Tíminn - 07.09.1961, Blaðsíða 6

6
TÍ MIN N, fimmtudaginn 7. september 1961.
MINNING:
Ef til vill má segja, að stofnun
búnaðarsambandsins hafi ekki
valdið straumhvörfum í húnvetnsk
um búnaði, enda fóru þá í hönd
erfið kreppuár. En starfið fyrstu
árin einkenndist af leit að leiðum
til hagsbóta og góðum vilja til að
styrkja alla framfaraviðleitni
bænda.
staðnum, en að öðru leyti" starf-' Blanda og Svartá eftirsóttar lax-, inn Hafsteinn Pétursson er fallinn j , A fyrstu arunum eftir 1940 var
o* Ki'ntin i nimnc+»ino. voiKiár pr trefa á hessu ári land-ífrá. að enduðum löneum og > a Bunaðarþingi hafizt handa
Hafsteinn Pétursson
f dag fylgja Húnvetningar tfl.
grafar Ilafsteini Péturssyni á
Gunnsteinsstöðum, sem verið hef'
ur einhver helzti áhrifamaður í
Húnaþingi undanfarna áratugi.
Pétur Hafsteinn Pétursson er
fæddur á Gunnsteinsstöðum í
Langadal 14. janúar 1886. Þar
bjuggu þá foreldrar hans: Pétur gtörf hjá sýsiUmanninum þar á skapar er orðinn sá, að nú eru Nú þegar félagsmálafrömuður-
Pétursson, síðast kaupmaður á s(.agnum> en ag öðru leyti starf-! Blanda og Svartá eftirsóttar lax-; inn Hafsteinn Pétu
Blönduósi og kona hans, Anna aSi hann aS búinu á Gunnsteins- veiðiár, er gefa á þessu ári land- frá, að enduðum löngum og . .
Magnúsdóttir. Voru þau hjón stöSum en vjg þv; tók hann að eigendum fullar 200 þús. krónur óvenjulega merkum starfsferli, er; undirbiimng að logum um jarð-
bæði alin upp í Svínavatnshreppi. fullu lgl0j er fagir hans hætti bu t leigutekjum af þessum hlunnind' margs að minnast. Naumast verð'| viof,^™ í^ii,!1*.'
Hann bóndasonur frá Grund, en gkap Qg flutti ai£arinn tii Blöndu um. ur nokkur þáttur í framsóknarbar-
hún frá Holti. Bræður Péturs á ógs* (junnsteinsstaðir eru bújörð Af almennum umbótamálum áttu Austur-Húnvetninga á fyrri
Gunnsteinsstöðum og synir Péturs gbSj hlinagist Hafsteini þar j sýslunnar skal aðeins drepið á hluta þessarar aldar rakinn, svo
Frímanns Jónssonar á Grund þegar vel> og hefur Gunnsteins-| þetta tvennt: Hafsteinn var helzti að þátttöku hans verði ekki vart,
voru: síra Hafsteinn, er um sinnj staðabúið jafnan VGrÍð 'Jf UT>nfnmnffnt< onmlvnfiim í l+ofinor r\cf íofnQH í fnwiefnliííinii AO hor
sveitum, og má hiklaust fullyrða,
að Hafsteinn var einn af aðal
hvatamönnum þeirrar löggjafar,
sem svo drjúg hefur reynzt til
________ _________ með hvatamaður að umbótum í hafnar og jafnan í forustuliðinu, og ber; haSsbóta íslenzkum landbúnaði,
var prestur meðal Islendmga r i stræstu búunum í hreppnUm. málum Höfðakaupstaðar og for- margt til þess. og þar með þjoömm alln.
Ameríku og Þorsteinn bóndi a ifvindum lætur maður hafnarnefndarinnar þar um: Áranna fyrst eftir aldamótin er Jafnframt því, sem unníð var
Mánaskál (og víðar) móðurfaðir * nninhor störf á Haf’ sinn. Fjárskiptin í Austur-Húna- jafnan minnzt sem mikils vakn- að framgangi málsins á Búnaðar-
Þorbjarnar Sigurgeirssonar prof- “oou p; p °e fremst vatnssýslu á árunum fyrir 1950 ihgartímabils í íslenzku þjóðlífi, þingi og Alþingi, vann Hafsteinn
essors. Ætt þessi er eyfirzk. „„ hvíldu að miklu leyti á Hafsteini og það er ekkert undarlegt, þótt, markvisst að því heima í héraðinu,
Péturssyni. Hann var formaður Hafsteinn yrði þar gildur þátttak- j að jarðræktarsamþykt yrði gerð á
fjárskiptanefndar og bar því hita andi. Faðir hans, sem var einn af j vegum B.S.H., enda var hún form-
og þunga dagsins. Mun það ekki styrkum stofnum sinnar samtíðar, j lega samþykkt á aukafundi þess
Magnús Magnússon, faðir Önnu mn™ sveitarfelagsms og syslu og
á Gunnsteinsstöðum bjó fyrst uppi svo }„ larl<lsseúltekiim^bæúdanna.
í Svartárdal og syo í Holti í Svína
Það var að sjálfsögðu engin til
dal. Stóðu að honum merkar skag vlp_nn’ fLtwatee^n afetheTztu! sfzt'að þakka“ dugnaði ’hans og ó- hafði aðstöðu til að veita þessum '9- júni 1945, aðeins nokkrum mán
s J s syni sínum meiri menntun en al-. uðum eftir að lögin hlutu staðfest-
mennt gerðist, þótt ekki hyrfi j ihgu. Þá var líka strax hafizt
firzkar ættir. Bróðir Magnúsar í , . . , , , , ,
Holti var Stefán bóndi á Flögu fpnngjum hunvetnskra bænda^
í Vatnsdal, faðir Magnúsar bónda B,ar rnar§t Þess- Hann var a-
þar og kaupmanns á Blönduósi, V1SU enSmn serstakur mælskumað
en systur Magnúsar voru: Elísa- -ur’ °,f Buttu a®rir lengra mal
bet, kona Þórarins bónad á Grófar a malþingum. En hann var bumn
gfli í Skagafirði, en sonarsonur flestum oðrum k°stum. sem
þeirra var Þórarinn Jónsson al-
þingismaður á Hjaltabakka og
an foringja má prýða: Greindur
í bezta lagi, athugull, gætinn og
Rannveig, kona Péturs Björnsson stllltur vel- Hugsaði hann hvert
ar bónda á Valabjörgum, en son
arsonur þeirra er Pétur Pétursson
hreppstjóri á Höllustöðum.
Hafsteinn Pétursson naut góðra
erfða frá foreldrum sínum. Um
föðurinn, Pétur Pétursson er það
að segja, að í æsku hafði hann
svo mikið álit sveitunga sinna,
Svínvetninga, að þeir styrktu
hann til tveggja ára námsdvalar
í Noregi. Starfaði Pétur svo í nokk
ur ár um 1880 á vegum tveggja
merkra félagssamtaka í Svína-
vatnshreppi: Búnaðarfélagsins og
Framfarafélagsins. Hélt hann
meira að segja uppi unglinga-
mál af gaumgæfni, og þegar hann
hafði tekig afstöðu var hann fast
ur fyrir og fylginn sér. Manna
var hann lagnastur að koma fram
málum og gaf ekki upp sóknina,
þó að á móti blési í fyrstu. í
umgengni var hann sérstaklega
lipur og manna prúðastur, svo að
menn eins og ósjálfrátt löðuðust
til samstarfs. í því lá e.t.v. hans
höfuðstyrkur, að hann hafði tök
á því að samstilla huga samferða
mannanna, þegar stórra átaka
þurfti við.
í stuttri blaðagrein er þess eng
inn kostur að gera grein fyrir
einnig til mikilla
hagsbóta fyrir þá bændur, sem
aðstoðina hafa viljað hagnýta sér.
Sýnir þetta allt glöggt árvekni
og stórhug Hafsteins Péturssonar,
og þetta hafa húnvetnskir bændur
metið að verðleikum og falið hon-
um forustu sinna búnaðarmála,
allt fram til hinztu stundar.
Önnur störf Hafsteins Péturs-
sonar á Búnaðarþingi er ekki unnt
að rekja hér, en fnllyrða má, að
hverju góðu máli lagði hann lið
fræðslu á vegum Framfarafélags- félagsmálastarfsemi Hafsteins Pét,börn þeirra hjóna komust til ald- landbúnað, sem sjá má af því, að einnig mil
ins í nokkra vetur, pg var su starfj urssonar. Her verður aðeins laus ; urs: Petur bondi í Holábæ, kvænt ] aesku réðist hann, efnalitill, til var mikill
__ : „ • _ „: i_______• r i ' larTo rföf í /K nrtVlrnrro m/ílo T T rv-i A - ...... , ...
happ að Hafsteinn skipaðist
þeirra röð. En ekki þarf að efa, samþykktin,
að gegn embættismaður hefði
hann orðið, ef það hlutskipti hefði
verið valið.
Hinnar fjölþættu félagsmálabar
áttu Hafsteins Péturssonar er hér
minnzt af öðrum. Ég mun aðeins
í örstuttu máli víkja að einum
þætti hennar, sem sé starfi hans
sérplægni, að framkvæmd þeirra' á vettvangi búnaðarmála, og eru
mála tókst giftusamlega í okkar. mér þá efst í huga störf hans í
héraði. j þágu Búnaðarsambands Húna-
I vatnssýslu og á Búnaðarþingi.
—■ — , ] í vöggugjöf hefur Hafsteinn og braut málefnin jafnan til
hlotið óvenjulegan áhuga fyrir veli mergjar af sömu djúphyggni og
I Hafsteinn Pétiir:::-on kvæntist gengni isienzks landbúnaðar og1 kostgæfni, sem jafnan einkenndi
25. des. 1933 Guðrúnu Ingibjörgu | sveitamenningU) og ma r^ga það öll hans opinberu störf.
Björnsdóttur (f. 15. sept. 1901). af ýmsu. f fyrsta lagi hefur faðir Á vettvangi hinnar almennu
Eru þau hjónin systkinabörn. Sex: hans verig nrikill áhugamaður um stéttarbaráttu bændá lét Hafsteinn
mikið til sín taka. Hann
, ,, .... . ....... - --------------------------> --------> — —......... áhugamaður um stofn-
lega getið nokkurra mála. Um ur Gergi Aðalbjornsdottur; Mar- utanfarar til búnaðarnáms, sem un Stéttarsambands bænda og
starfsemi hans í þágu landbúnaðar grét, heima; Anna, hjúkrunarkona, þa var mjög óvenjulegt. Og enda mun í upphafi hafa átt drjúgar
mála verður skrifað af öðrum. ; nú j Svíþjóð; Erla, kona Friðrýks þótt sá athafnamaður hefði ýmis þátt í að móta þá stofnun. Full-
_ _ Fyrst kemur Hafsteinn Péturs-, Björnssonar bónda á Gili; Magnús, fieiri járn í eldinum, þá var bú- trúi Austur-Húnvetninga á fund-
mennt til munns og handa, var íjson við sögu hjá ungmennafélög-: menntaskólanemi, og loks Stefán skapurinn honum jafnan svo hug-j um þess var hann alla tíð, og í
æsku við nám í Reykjavík og: unum, cn sú hreyfing fór eldi um j heima. _ stæður, að lengst af rak hann Framleiðsluráði starfaði hann um
dval-di þá lengst af hjá frú Sig- ■ hu<§i ungs fólks um það leyti sem; Guðrún á Gunnsteinsstöðum er. stórbú, ásamt öðrum atvinnu-! nokkurt árabil. Það er mér kunn-
ríði Jónsdóttur konu Jóns Þorkels Hafsteinn Pétursson varð stúd- góð kona og vel gefin. Auk hús- rekstri. ! ugt, að störf hans þar voru mikils
sonar rektors, móðursystur sinni. ] ent. Ungmennafélögin í Austur- móðurstarfanna á stóru heimili,1 f öðru lagi sést það á því, að metin. Táknrænt er það, að er
Upp úr 1880 hófust mikil harð Húnavatnssýslu stofnuðu fljótlega hefur hún að sjálfsögðu oft orðið hann velur sér landbúnaðinn að hann flutti sína síðustu rseðu, nú
indi, sem stóðu næstum óslitið út j samband sin á milli. Var Hafsteinn að bæta á sig stjorn busins utan sevistarfi, þegar hann að afloknu fyrir nokkrum dögum, þá lauk
áratuginn. Daginn, sem Hafsteinnj Þer einn af forgöngumönnunum. húss, þar sem húsbóndinn hefur stúdentsprófi á þó knst á háskóla-1 hann henni með því að óska stétt-
fæddist, var stórhríð á norðan,1 Tæpum áratug eftir að Haf- dvalið langvistum fjarri heimil- nami 0g embættisframa. arsamtökum bænda giftu og bless-
svo að tveir menn áttu fullt í steinn hóf búskap tók hann að. inu, vegna opinberra starfa. Gest Enda þótt Hafsteinn byggi sjálf unar í framtíðinni.
fangi með að sækja ljósmóður-| fuflu við mannaforráðum í Ból- kvæmt var oft á Gunnsteinsstöð- ur á ágætri jörð, hefur honum þó En nú er Hafsteinn á Gunn-
ina og var þó um skamman veg staðarhlíðarhreppi við fráfall Péf um. Þangað lágu fyrst og fremst jafnan verið efst í huga, að bæta steinsstöðum fallinn í valinn. Það
að fara. i urs Péturssonar (frá Valadal) leiðir sveitunganna, enda get.um aðstöðu þeirra, sem lakar voru er í fullu samræmi við allt hans
Kynslóðin, sem ólst upp fyrir j bónda á Bollastöðum. Varð hann við sagt, að það væri þeirra ann-! settir í lífsbaráttunni, enda gerð- líf, að hann nú hné til foldar í
r „m nirinmntm ciKiicf.i ooirV I bæði oddviti oa svslunefndarmað nð heimili. . | ist hann einn af forgöngumönnum fundarlok, og í fundarstjórasæti,
--------- ! að stofnun Búnaðarsambands á einum bændafundinum. Málefn-
Hafsteinn var formaður Búnað- Húnavatnssýslu, sem stofnað var um bændastéttarinnar hafði hann
arsambands Húnvetninga. Hann j 1928. Á stofnfundinum var hann helgað svo drjúgan hluta af lífs-
var og bæði fulltrúi á Búnaðar- kosinn í stjórn, enda hafði hann starfi sínu,. að mér finnst vera
þingi og aðalfundum Stéttarsam-
semi svo að segja einsdæmi í þá
daga. Móðirin, Anna Magnúsdótt
ir, var prýðilega gefin og kona
tigin í framgöngu. Hún var vel
og um aldamótin síðustu, gekk I bæði oddviti og sýslunefndarmað
í harðan skóla, en ef efniviðurinn ; ur 1919- Skömmu síðar (1927),
er góður geta 'erfiðleikarnir orð varð hann formaður Búnaðarfé-
ið til þroskaauka. Margir létu að ]ags Bólstaðarhlíðarhrepps. Öllum
vísu undan síga, samanber Amer- þessum störfum hélt Hafsteinn
íkuferðirnar, en viðnámið, sem f11 æviloka, og sýnir það bezt vin-
menn veittu í eldraunum harð- sældir hans og hve mikið traust
indaáranna er þó aðdáanlegt. Þá sveitungar hans báru til hans.
fyrst rísa almennt upp búnaðar- Hér verða ekki rakin nánar af-
félög,' stofnaður er búnaðarskóli skipti H.P. af innansveitarmálum,
á Hólum og svo loks Kaupfélag en þar var hann sem annars stað-
Húnvetninga undir aldamótin.
Úr þessum jarðvegi er Haf-
steinn Pétursson vaxinn.
ar framsýnn í starfi og lét sér
ekki einungis annt um hag sveitar
félagsins, heldur var hann og
Hafsteinn ólst upp með foreldr boðinn og búinn til þess að reka
um sínum á Gunnsteinsstöðum og! erindi sveitunga sinna, þegar
á Sauðárkróki um tíma, en þar nauðsyn bar til. Að tilhlutan Haf-
ráku foreldrar hans gistihús r steins kaupir Búnaðarfélag Ból-
árunum 1896—’02. Þrjú voru staðarhlíðarhrepps 1944 dráttar-
sytstkin Hafsteins Pétur'ssonar, | vél til jarðvinnslu. Mun þá ekkert
bræður tveir og ein systir: Magn- j búnaðarfélag sýslunnar hafa átt
ús bæjarlæknir í Reykjavík, Þor þess konar tæki. Urðu kaup þessi
valdur bóndi Strjúgsstöðúm og j til þess, að veruleg átök voru gerð
Margrét kona Sigurðar H. Sigurðs í ræktunarmálum Bólhlíðinga. —' um leið hnígur höfug hans aftur
sonar bónda á Fremstagili. Stærsta innansveitarmálið, sem á stólbakið, og hann er látinn.
Tvítugur að aldri varð Haf- Hafsteinn hafði með höndum var Foringinn féll með merkið í
steinn stúdent. Fáir íslendingar, bygging félagsheimilisins Húna-| höndum í önnum þjóðnýtra starfa. |
sem fengið höfðu þá menntun gáfu ver. Lét hann ekkert til sparað, Virðulegur dauðdagi og samboð-'
sig á þeim árum að búskap. Það að sú framkvæmd gæti farið vel inn Hafsteini á Gunnsteinsstöðum.!
var happ okkar héraðs og bænda úr' hendi, og sýnir þetta verk vel Sveitungar og aðrir sýslungar
stéttarinnar, ag Hafsteinn gerðist stórhug Hafsteins Péturssonar. vot.ta í dag Hafsteini Péturssyni
bóndi á föðurleifð sinni. Árið 1930 gekkst Hafsteinn fyrir virðingu sína og þökk og ástvin-
Að námi loknu vann hanj) fyrstu stofnun „Fiskiræktar- og veiðifé- um hans fyllstu samúð.
árin nokkuð við verzlun föður lagsins Blöndu“ og var formaður
síns á Blönduósi og við skrifstofu þess æ síðan. Árangur þess félags Bjarni Jónasson. i
bands bænda. Þegar hann lézt var
hann að halda kjördæmafund til
undirbúnings næsta aðalfundi
Stéttarsambandsins. Fundarstörf-
um er að Ijúka í sátt og samlyndi.
Hafsteinn skoraðist nú undan end
urkosningu, og nýr fulltrúi hefur
verið valinn í hans stað. Nokkrir
fundarmanna tóku þá til máls og
þökkuðu fráfarandi fulltrúa langt
og heilladrjúgt starf í þágu stéttar
sambandsins. Síðustu ræðuna flyt
ur Hafsteinn Pétursson, þakkir
og árnaðaróskir til hinna'nýkjörnu
fulltrúa og félagssamtakanna. Að
ræðunni lokinni sezt hann svo í
sæti sitt, fundarstjórastólinn, en
starfað í undirbúningsnefnd. mikil reisn í slíkum viðskilnaði.
Stjórnarnefndarstörfum hefur Fyrir hönd húnvetnskra bænda
hann gegnt alltaf síðan og verið vil ég votta minningu Hafsteins
formaður frá 1942. Búnaðarþings- Péturssonar mikla virðingu og
fulltrúi var hann kosinn 1938 og þökk.
þar átti hann sæti til hinztu stund
ar.
Pétur Pétursson.
Þökkum hjartanlega fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við and-
lát og jarðarför
Einars Bergsteinssonar,
klæðskera.
Sérstaklega skal þökkuð öll aðstoð heimilisfólksins I Stóra-Dal.
Ingibjörg Bergsteinsdóttir
Guðbjörg Bergsteinsdóttir
og aðrir aðstandendur.
Þakka af hjarta alla samúðina og hjálpina við andlát og útför
mannsins míns
Böðvars frá Hnífsdal.
Elnkum vll ég þakka nemendum hans og samkennurum við
Kópavogsskóla.
Margrét Halldórsdóttfr.