitinni, sagði hann, —
fæðið, en ég kom til bæjarins,
sem sveitadrengur, en verra var
á skútunum. Lýsti hann svo, þeg
ar hann fyrir nokkrum árum fór
snögga ferð með Agli Skallagríms
syni til Bretlands og sá hin miklu
umskipti.
Öldungurinn sagði, að ekkert
væri nú lengur sameiginlegt með
sjómönnum nú og áður, nema
dugnaðurinn og áræðið, allt ann
að vteri breytt. Að lokum talaði
hann fyrir minni skólans og bað
menn að hylla skólastjórann og
var svo gert.
Guðmundur Oddsson skipstjóri
ræddi um húsnæðismál skólans
og þá brýnu þörf, sem væri á, að
Ijúka þessu mannvirki, en all-
mikið vantar á, að smíði skóla-
hússins sé lokið. Þá drap Guðm.
á ýmis önnur baráttumál sjó-
manna fyrir menntamálum sjó-
mannsstéttarinnar og var gerður
góður rómur að máli hans.
Að þessu sinni voru brautskráð-
ir 40 fiskimenn, 13 fármenn og
120 með minna fiskimannaprófi.
Hæsta einkunn hlaut Kristján
Helgason, 7.64.

Vandamál
f „Frjálsri verzlun", síðasta
tölublaði, er grein um sjávarút-
veginn eftir Má Elísson, hagfræð-
ing. Hann tekur þó fram í grein-j
inni, að eigi hafi hann hugsað sér
að koma með neinar nýjar tillög-
ur til úrbóta í sjávarútvegsmál-
um. Þess þurfi ekki með, allir viti
hvað gera þurfi í þeim efnum.
Hins vegar segist hann ætla aðj
sanna að aflaleysi, röng skráningi
gengisins og þess háttar, sé alltj
því að kenna, að eftir 1930 hafi5
vondir menn farið að ofsækja
þennan atvinnuveg og leitazt við
að koma honum fyrir kattarnef.
Þetta segir hann, að vinur sinn
hafi sagt sér, því sjálfur hefur
hann víst verið á barnableyju-
stigi um þessar mundir, og viti
því eigi gjörla af eigin reynslu
um þessa hluti.
Hann telur að „Efnahagskerfið
skapi undirstöðuna". Ég held að
það þurfi ekki hagfræðing til að
segja, að það er efnið og vinnan
þ.e. framleiðslan sjálf, en ekkil
formið, sem er undirstaðan undir
lífinu í þessu landi.
Flestir íselndingar, sem eru
eldri en 30 ára vita afar vel hvaða
áhrif hcimskreppan hafði á hagij
þjóðar vorrar. Svo kom styrjöldj
og beindi atvinnulífinu hér og
annars staðar á nýjar brautir,
sem svo ennþá breytist við lok
styrjaldarinnar, og er að breytast
dag frá degi. Það eru þessir óróa
tímar og öru breytingar, sem
öðru fremur er orsök þess
ástands sem í dag ríkir í atvinnu
málum vorrar þjóðar. M.E. segir
„að vansmíð mikil hafi orðið á
þjóðfélagskerfinu". Hvað á mað-
urinn við? Ég veit ekki betur en
kvaddir komið til stjórnarvalda
landsins, hver svo sem þar hafa
verið, og beðið um aðstoð ríkis-
ins ,til dæmis við bátakaup og
véla, fengið ríkisábyrgg o.s. frv.
eftir pöntun en ekki val ..... ?
Til hvers heldur , ,hagfræðing-
urinn“ að nútíma stjórn eins ríkis
eigi að vera? Heldur hann að
gamla toppfígúratýpan falli að
fjölþættu nútíma þjóðfélagi, eins
konar sálar . ... 1 heilagir að-
gerðaleysingjar. Nei, þeir tímar
eru horfnir, meira að segja í
Japan, og í staðin höfum við kos
hagfræðingsins
við höfum búið við óbreytt þjóð-
félagskerfi um langan tíma eða
þingstjórn og fast sjálfstæðí síðan
1944. Ég held að þessum hagfræð
ingi sé líkt farið og ýmsum nýj-
um ,,listdómurum“, sem kalla sig
svo, sem hrúga upp fjölda orð-
skrípa, sem enginn veit hvað
þýða, í stað þess að lýsa með ljós
um rökum skoðunum sínum, með
venjulegu öraðvali.
Hann heldur því fram að
sjávarútvegurinn hafi barizt við
„ofstjórnað þjóðfélag". Er það
stjórnendum ríkisins ag kenna að
útvegsmenn hafa sjálfir ótil-
ið starfandi menn, sem eiga að
leiða þjóðina jafn í efnahagsmál-
um sem andlegum efnum. Hin
nýja stjórn Bandaríkjanna telur
sér vissulega koma sér við að 6
milljónir manna eru nú atvinnu-
lausir og er ákveðin að nota vald
sitt til þess að koma öllum í
vinnu, hvort sem einhver íhalds-
samur hagfræðingur þar í landi
kunni að telja það til ofstjómar-
æðis.
Mótsagnirnar í grein þessari
eru svo margar, að sennilega fáir
taki mark á henni, nema sem
venjulegu íhaldsnöldri. Sennilega
hefur M.E. ekki sjálfur skilið að
i hann ljóstrar upp leyndarmáli
| hins gamla íhaldsflokks sem ýms
lir hafa grafið í hugskoti sínu í
I 30 ár.
Hann segir: „Þegar „dómsdag-
’ ur“ svo nálgast og byrjað verffur
á að „skilja hafrana frá sauð-
! unum“, þá munu þeir margir
j lenda vinstra megin við dómar-
i ann“ o.s.frv. Sem sé, gamla . . . .
J um að getað bolað öðrum frá
' forystu í atvinnumálum þjóðar-
I innar, sem ekki samþykkja „leið
j ina til bættra lífskjara“ íhalds-
ins. Mér er það kunnugt að íhald
ið, sem hefur talið að frjáls sam
; keppni einstaklinga sé langtum
I betri en félagshyggja og sam-
vinna fólksins í landinu hefur
I komist að því, að þeir hafa ekki
: allir staðist samkeppnina og
hröklast frá forystu á mörgum
sviðum og hyggjast nú krafsa í
bakkann og nota til þess valdið
yfir bönkum og fjármagni, en
látast hvergi nærri koma, segja
bara að nú skuli menn sýna hvað
þeir dugi, þegar „frelsið" (fátækt
in) hefur sezt hér að völdum,
sem í gamla daga. Eitt er þó rétt
í grein hagfræðingsins, og það er,
„gullgrafara-sjónarmið“ margra
útgerðarmanna verður að víkja
og í stað þess koma heilbrigt mat
manna á verðmætum og vinnu
með hliðsjón af öryggi framtiðar
innar. Z 2.
Út í vorið
Nú fer sauðburffurinn senn aff
byrja í sveitunum. Þá er oft of
fáliffaff þar aff snúast viff lamb-
féff, og mest þörfin fyrir aff-
komna unglinga. En á sama tíma
eru börn og unglingar lokaffir
inni á skólabekkjunum í kaup-
stöffum landsins. En fjöldi barna
og unglinga í kaupstöðunum þrá-
ir aff komast út í voriff í sveitun-
um. Og aldrei er eins ekemmti-
legt fyrir þau þar og á vorin hjá
litlu Iömbunum, folöldum, kálf-
um, gróffrinum og blómunum,
sem eru aff vaxa — og öllum
fuglunum syngjandi í lofti, láffi
og legi. Hvers vegna aff lofa börn
unum ekki burt frá skólaskrudd-
unum og prófunum strax í maí-
byrjun? Fyrir þau og sveita-
fólkið væri slíkt heillaspor. En
hví ekki aff stíga það? Til þess
aff þaff verffi, þarf helzt dálitla
vaxandi vorhugsun í fullorffna
fólki, sem ræffur.
Ferffalög.
Fjarska sýnist vera vanhugsaff
að keppast viff aff komast á sumr
um héffan frá okkar björtu vor-
nóttum og stutta sumri suður
undir hitabelti í Iiina löngu,
fFramhald á 6. siðu).