Tíminn - 03.11.1961, Blaðsíða 9

TIM I N N , föstudaginn 3. nóvember 1961
Minnismerki í Berlín um rússneska hermenn, er féllu í orrustunum um borgina.
HJALMTYR PETURSSON:
Púðurtunnan við járntjaldið
Berlín í október.
I.
Á flugvellinum í Hamborg bíð-
ur flutningaflugvél frá Pan-Ameri-
can, tilbúin til flugs til Berlínar.
Við erum ekki nema 15 farþegar
í 80 manna flugvél. Þetta er að-
eins 50 mínútna flug. Vélin flýgur
lágt, landið er sums staðar strjál-
byggt, Prússneska hásléttan hef-
ur aldrei þótt búsældarleg.
Vélin stingiir 'sér niður á Pemp-
elhof- flugvöllinn, sem er í miðri
borginni. Á flugvellinum er mikið
af bandarískum flugvélum. Luft-
hansa hefur ekki leyfi til þess að
fljúga þangað. Af.greiðslan er
hröð. Þýzk nákvæmni og skipu-
lagning lætur ekki að sér hæða.
Við ökum inn í miðborgina.
Kurfurster damm, sem er ein aðal
verzlunargata borgarinnar, er eitt
Ijósahaf.
Hótel Kempinski er nýtt og
glæsilegt. Slík þægindi og fyrir-
komulag á gistihúsherbergi hef ég
hvergi séð áður.
Þar er til dæmis útvaip, sem
skiptir á þrjú tungumál og margar
nýjungar, sem of langt er upp að
telja.
Fyrir ferðamenn eru strætis-
vagnaferðir unl borgina, bæði aust
ur- og vesturhlutann. Við fóium
eina slíka ferð, sem tók fjóra
tíma. Við austurmörkin var skipt
um leiðsögumann. Þar voru banda-
rískir hermenn á verði og hindran
ir voru þar á miðri götu, sem bíll-
inn krækti í gegnum. Tvöföld
vegabréfaskoðun var þarna. Aust-
urþýzk frú tók nú við leiðsögunni.
Hún var mjög kurteis og laus við
allan áróður.
Háborg Hitlers er að mestu í.
rúst, þar sem Kanzíarahöllin var,
er nú slétt grund með nokkrum
ömurlegum hríslum á miðju svæð-
inu, en stór grashóll þar sem var
neðanjarðarbyrgið, sem foringinn
tók sig af lífi. Þar sat einn her-
maður á verði. Þessi staður verð-
ur eflaust varðveittur með sömu
ummerkjum til minningar um
mennina, sem settu af stað blóð-
ugusta stríð heimssögunnar.
Ríkisiþinghúsið er eins og það
var eftir brunann. Krollóperan
sömuleiðis, sem nasiztar notuðu
fyrir þinghús.
Flugmálaráðuneyti Görings við
Wilhelmsstrasse er aðeins gap-
andi veggir. Það er mikið af rúst-1
um í austurhlutanum og viðhald
virðist hafa verið lélegt á húsum;
síðan í stríðslok. Fólk er þarna
fremur illa búið og vöruúrval lít-,
ið. Ein breiðgata hefur verið I
byggð upp. Stalinallé. Þar eru
myndarleg hús með verzlunum og1
annarri þjónustu.
Við komum í glæsileganj
skemmtigarð, þar sem var vold-
ugt minnismerki um 20 þúsund
rússneska hermenn, sem féllu í
bardaganum um borgina.
Skipting borgarinnar er mjög ó-
hentug, engin náttúruleg mörk.
Sums staðar er henni skipt um!
miðjar götur, eins og Laugavegi'
í fyrradag kl. tvö síðdegis var
23. Iðnþing íslendinga sett í
Tjarnarkaífi í Reykjavík. Til Iðn-
þings koma um 80 fulltrúar hinna
ýmsu félaga iðnaðarmanna og iðn-
skólanna í ’andinu.
Á málaskrá Iðnþingsins eru fjöl-
mörg mál, svo sem iðnfræðslumál,
lánamál iðnaðarins, útflutningur
iðnaðarvaia, nýjar iðngreinar,
skipulagsmál o.s.fn'.
Iðnþingið er jafnframt aðalfund-
ui Landssambands iðnaðarmanna.
væri skipt að endilöngu. Önnur
húsaröðin í Austur-Berlín, en hin j
í Vestur-Berlin. Að austanverðu
er þá hlaðið upp í allar dyr og
glugga með múrsteinum. Enginn
samgangur við húsin hinum meg-
in, húsagarðar hækkaðir og gadda-
vírsgirðingar ofan á og hermenn
á verði á bak við.
Víða við mörkin voru hópar á-
horfenda og ferðamanna með ljós-
I myndavélar og létu sumir dólgs-
lega með hróp og köll austur yfir.
I Slíkt er ekki til að bæta sambúð-;
ina. i
II.
Berlín er í dag tveir heimar.
Vestur-Berlín er að mestu ný borg,
þar eru glæsileg stórhýsi, breið-
I götur, stórverzlanir með munaðar-
og óhófsvörur, e. t. v. mesta vöru-
úrval í allri Evrópu. Vestur-Berlín
er eins og amerískur sýningar-
gluggi. þar sem dollarinn hefur
leikið í höndum þýzks dugnaðar
| og snilli.
! 20 þúsund íbúðir. eru þar byggð-
j ar árlega. í vesturhlutanum búa
2.2 milljónir manna, en í austur-
hlutanum 1.1 milljón. Berlín er
I þriðja stærsta borg veraldar að
| flatarmáli, næst á eftir Los Ang-
■ eles og Lundúnum, 345 fermílur.
IBerlín er á sléttu, en samt er eit.t I
VatnsSitir og
vatnsiitir er
tvennt ólíkt
— Eins og þú veizt, hafði fyrir-
rennari minn Guðbrandur Magnús-
son þann sið að kynna unga lista-
menn, sagði Jón Kjartansson um
daginn, þegar hann kom þjótandi
hingað inn á ritstjórnarskrifstof-
urnar. Um hann stóð hressilegur
gustur og frostkuldi að utan. —
Nú kem ég hér með ungan mann,
— Það veit ég ekki. Ég hef gert
það siðan ég man eftir mér.
— En ■ ekki hefurðu þá notað
vatnsliti og olíu?
— Nei, þá var það blýanturinn.
En nú er ég farinn að leggja mesta
stund á vatnslitina, mér finnst það
skémmtilegast. Það er nefnilega
sitt hvað, vatnslitir og vatnslitir.
Það er ekki sama nema nafnið. Þar
því að ég er alltaf að tileinka mér
(kosti Guðbrands meir og meir. (kemur svo margt til greina, lit-
I En það var óþarfi fyrir Jón að j irnir sjálfir, pappírinn og svo nátt-
kynna þennan unga mann hér á úrlega hæfileikarnir.
Tímanum, að minnsta kosti fyrir! — Hefurðu gengið í myndlistar-
þeim, sem hafa starfað hér meira skóla?
fjall I útjaðri hennar, því að þang-
■að hefur öllum rústunum verið ek-
ið frá báðum borgarhlutum. Stærð
þess er ótrúleg, hæst er það um
400 metrar.
í einni loftárás í Vestur-Berlín
fórust 20 þúsund manns undir rúst
unum. Það var ógurlegasta nótt
Berlínar. Menn geri sér í hugai-
lund ef V3 Reykvíkinga hefði far-
izt á einni nóttu.
Ung §túlka. sýndi okkur hluta
Vestúr-Beníháf,í'seini‘ vissi að aust-
urmörkUniffi^Uún beitti mjög ó-
smekklegum áróðri gegn austur-
hlutanum, sagði margar hroðasög-
ur, svo að flestum ofbauð — ef
viðhorfið er víða slíkt gegn Aust-
ur-Berlín, er ekki von, að ástand-
ið sé gott. Hernámshlutarnir þrír
eru enn við líðí í Vestur-Berlín. í
útjaðri hennar hafa til dæmis
Bandaríkjamenn. byggt sér sér-
staka borg, sem er kölluð Litla-
Ameiíka. Þar hafa þeir allt fyrir
sig, skóla, kvikmyndahús og fleira.!
Berlínaróperan nýja er eflaust
eitt glæsilegasta óperuhús verald-
ar. Þar var verið að sýna Aida eft-
ir Verdi. Slík sýning á varla sinn
líka að glæsileik.
Fyrir sextán árum voru stór-
borgir Þýzkalands rústahaugar.
Þjóðin hungruð og vonlaus. En
þýzka „undrið“ gerðist. Nú er
Vestur-Þýzkaland eitt auðugasta
18 ’
en ár. Því að ungi maðurinn var
enginn annar en Ragnar Páll, og
það er ekki iangt síðan hann teikn-
aði fyrir okkur myndir til birt-
ingar í blaðinu.
Eftir að Jón er farinn, tökum við
Ragnar Páll að rabba saman. Það
kemur á daginn, að hann sýnir um
þessar mundir 10 vatnslitamyndir
og eitt oliumálverk í sýningar-
glugga Morgunblaðsins. Hann er
Siglfirðingur, en dvelst aðeins í
bænum um stundarsakir.
Eg var í Handíða- og mynd-
listarskólanum einn vetur. Svo var
ég í Lundúnum einn vetur, ekki
til að læra, en kynntist samt mynd-
lista þar. En mest hef ég læit af
erlendum bókum.
— Hvaða mótíf finnst þér
skemmtilegust?
— Mér er sama hvaða mótíf ég
hef.
— En þú notar alltaf mótíf?
— Meinarðu, hvort ég máli ab-
strakt? Nei. Og þó, ég veit ekki,
Ein af niyndum Ragnars Páis frá sjávarsiðunni
: — Ekki er það aðalvinna þín
að teikna og mála?
— Ekki alveg. Ég spila líka í
danshljómsveit.
— Hvaða hljómsveit er það?
— Hún heitir Gautar, og er vel
þekkt um allt Norðurland.
— Á hvað spilarðu þar?
— Gítar.
— Hvað er langt síðan þú fórst
að föndra við að gera myndir?
hvað er abstrakt. Annaðhvort er
allt abstrakt eða ekkext er ab-
strakt.
— En þegar þú horfir á verk
listamanna, sem eru ekkert nema
litaklessur og strik upp og ofan,
hvernig líkar þér það?
— Eg skipti mér lítið af því.
Sumt er skemmtilegt og vel upp
byggt, litasamsetningin góð, en
annað er vafasamt. S. H.
Gaddavírsflækjur á mörkum borgarhlutanna, rétt við BrandenborgarhliðiS