Tíminn - 14.05.1961, Blaðsíða 5

TlTfflNN, smmudagian 14. mai 1961.
i
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Rit-
stjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb.), Andrés
Kristjánsson, Jón Helgason Fulltrúi rit-
stjórnar: Tómas Karlsson Auglýsinga-
stjó-ri: Egill Bjarnason. — Skrifstofur
í Edduhúsinu — Símar: 18300—18305
Auglýsingasími: 19523 Afgreiðslusimi:
12323. — Prentsmiðjan Edda h.f.
Stöðvun karfa- og
síidveiðanna
Ríkisstjórnin hefur undanfarið vefið önnum kafin við
að láta efnahagslega ráðunauta sína reikna út, hve mikið
tap hafi hlotizt af gæftaleysi og aflabresti í vissum ver-
stöðvum á síðastl. vetri. Á sama hátt lét hún reikna út,
hve mikið tap hafi hlotizt af aflabresti togaranna á síð-
astl. ári. Allir eru þessir útreikningar miðaðir við mestu
afabrögð og hæsta útflutningsverð, sem áður hefur verið,
en ekki meðaltal. Á þann hátt verða tölurnar enn hærri
en ella.
Það skal vissulega viðurkennt, að þjóðin hefur orðið
fyrir nokkrum áföllum af því, að aflabrögð togaranna
voru með lélegra móti á síðastl. ári og lélegar gæftir og
aflatregða hafa komið illa við vissar verstöðvar á þess-
um vetri, einkum þó Vestmannaeyjar og Hornafjörð.
Það hefur hins vegar bætt þetta nokkuð upp að aflabrögð
togaranna hafa farið batnandi og síldveiðar hafa verið
með allra mesta móti í vetur.
Fullar líkur eru nú líka fyrir því, að vel mætti vinna
þetta tjón upp nú og vel það. Afli er nú ágætur á karfa-
miðum togaranna og ágæt síldveiði suðvestanlands. Hér
ætti að vera hægt að moka upp míklum auðæfum, ef
allt væri í lagi. A. m. k. er hér ekki hægt að bera við
gæftaleysi og aflatregðu.
Samt eru fullár horfur á, að þjóðin missi að mestú
eða öllu af þessum aflafeng að sinni. Það hefur nefni-
lega gleymzt hjá ríkisstjórninni að vinna að því að nokkru
ráði að hægt væri að taka á móti þessum afurðum og
selja þær. Nær ekkert raunhæft hefur verið gert til þess
að reyna að tryggja sölu á karfa og frystri síld. Þess
vegna eru karfaveiðar togaranna og síldveiðar bátanna
nú meir og minna stöðvaðar.
Hvað myndu blöð Sjálfstæðisflokksins hafa sagt, ef
slíkt hefði gerzt í tíð vinstri stjórnarinnar?
Blöð stjórnarflokkanna vitna stundum til þess, að
árið 1958 hafi verið hagstætt ár og ekki sé rétt að þakka
vinstri stjórninni það. En hvað átti sinn mikla þátt í því
að gera árið 1958 svona hagstætt? Það var ekki sízt sú
fyrirhyggja og atorka vinstri stjórnarinnar að tryggja í
tíma næga sölu á aflanum, svo að framleiðslan þyrfti
ekki að stöðvast af þeim ástæðum. Þá stöðvuðust aldrei
neinar veiðar af fyrirhyggjuleysi.
Nú bendir hins vegar allt til þess, að slík stöðvun
geti valdið hundraða milljóna tjóni til viðbótar þeim
margvíslega samdrætti framleiðslunnar, sem efnahags-
stefna stjórnarinnar hefur valdið að öðru leyti.
Ástæðan er m. a. sú, að ríkisstjórnin hefur látið sér-
fræðinga sína vera önnum kafna við að reikna út tjónið
af gæftaleysinu í vetur, svo að hægt væri að nota það
gegn kjarabótakröfum verkamanna, í stað þess að láta
þá vinna að sölu afurðanna og eflingu framleiðslunnar
að öðru leyti.
í samræmi við annað, er svo reynt að kenna Rússum
um. hvernig komið/er, þótt þeir bjóði nú 10% hærra
verð fyrir karfann en það, sem þeir gr^iddu 1958 og
þá reyndist nægilegt.
Þjóðin hefur hér fyrir augunum ömurlegt dæmi þess.
hvernig haldið er á málum af núv. ríkisstjórn. Allt bendir
til að óhemju auðæfi fari hér forgörðum vegna slóða-
skapar og fyrirhyggjuleysis. En við hverju öðru er að bú-
ast af ríkisstjórn, sem stefnir markvisst að samdrætti,
kyrrstöðu og kreppu?
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Kyrrstaöa og afturhald geta ekki
stöðvað framrás kommúnismans
Stuðningur Bandaríkjanna vib afturhaldsstjórnir hefur misheppnast
t
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
VIÐ HÖFUM verið neydd til
þess nýlega að velta fyrir okk-
ur þeirri spurningu, hvernig
frjálst lýðræðisríki megi stand
ast samkeppni við einræðis-
ríki. Hér er spurt um úrslita-
atriðið. Getur okkar vestræna
þjóðfélagskerfi haldið áfram
að lifa og bera ávöxt, ef það
verður framvegis trúverðugt
grundvallarkenningum sínum
og lífsviðhorfum? Eða verður
þag á hinn bóginn að hafna
þeim til þess að berjast auga
fyrir auga og tönn fyrir tönn?
Eg veit um menn, sem eru
fullvissir um, að kúbanska til-
raunin með að láta hart mæta
hörðu, myndi hafa heppnazt,
ef forsetinn hefði engan bil-
bug sýnt og ekki hikað við að
beita bandarísku herliði. Eg
held, að menn þeir, sem þann
ig hugsa, fari villir vegar. Eg
álít, að kúbanska ævintýrið
hefði aldrei getað heppnazt,
hversu sem í pottinn hefði ver
ið búið. í frjálsu þjóðfélagi
eins og okkar bíður sú stefna
ætíð endanlegt skipbrot, sem
af ráðnum hug óvirðir heit
okkar og grundvallarsjónar-
mið, samninga okkar og lög.
Það er ekki mögulegt fyrir
frjálst, lýðræðislegt þjóðfélag
að skipuleggja með árangri
svo augljóst samsæri.
EINS OG ALLAR stjórnir
verður stjórn Bandaríkjanna
að hafa njósnara á sínum snær
ur. En Bandaríkjunum getur
ekki tekizt heppilega að stjórna
leynisamsærum. Það er ekki
hægt að halda slíku leyndu
Það er ómögulegt fyrir hvern
einstakan viðkomandi. Við get-
um t.d. byrjað á forsetanum
sjálfum. Gæti hann verið nægi
lega óvand.ur og óbilgjarn?
Samvizka Bandaríkjanna er
staðreynd. Þetta myndi um ■
síðir leiða til hikandi, nei-
kvæðrar stefnu, og jafnvei
ekki takazt að koma í veg fyr
ir óameríska stefnu. Sú orsök
réði úrslitum um að Kúbuæv-
intýrið var óhæft framferði,
að þag var rangt í eðli sínu.
Það var jafn óraunhæft eins
og kýr reyndi að fljúga eða
fiskur að ganga á þurru landi.
Af þessu leiðir, að í hinni
hörðu baráttu okkar við komm
únismann verðum við að
styrkja okkur á þann hátt að
heiðra og beita okkar eigin
grundvallarreglum, en hreint
ekki að hafna þeim. Áður en
nokkur segir mér, að þetta sé
vitleysa, myndi ég vil.ja láta
uppi, hvers vegna þetta er rrwn
skoðun, einkanlega eftir að
hafa hlustað lengi og vandlega
á Krútsjoff sjálfan. Eg er þess
fullviss, að við munum geta
svarað Krútsjoff, ef — og vel
að merkja þá og því aðeins —
við hættum að heillast af yf-
irborðsathöfnum. en verðum
í þess stað trú okkur sjálfum
og tökum grundvallarsjónar
mið okkar alvarlega.
KRÚTSJOFF trúir því einlæg
lega, að kommúnismanum séu
ásköpuð þau örlög að ganga
af kapítalismanum dauðum
rétt eins og það þjóðfélags
form byggðist af rústum léns-
Vi-V.X ■iv.V-\.-\ .-\..X.X.->
NOSAVAN
— aðalleiðtogi hægri manna í
Laos. Stórfelld aðstoð Banda-
ríkjanna vlð hann hefur ekkii
orðið til gagns, þvi að f ólkið
hefur ekki viljað fylgja aftur-
haldsstefnunni.
skipulagsins. í augum Krútsj-
offs er þessi kenning óhrekj-
anleg. Hann mun jafnframt
segja ykkur, að á sama tíma og
hann hefur í hyggju að gera
það, sem hann megnar til þess
að flýta þessari óhjákvæmi-
legu þróun, vitandi það, að
við gerum eins og við getum
á móti þessu áumflýjanlega,
þá hefur það engin úrslitaá-
hrif, hvað hann eða við ger-
um. Menn munu í raun lifa
þessa framvindu mála, og það
skiptir ekki máli, hvað menn
fimæ
) -
KRUTSJOFF
— Iionum verður aðeins rétti-
lega svarað með frjálslyndri og
framsækinni stjórnarstefnu.
reyna að hafast að með eða á
móti.
Kenningin um ihna óhjá-
kvæmilegu þróun veitir ekki
aðeins Krútsjoff sjálfsöryggi
þess, sem ekki efast, heldur
er þetta áhrifamesta áróðurs-
atriði kommúnista. Hverju
eigum við að svara honurn?
Við, sem trúum á visst frelsi
mannlegs hugar og á hæfni
mannanna til þess að hafa á-
hrif á gang sögunnar meg upp-
götvunum sínum, þekkingu
sinni og hugprýði.
VIÐ GETUM sagt, að í kenn-
ingu Krútsjoffs sé ein forsenda
sem ekki er fullreynt, hvort
standist. Hún er sú, að kapi-
talískt þjóðfélag sé óumbreyt-
anlegt, að það sé og muni allt-
af verða eins og Marx lýsti
því fyrir heilli öld, að það sé
enginn munur á Rockefeller og
afa hans svo við notum tákn-
ræna lýsingu Krútsjoffs á
þjóðfélagi okkar. Þar sem
kapitalískt þjóðfélag getur
ekki tekið breytingum, hlýtur
það aðeins að drottna og reyna
ag auðga sjálft sig í viðskipt-
um sínum við vanþróuð ríki.
Það getur ekki gefið þessum
ríkjum frelsi eða hjálpað þeim,
en gæti það gert þetta, væri
hinn óumflýjanlegi kommúnist
íski sigur rokinn út í veður
og vind.
Með tilliti til þessarar skil-
greiningar voga ég mér að
halda fram, að ástæðan til
þess að við erum alltaf í varn-
arstöðu á svo mörgum stöðum,
sé sú, að við höfum a. m. k.
síðasta áratug ætíð verið að
gera það, sem Krútsjoff hefur
búizt við af okkur. Við höfum
notað peninga og hergögn í
löngum neikvæðum tilrajunum
til þess að koma fótum undir
innlendar stjórnir, sem hafa
staðið gegn mikilvægum félags
legum umbótum undir því yf-
irskyni, að þær væru að berj-
ast , gegn kommúnismanum
Þetta er einmitt það, sem
kenning Krútsjoffs styðst við,
að kommúnismi sé einasta
hugsanlega aflið til breytingar
á þessu kyrrstöðuástandi, rót-
gróinni fátækt og einkahags-
munum samfara því.
VIÐ GETIJM ekki staðað komra
únismanum snúning í Asíu,
Afríku eða hinni rómönsku
Ameríku, ef við höldum áfram
ag gera það, sem við höfum
svo oft og víða áður gert, þ
e.a.s. að koma Varnarlitlum
ríkjum í klípu, þannig að þau
eiai ekki annarra kosta völ en
að fylgja okkur eða skjólstæð
ingum okkar í valdastóli í blíðu
og stríðu eða hefja gönguna
til kommúnismans. Þessi vand
ræði verða ekki levst nema
það verði okkar aðalsmerki,
stöðug og ófrávíkjanleg stefna
okkar, að þessi hrjáðu lönd
fái þriðju leiðina til þess að
velja um, en það væru efna-
legar framfarir og félagslesa-
umbætur óskyldar einræðis-
sjónarmiðum kommúnismans.
Frjálslynt og framsækið
þjóðfélag yrði alltaf það, og
e.t.v. það eina, sem tekið yrði
framyfir kommúnismann.
i
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
f
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
t
)
)
)
/
)
)
)
)
)
)
)
f